Ký ức về liệt sĩ làng Lai là cuộc triển lãm đặc biệt được tổ chức tại Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá (Kim Chung, Hoài Đức, Hà Nội) nhân dịp Ngày Thương binh - Liệt sĩ 27/7. Đây là lần đầu tiên, một triển lãm về liệt sĩ không kể nhiều về chiến công của người đã mất mà kể về sự day dứt của người còn sống khi ký ức về người thân ngày một nhạt nhòa theo năm tháng.
Cũng như bao làng quê khác, Lai Xá có nhiều người con đã nằm lại vĩnh viễn nơi chiến trường trong cả hai cuộc kháng chiến, lẫn trong chiến tranh biên giới Tây Nam và phía Bắc.
Gần 20 liệt sĩ Lai Xá được nhắc đến trong triển lãm này là những chàng trai tuổi đời còn rất trẻ, nhiều người trong số họ còn chưa lập gia đình. Họ ra đi khi những đứa em còn nhỏ dại. Mất mát và đau đớn ập về chỉ sau vài tháng hay một năm họ ra chiến trường khiến gia đình họ không dám tin đó là sự thật. Người ta giấu giếm hay hủy đi các kỷ vật, các bức ảnh để trốn tránh sự đau thương, mất mát quá lớn. Thời gian trôi đi, bố mẹ các liệt sĩ lần lượt qua đời, đàn em lớn lên nhớ về các anh trong một ký ức mờ nhạt. Những tấm ảnh ngày một hoen ố và đa phần cũng bị thất lạc. Nhiều liệt sĩ còn không thể tìm thấy hài cốt…
Một nhóm sinh viên của Khoa Di sản văn hóa - Đại học Văn hóa Hà Nội, trong suốt 1 tháng hè, đã đến từng gia đình liệt sĩ ở làng Lai Xá, nghe người thân kể những câu chuyện về liệt sĩ, về mong ước tìm hài cốt đưa họ về quê cha đất tổ... Mỗi gia đình có những hoàn cảnh riêng, người nhớ nhiều, người nhớ ít, gia đình còn có ảnh hoặc không có ảnh liệt sĩ, nhưng tất cả đều giữ tình cảm sâu nặng với những người đã ngã xuống.
Thông qua triển lãm này, Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá mong muốn đưa đến một thông điệp lớn: Cộng đồng hãy tiếp tục cùng nhau ghi lại những ký ức đang dần phai nhạt theo thời gian, sưu tầm, lưu giữ thật tốt những tấm ảnh quý về các liệt sĩ nói riêng và về gia đình nói chung mà hầu hết đang bị hư hỏng để mỗi người con Lai Xá, mỗi dòng lịch sử của làng không bao giờ bị mờ phai.
Ông Nguyễn Văn Thắng - Giám đốc Bảo tàng Nhiếp ảnh Lai Xá - cho biết: Triển lãm Ký ức về liệt sĩ làng Lai cố gắng thể hiện một cách kể chuyện mới, đơn giản nhưng gợi mở nhiều khám phá thú vị. Nhóm thiết kế đồ hoạ tuổi hai mươi đã cố gắng tìm tòi sáng tạo để khuyến khích người xem đi từ bất ngờ này sang bất ngờ khác khi tiếp cận với từng câu chuyện.
Triển lãm Ký ức liệt sĩ làng Lai mở cửa từ 25/7 và sẽ kéo dài đến hết tháng 9/2019.