Thường xuyên chứng kiến cha mẹ cãi nhau, trẻ khó lớn lên hạnh phúc và khỏe mạnh

Tranh cãi là một phần của hôn nhân. Những mâu thuẫn trong cuộc sống, bất đồng quan điểm đến những khác biệt trong giải quyết vấn đề có thể khiến một cặp vợ chồng không ngừng cãi nhau khi sống chung. Những "cuộc chiến" có thể diễn ra tại bất kỳ thời điểm nào, và vì cái tôi cá nhân, không ai chịu nhường nhịn, thậm chí sẵn sàng cãi nhau trước mặt con cái. Họ không nhận ra rằng, những trận cãi vã như vậy có thể được phân loại vào nhóm hành vi "lạm dụng trẻ em" vì nó hoàn toàn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần cũng như thể chất của một đứa trẻ theo nhiều cách.

Theo Tiến sĩ Rashmi Prakash, nhà tâm lý học/trị liệu tâm lý, thành viên của Hiệp hội Tâm lý Úc, người có 15 năm kinh nghiệm toàn cầu trong quản lý và đào tạo sức khỏe tâm thần, thì mỗi cặp vợ chồng đều có những bất đồng khó tránh trong cuộc sống hôn nhân. Nhưng khi được giải quyết một cách ổn thỏa thì mọi chuyện sẽ ổn, còn nếu biến thành những cuộc chiến lớn thì có thể đưa lại những tác động tiêu cực đến trẻ em.

Beth Proudfoot, một chuyên gia về trẻ em và huấn luyện viên nuôi dạy con cái ở San Jose, California, người có hơn 35 năm kinh nghiệm tư vấn cho trẻ em và gia đình, cho biết: Khi hệ thống cảm xúc bị "đẩy lên đỉnh điểm", chúng ta dễ mất bình tĩnh dẫn đến tranh cãi. Proudfoot cũng thừa nhận rằng, thật khó để tránh những cuộc tranh cãi trước mặt con cái của chúng ta. Điều này càng đúng trong thời điểm dịch Covid-19, nhiều gia đình phải cách ly tại nhà.

Một nghiên cứu năm 2013 từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Oregon đã xem xét cách các lập luận của cha mẹ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ trẻ sơ sinh. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ngay cả trong khi ngủ, trẻ sơ sinh đã phản ứng với giọng nói đầy cảm xúc và khi ở trong những ngôi nhà có xung đột cao, trẻ có khả năng phản ứng lớn hơn với các âm tức giận ở các vùng não liên quan đến căng thẳng và điều chỉnh cảm xúc.

Ngoài ra, một nghiên cứu khác từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Vermont đã đánh giá ảnh hưởng của việc tranh cãi đối với não của trẻ em. Họ phát hiện ra rằng những đứa trẻ có cha mẹ đánh nhau thường xuyên xử lý cảm xúc khác nhau và có thể phải đối mặt với nhiều thách thức xã hội sau này trong cuộc sống hơn những đứa trẻ từ những ngôi nhà ít xung đột.

Một số tác động tiêu cực có thể xảy ra nếu bố mẹ liên tục cãi nhau trước mặt con trẻ

1. Ảnh hưởng sức khỏe tâm thần lâu dài

Vào năm 2012, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Child Development đã xem xét ảnh hưởng của xung đột giữa cha mẹ đối với trẻ em từ mẫu giáo đến lớp 7 (13 tuổi). Theo đó, những học sinh mẫu giáo có cha mẹ thường xuyên đánh nhau ác ý có nhiều khả năng bị trầm cảm, lo lắng và các vấn đề về hành vi khi lên lớp bảy.

2. Giảm nhận thức

Một nghiên cứu năm 2013 được công bố trên tạp chí Child Development cho thấy căng thẳng liên quan đến việc sống trong một ngôi nhà có nhiều xung đột có thể làm giảm khả năng nhận thức của trẻ. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng khi cha mẹ cãi nhau thường xuyên, trẻ sẽ gặp khó khăn hơn trong việc điều chỉnh sự chú ý và cảm xúc của chúng.

Khả năng nhìn nhận cũng như giải quyết vấn đề của chúng cũng bị tổn hại. Trong khi đó, các nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng sống trong một gia đình có nhiều xung đột sẽ làm tăng tỷ lệ bỏ học trung học và bị điểm kém ở trẻ.

3. Gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ

Tiếp xúc với cảnh cha mẹ đánh cãi nhau làm tăng khả năng trẻ sẽ đối xử thù địch với người khác. Thông thường, trẻ em bắt đầu giải quyết các cuộc tranh cãi với anh chị em, bạn bè bằng các "chiến thuật" tương tự mà chúng đã chứng kiến cha mẹ sử dụng.

Trẻ em cũng gặp khó khăn trong việc duy trì các mối quan hệ lành mạnh khi lớn hơn nếu chúng đã quen với sự bất hòa trong gia đình hoặc có thể gặp khó khăn trong việc xác định người mà chúng thực sự có thể tin tưởng trong cuộc sống.

4. Trẻ dễ gặp vấn đề về hành vi

Xung đột của cha mẹ có liên quan đến việc gia tăng sự hung hăng, phạm pháp và các vấn đề về hành vi ở trẻ em. Ngoài ra, trẻ em có nhiều khả năng gặp các vấn đề xã hội và tăng khó khăn trong việc thích nghi với trường học.

5. Trẻ dễ bị rối loạn ăn uống và các vấn đề về sức khỏe

Một số nghiên cứu đã liên kết các chứng rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chán ăn và chứng cuồng ăn, với sự bất hòa cao độ của cha mẹ.

