Tiền điện, nước tăng gấp đôi vì… làm việc tự do

Hiện nay, nhiều người trẻ quyết định trở thành freelancer (làm việc tự do) vì công việc khá thoải mái trong thời gian, có thể nhận nhiều dự án cùng 1 lúc cũng như không giới hạn thu nhập. Bên cạnh đó, nhiều người cho rằng làm tự do sẽ tiết kiệm hơn trong các khoản chi phí so với dân văn phòng. Song, thực tế có phải như vậy?

Chưa chắc đã tiết kiệm hơn đi làm văn phòng

Theo Hiền Lê, 25 tuổi,  với những người nghỉ việc văn phòng và chuyển sang làm tự do có rất nhiều chi phí phát sinh mà ít người nghĩ đến. Chẳng hạn, bạn sẽ chi trả tất tần tật từ phí thuê văn phòng - giờ có thể là nhà bạn hoặc quán cà phê. Chi phí ăn uống, vì một số công ty có phụ cấp ăn trưa.

Hiền Lê nhấn mạnh, "Một trong những khoản chi tiêu tốn nhiều tiền của người làm việc tự do là chi phí sắm sửa trang thiết bị phục vụ công việc như điện thoại, máy tính, tai nghe hay phần mềm chuyên dụng". Những thiết bị điện tử như vậy thường sẽ có tuổi thọ khá ngắn dựa vào tần suất chúng ta dùng chúng. Do vậy, thường sau khoảng 3,4 năm thậm chí đôi lúc là 1,2 năm, bạn đã phải thay toàn bộ hoặc nâng cấp thiết bị làm việc.

Bên cạnh đó, theo Tâm Thương, 24 tuổi, bạn cũng sẽ phải chi trả cho các công cụ quản lý công việc, phát triển kênh cá nhân. Chẳng hạn, blog sẽ phải mua tên miền, hosting hay mua khoá học,  tham gia các hội thảo để cập nhật kiến thức - điều mà khi đi làm văn phòng bạn có thể nhận miễn phí từ công ty.

Một khoản chi cũng phải tính đến đó là hoá đơn tiền điện nước. Theo Kim Ngân, 26 tuổi, vào mùa hè khi mà phải bật điều hoà cả tiền lẫn đêm, hoá đơn điện nước có thể lên tới 2, 3 triệu đồng/ tháng. Nếu đi làm văn phòng, cô bạn có thể tiết kiệm được 1 nửa chi phí hoá đơn tiền nước, khoảng hơn 1 triệu. Ngoài ra các khoản trước đây như bảo hiểm hay thuế công ty chi trả thì bạn cũng sẽ phải tự thanh toán.

Mặt khác, nhiều người cho rằng làm việc tự do có thể tiết kiệm hơn rất nhiều do không phải tốn tiền xăng xe hay mua quần áo phù hợp với chốn công sở. Song, Tâm Thương không cho rằng như vậy.

"Vì khi làm tự do, mọi chi phí mình vẫn chi trả tương tự khi làm văn phòng. Nếu làm văn phòng mất chi phí xăng xe, quần áo hay ăn uống cùng đồng nghiệp, khi làm tự do tại nhà, mình phải chi trả thêm tiền điện nước, các chi phí quản lý công việc và  phát triển bản thân. Hay tiền đến quán cà phê để trao đổi công việc với khách hàng hoặc tìm cảm hứng sáng tạo".

Thu nhập không ổn định, người làm việc tự do quản lý chi tiêu ra sao?

Ngoài những khoản chi phí kể trên, khi làm việc tự do bạn có thể sẽ phải đối diện với việc thu nhập không ổn định. Chẳng hạn, nhiều dự án bạn nhận tiền sau khi hoàn thành 100%, không phải theo tiến độ. Tức là có những tháng bạn sẽ không có thu nhập. Do vậy, việc quản lý chi tiêu ra sao cho phù hợp là 1 bài toán khó nhằn khi làm việc tự do.

Kim Ngânn tự nhận bản thân không phải là một người chi tiêu phung phí do vậy dù thu nhập không ổn định, cô bạn cũng hiếm khi rơi vào cảnh thiếu tiền. "Ví dụ, thu nhập của mình dù vào tháng ít việc nhất cũng sẽ được 7 triệu đồng. Vì vậy, mình tự đặt ra hạn mức chi tiêu 1 tháng không quá 10 triệu đồng, lấy tháng trước bù cho tháng sau sẽ không bao giờ cháy túi. Bên cạnh đó, khi đã có kinh nghiệm, những người làm việc tự do sẽ luôn có khả năng tìm dự án mới khi thấy thiếu việc, và hiếm khi bị ảnh hưởng thu nhập quá nhiều".

Theo quan điểm của Hiền Lê, khi làm việc tự do nếu muốn quản lý tốt thì nên lập ra quỹ lương theo mô hình tích lũy. Bạn sẽ tính ra chi phí cố định mỗi tháng, còn lại có bao nhiêu thu nhập thì nên cho vào hết 1 quỹ chung gọi là quỹ lương. Không thể tính theo phần trăm hàng tháng được vì thu nhập khi làm việc tự do rất không ổn định, và thứ bạn có thể kiểm soát chính là khoản chi tiêu hàng tháng. Vì thế hãy cố gắng để giữ 1 mức chi tiêu ổn định hàng tháng kể cả khi thu nhập tăng đột biến để tránh bị động trong tháng thu nhập thấp.

Nên chuẩn bị tài chính từ trước  

Với Tâm Thương, khi quyết định làm tự do, mỗi người cần chuẩn bị số tiền tiết kiệm đủ để đáp ứng các chi phí sinh hoạt của bản thân và gia đình trong 6 - 12 tháng mà không cần phải làm việc. Để khi không có công việc hay thu nhập thấp, bạn vẫn có một quỹ dự phòng để chi trả chi phí sinh hoạt, ăn uống hay ốm đau mà không bị áp lực tài chính. Ngoài ra, bạn còn cần trang bị tư duy tài chính đúng đắn để có những kế hoạch tài chính "thông minh" trong tương lai. Chẳng hạn, quản lý và phân bổ tiền bạc để vận hành, phát triển hiệu quả dòng tiền bản thân. Tâm Thương cũng cho rằng freelancer nên gia tăng nguồn thu nhập thụ động bằng cách gửi tiền vào ngân hàng hoặc đầu tư.

Ngoài khoản dự phòng, Kim Ngân nhấn mạnh rằng trước khi quyết định trở thành người làm việc tự do, mỗi cá nhân cần phải lên kế hoạch, hiểu rõ năng lực bản thân, xác định được mình chắc chắn kiếm được tối thiểu bao nhiêu mỗi tháng. Nó sẽ thay đổi dựa trên năng lực và kinh nghiệm của mỗi cá nhân, song theo cô bạn, con số này phải ở mức đủ trang trải cho những nhu cầu cơ bản nhất thì mới nên bắt đầu làm việc tự do.