Tổ chức xã hội góp phần quan trọng trong thực hiện ngân sách có trách nhiệm giới

Trong những năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay ảnh hưởng đến việc thực hiện các cam kết bình đẳng giới và các Mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam là thiếu các nguồn lực tài chính.

Mặc dù Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015 sửa đổi đã có những thay đổi tiến bộ quan trọng khi đưa ra nguyên tắc thúc đẩy bình đẳng giới trong chi ngân sách nhà nước, tuy nhiên, cho đến nay, việc thực hiện còn nhiều thách thức. Để tăng cường nguồn lực tài chính trong nước để thúc đẩy bình đẳng giới tại Việt Nam cần có sự chung tay nỗ lực của các bên, trong đó có các tổ chức xã hội.

Vẫn còn hạn chế về cách tiếp cận ngân sách có trách nhiệm

Tại Hội thảo "Tăng cường nguồn lực tài chính trong nước để thúc đẩy bình đẳng giới tại Việt Nam", Tiến sĩ Khuất Thu Hồng, thành viên Ban điều hành Mạng lưới Ngăn ngừa và Ứng phó Bạo lực Giới Việt Nam (GBVnet) cho biết, qua tiến hành phỏng vấn tại 4 Bộ ngành, 10 doanh nghiệp – Hiệp hội doanh nghiệp, 6 tổ chức chính trị xã hội – tổ chức xã hội, những người thực hiện khảo sát nhận thấy vẫn còn có những hạn chế về cách tiếp cận ngân sách có trách nhiệm tại các đơn vị. 

Cụ thể như: Khi xây dựng chiến lược, kế hoạch hành động, các đơn vị không có các khảo sát đánh giá xác định vấn đề mà chỉ đưa vào 1 nội dung/hoạt động có tên/liên quan đến "bình đẳng giới" và dựa trên tổng ngân sách của cơ quan, tổ chức, các chi phí dành cho nhiệm vụ chính của tổ chức thì lãnh đạo sẽ quyết định dành bao nhiêu "tiền" cho các hoạt động cho "nữ" hoặc cho Ban vì sự tiến bộ của phụ nữ là đủ. 

Bên cạnh đó, các cơ quan, tổ chức còn chưa tính đến đạt tỷ lệ bao nhiêu % trong tổng ngân sách của đơn vị; chưa có quy định/ hướng dẫn chi tiết xây dựng ngân sách các hoạt động nhằm đảm bảo, thúc đẩy bình đẳng giới. Một số đơn vị còn cho rằng: Khi xây dựng ngân sách thì có các hoạt động cho nữ hàng năm như là kỷ niệm ngày 8/3; 20/10 là đã làm bình đẳng giới. Cũng vì không có quy định/hướng dẫn cụ thể nào là sẽ lấy ngân sách từ đâu, số lượng là bao nhiêu nên đơn vị không thực hiện được dù rất mong muốn làm.

Là tổ chức tham gia thực hiện các hoạt động xã hội, các tổ chức xã hội có vai trò trong việc tham gia đóng góp tiếng nói trong huy động, phân bổ nguồn lực, mang lại lợi ích không chỉ cho phụ nữ mà cả nam giới. Để thể hiện vai trò của mình, các tổ chức xã hội đã có các hoạt động truyền thông, tập huấn cho các cơ quan ban ngành, doanh nghiệp, cộng đồng các vấn đề về giới và ngân sách. Các sự kiện cộng đồng do các tổ chức xã hội khởi xướng huy động sự tham gia, mối quan tâm của các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và cộng đồng. Các tổ chức xã hội cũng đã chủ động tìm kiếm các nguồn lực trong nước và quốc tế để triển khai thí điểm các mô hình, dự án liên quan đến thúc đẩy Bình đẳng giới tại Việt Nam - Tiến sĩ Khuất Thu Hồng chia sẻ thêm về vai trò của các tổ chức xã hội.

Với hoạt động phản biện – vận động chính sách, các tổ chức xã hội nâng cao năng lực của các đối tượng thụ hưởng để họ có thể nói lên vấn đề của mình trong quá trình thụ hưởng chính sách, dịch vụ. Các tổ chức xã hội chủ động và tích cực tham gia các diễn đàn, hội nghị, hội thảo để cung cấp bằng chứng về tác động của chính sách, dịch vụ liên quan đến giới với các nhà hoạch định chính sách để có điều chỉnh phù hợp. Đồng thời, linh hoạt góp ý, đóng góp ý kiến các vấn đề liên quan đến giới cho các bộ ngành trong quá trình xây dựng chiến lược, thực thi chính sách cũng như cung cấp dịch vụ.

Để tăng cường nguồn lực tài chính trong nước góp phần thúc đẩy bình đẳng giới tại Việt Nam, đại diện Ban điều hành GBVnet đưa ra một số khuyến nghị để các tổ chức xã hội tham gia nhiều hơn nữa vào quá trình xây dựng, tham gia, giám sát, đánh giá sử dụng nguồn lực để mỗi đồng chi tiêu đều mang lại hiệu quả cho cả phụ nữ và nam giới. Tiến sĩ Khuất Thu Hồng nhấn mạnh thêm: Lồng ghép vai trò quan trọng của lồng ghép giới trong mọi hoạt động kinh tế - xã hội, xây dựng chính sách nhưng việc thực hiện lồng ghép giới vẫn còn chung chung, vì vậy bà mong muốn việc lồng ghép, phân tích giới được thực hiện hiệu quả hơn để thấy rõ những khoảng cách, thiếu hụt về giới còn tồn tại ở chỗ nào để khắc phục.