Việc chứng kiến cha mẹ đánh nhau thường xuyên có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng, chán nản và bất lực. Kết quả là những đứa trẻ như vậy thường bắt đầu cảm thấy dễ chịu khi ăn, chúng có thể bỏ ăn hoặc ăn quá nhiều. Chúng cũng có thể bị đau đầu hoặc đau bụng, thậm chí khó ngủ vào ban đêm. Cuộc chiến giữa cha mẹ có thể làm nảy sinh các vấn đề về hành vi như chứng sợ hãi... trẻ em.

6. Có nguy cơ sử dụng chất kích thích từ sớm

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc sống trong một gia đình có mức độ xung đột cao sẽ làm tăng tỷ lệ hút thuốc, uống rượu say và sử dụng cần sa, so với một gia đình có cha mẹ là vợ chồng ít xung đột.

7. Cái nhìn tiêu cực về cuộc sống

Những đứa trẻ lớn lên trong những gia đình có nhiều xung đột thường có quan điểm tiêu cực về các mối quan hệ gia đình của chúng. Chúng cũng có nhiều khả năng nhìn nhận bản thân theo cách tiêu cực. Một nghiên cứu năm 2012 được công bố trên Tạp chí Thanh niên và Vị thành niên cho thấy trẻ em phải đối mặt với cuộc chiến của cha mẹ cũng có khả năng tự ti cao hơn.

Dấu hiệu cho thấy những cuộc cãi vã của cha mẹ đang ảnh hưởng đến đứa trẻ

Cha mẹ tranh cãi trước mặt con mình có thể gây bất lợi cho sức khỏe và sự phát triển chung của trẻ. Dưới đây, tiến sĩ Rashmi Prakash chỉ ra một số dấu hiệu cho thấy một đứa trẻ bị ảnh hưởng bởi việc phải thường xuyên chứng kiến bố mẹ cãi nhau:

- Đứa trẻ bắt đầu khóc hoặc làm điều gì đó để thu hút sự chú ý ngay khi thấy bố mẹ cãi nhau.

- Khi nhìn thấy cha mẹ đánh nhau, đứa trẻ trở nên im lặng tuyệt đối.

- Đứa trẻ nhìn và nói như thể đang bất an về điều gì đó.

- Đứa trẻ tỏ ra sợ hãi khi thấy bố mẹ quát tháo, mắng mỏ nhau.

- Đứa trẻ có xu hướng đánh nhau với bạn cùng trang lứa và không hòa đồng với những đứa trẻ khác.

- Đứa trẻ không hòa nhập nhiều với những đứa trẻ khác và hầu hết được gọi là chống đối xã hội.

- Đứa trẻ có dấu hiệu hành vi bất thường.

- Đứa trẻ có xu hướng đổ lỗi cho bản thân khi cha mẹ bắt đầu cãi vã và đánh nhau.

- Đứa trẻ có dấu hiệu trầm cảm.

- Đứa trẻ học kém ở trường và trong các hoạt động ngoại khóa.

- Đứa trẻ có thể thích xa cha mẹ hơn.

- Đứa trẻ có thể kêu đau đầu, đau bụng hoặc một số vấn đề sức khỏe khác để đánh lạc hướng sự chú ý của cha mẹ khỏi việc đánh nhau.

Trẻ có sống tốt hơn trong gia đình có cả cha và mẹ nhưng luôn cự cãi?

Amy Morin là một nhà trị liệu tâm lý, tác giả của những cuốn sách bán chạy nhất quốc tế về sức mạnh tinh thần và là tổng biên tập của trang Verywell Mind. Chia sẻ về chuyện trẻ sống trong một gia đình có đủ cả cha và mẹ có tốt hơn sống trong một gia đình khiếm khuyết hay không, Amy Morin chia sẻ trên trang Verywellfamily như sau: Trẻ em thường phát triển tốt nhất trong gia đình có cả cha và mẹ. Nhưng, điều quan trọng là cha mẹ phải hòa thuận. Nếu có nhiều "cuộc chiến" trong nhà, trẻ em có thể sẽ cảm thấy tốt hơn nếu cha mẹ chúng ly thân. Nhiều bậc cha mẹ tự hỏi liệu họ nên ở bên nhau vì lợi ích của những đứa trẻ hay chỉ ly hôn, rõ ràng họ sẽ cho rằng ly hôn có thể gây tổn hại tâm lý cho trẻ em.

Ngoài ra, những đứa trẻ lớn lên với cha mẹ đơn thân thường gặp phải những vấn đề khác, chẳng hạn như vấn đề kinh tế và chúng có thể không giỏi bằng những đứa trẻ lớn lên trong gia đình có cả cha và mẹ. Và rõ ràng, việc tái hôn và sống trong một gia đình hỗn hợp cũng có thể phức tạp đối với trẻ em.

Tuy nhiên, sống trong một ngôi nhà có nhiều xung đột có thể cũng căng thẳng không kém, hoặc thậm chí có thể còn căng thẳng hơn đối với trẻ, so với việc cha mẹ chúng ly hôn. Khi cha mẹ hòa thuận trong và sau khi ly hôn, trẻ em thường không trải qua những vết sẹo tình cảm lâu dài.

Vì vậy, nếu bạn thấy mình đang ở trong một mối quan hệ có nhiều xung đột, việc ở bên nhau vì con cái có thể không mang lại lợi ích gì cho con bạn. Điều quan trọng là tìm kiếm sự giúp đỡ để giảm xung đột hoặc thay đổi mối quan hệ để con bạn có thể lớn lên hạnh phúc và khỏe mạnh hơn.