Thương lượng tập thể: Khi tiếng nói của lao động nữ trở thành động lực thay đổi

Tiếng nói của lao động nữ trong thương lượng tập thể

Thương lượng tập thể là quá trình đàm phán giữa người lao động và người sử dụng lao động nhằm đạt được các thỏa thuận chung về quyền lợi và nghĩa vụ. Trong bối cảnh hiện nay, sự tham gia của lao động nữ đóng vai trò quan trọng, bởi họ thường là nhóm chịu nhiều thiệt thòi trong thị trường lao động. Từ bất bình đẳng lương, môi trường làm việc thiếu an toàn, đến các chế độ phúc lợi không đáp ứng nhu cầu thực tế, lao động nữ đã bắt đầu đứng lên, sử dụng tiếng nói của mình để đòi hỏi những thay đổi cần thiết. 

Bà Nguyễn Thị Hoa, một công nhân trong ngành dệt may tại Hải Dương, chia sẻ: "Trước đây, chúng tôi ngại lên tiếng vì lo mất việc. Nhưng từ khi có các cuộc thương lượng tập thể do công đoàn dẫn dắt, chúng tôi cảm thấy tự tin hơn vì biết rằng quyền lợi của mình sẽ được bảo vệ".

Theo đó, quy trình thương lượng tập thể thường bắt đầu từ việc thu thập ý kiến của người lao động. Trong các công ty, công đoàn thường tổ chức các buổi họp nhóm để lắng nghe ý kiến của lao động nữ về các vấn đề họ đang gặp phải. Sau đó, những ý kiến này sẽ được tổng hợp và trình bày trong các cuộc đàm phán với người sử dụng lao động. Tại một công ty sản xuất linh kiện điện tử ở Bắc Ninh, lao động nữ chiếm đến 70% tổng số nhân viên. 

Trong một cuộc thương lượng gần đây, họ đã nêu rõ nhu cầu về chính sách nghỉ thai sản mở rộng và hỗ trợ chăm sóc con cái. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa công đoàn và người lao động, doanh nghiệp đã đồng ý tăng thời gian nghỉ thai sản từ 4 tháng lên 6 tháng và cung cấp trợ cấp thêm cho những lao động có con nhỏ. 

Công đoàn viên Trần Thị Minh, 28 tuổi, quê Lai Châu, nhận xét: "Chúng tôi cảm thấy rằng tiếng nói của mình không bị bỏ qua. Mỗi đóng góp ý kiến đều được ghi nhận và điều đó tạo động lực lớn cho chúng tôi tiếp tục tham gia các cuộc thương lượng trong tương lai".

Nhờ sự tham gia tích cực của lao động nữ, các cuộc thương lượng tập thể đã mang lại những kết quả ấn tượng. Trong lĩnh vực dệt may, một ngành có lực lượng lao động nữ chiếm ưu thế, các cuộc đàm phán gần đây đã đạt được mức tăng lương cơ bản từ 10% đến 15%. Ngoài ra, điều kiện làm việc cũng được cải thiện rõ rệt khi các yêu cầu về trang thiết bị bảo hộ lao động và chế độ nghỉ ngơi hợp lý được đưa vào thỏa thuận. 

Chị Lê Thị Phương, một công nhân tại một nhà máy sản xuất giày dép ở TP Hồ Chí Minh, chia sẻ: "Chúng tôi không chỉ thương lượng về vấn đề lương thưởng mà còn yêu cầu cải thiện môi trường làm việc để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Nhờ công đoàn hỗ trợ, công ty đã có những hành động cụ thể như lắp đặt hệ thống thông gió và giảm giờ làm trong mùa cao điểm cho chúng tôi. Điều đó cho thấy những ý kiến của chúng tôi đã được ghi nhận".

Vai trò của công đoàn trong việc nâng cao tiếng nói của lao động nữ

Thời gian qua, các cấp Công đoàn đã tập trung chỉ đạo và tổ chức thực hiện tốt việc thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể đúng với chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động của tổ chức công đoàn. Từ đó, các đơn vị, doanh nghiệp và người lao động đã có nhận thức ngày càng sâu sắc, đầy đủ hơn về tầm quan trọng của công tác thương lượng tập thể và ký kết, thực hiện TƯLĐTT.

Tại Hà Tĩnh, Liên đoàn Lao động tỉnh giám sát việc thực hiện hợp đồng lao động và Thỏa ước lao động tập thể tại các doanh nghiệp. Đến nay, có 89% doanh nghiệp có tổ chức Công đoàn đã thương lượng thành công và ký kết thoả ước lao động tập thể. Qua kết quả giám sát của Liên đoàn Lao động tỉnh tại các doanh nghiệp có tổ chức công đoàn, thực tế nhiều doanh nghiệp đã duy trì việc ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể; đồng thời, thường xuyên xem xét sửa đổi, bổ sung nội dung của thỏa ước cho phù hợp với khả năng, điều kiện của doanh nghiệp cũng như người lao động. Nhiều bản thoả ước lao động tập thể được thương lượng đạt được nhiều điều khoản cao hơn quy định của pháp luật về quyền lợi của người lao động tập trung vào những vấn đề tiền lương, chế độ phúc lợi, thời gian làm việc, nghỉ ngơi, thăm hỏi ốm đau, trợ cấp khó khăn đột xuất, hỗ trợ phụ cấp, tiền thường,…. Qua đó, góp phần chăm lo, đảm bảo quyền lợi của người lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, tiến bộ tại doanh nghiệp.

Là cầu nối quan trọng giúp lao động nữ thể hiện quan điểm và đạt được các thỏa thuận có lợi, Công đoàn các cấp cũng tổ chức nhiều chương trình đào tạo kỹ năng đàm phán, giúp họ tự tin hơn khi tham gia các cuộc thương lượng cũng như giám sát việc thực hiện các thỏa thuận đã ký kết. Điều này đảm bảo rằng người lao động, đặc biệt là lao động nữ, được hưởng đầy đủ các quyền lợi đã thỏa thuận, từ lương thưởng đến chế độ nghỉ phép.

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thương lượng tập thể vẫn đối mặt với không ít thách thức. Một số doanh nghiệp vẫn chưa thực sự coi trọng tiếng nói của lao động nữ hoặc cố tình né tránh thực hiện các thỏa thuận đã ký kết. Ngoài ra, nhận thức của lao động nữ về quyền lợi của mình vẫn còn hạn chế ở một số nơi.

Trong tương lai, công đoàn cần tiếp tục đổi mới cách tiếp cận để nâng cao hiệu quả thương lượng tập thể. Việc áp dụng công nghệ, như tổ chức các cuộc khảo sát trực tuyến và sử dụng dữ liệu để phân tích nhu cầu của lao động nữ, có thể là một giải pháp hữu hiệu. Đồng thời, công đoàn cần tăng cường hợp tác với các tổ chức phi chính phủ và chính phủ để đảm bảo rằng tiếng nói của lao động nữ không chỉ được lắng nghe mà còn được thực hiện.