Trụ cột của gia đình truyền thống

Mô hình gia đình truyền thống với nhiều thế hệ, trong đó ông bà, cha mẹ và con cháu sống chung đang trở lại mạnh mẽ trong xã hội phương Tây hiện đại. Ông bà lại trở về với vai trò vốn có của mình, là chăm sóc các cháu cho con cái họ đi làm.

Theo thống kê gần đây về dân số Mỹ, cứ 10 người lớn tuổi thì có 6 người chăm sóc các cháu thay cho cha mẹ chúng. Ông Andrew Cherlin, Giáo sư xã hội học và chính sách công thuộc Đại học Johns Hopkins, cho hay: “Ông bà là “những vệ binh quốc gia” của gia đình, được nhờ đến khi có một cuộc khủng hoảng xảy ra”.

Kinh tế đi xuống mang đến khó khăn, áp lực, nhưng nó cũng là tấm gương để các thành viên soi lại mình, từ đó nâng niu và trân trọng các giá trị gia đình hơn. Mô hình gia đình mở rộng, nơi 3-4 thế hệ chung sống đóng vai trò to lớn trong việc gắn kết các thành viên gia đình. Gia đình nhiều thế hệ tạo nên an sinh xã hội và là một môi trường sống chan hòa khi người già, người trẻ, người thất nghiệp và góa phụ chung sống cùng nhau. Gia đình lớn cũng mang đến sự tự tin về cả thể chất lẫn tinh thần cho từng thành viên trước mỗi thử thách.

Ưu điểm thú vị khác của một gia đình chung là trẻ em có môi trường để phát triển. Tiến sĩ Julia Pezzi, nhà tâm lý học trẻ em ở Kentucky (Mỹ), cho biết, một gia đình nhiều thế hệ mang lại bầu không khí an toàn và ấm áp cho bọn trẻ. Được ông bà chăm sóc, trẻ dễ dàng cảm nhận tình yêu vô điều kiện mà ông bà dành cho chúng, giúp trẻ phát triển nhân cách, biết yêu thương, hiểu được tầm quan trọng của việc chia sẻ, hòa hợp, liên kết và hiểu biết lẫn nhau. Lợi thế của một gia đình nhiều thế hệ là có thể chia sẻ công việc, tài chính, tình yêu, tình cảm với nhau. Trẻ em không bao giờ cảm thấy bị bỏ quên và có cơ hội để học các kỹ năng xã hội, giao tiếp thông qua gia đình nhỏ trong một gia đình nhiều thế hệ.

Với những người trưởng thành, việc chung sống cùng người lớn tuổi giúp họ chín chắn hơn, giảm được nguy cơ sa vào các tệ nạn xã hội như cờ bạc, rượu chè và ngoại tình... hơn hẳn những người sống trong gia đình hạt nhân - những người có quyền quyết định tất cả các hoạt động của mình. Sự trở lại của những nếp xưa tốt đẹp trong gia đình càng giúp xã hội hiện đại phát triển bền vững hơn.

Michelle Smith ở Chico, bang California (Mỹ), tâm sự, ảnh hưởng của ông bà với cô là vô tận: “Ông bà đã chăm sóc cho hai chị em tôi từ thuở bé nên ký ức tuổi thơ của tôi thật tuyệt vời khi ở bên ông bà”. Còn bà của Michelle Smith thì bộc bạch: “Tôi hạnh phúc vì chứng kiến những thời điểm quan trọng như khi bọn trẻ bắt đầu tập đi, tập nói và vào lớp đầu cấp…”.

Năm 2014, Hinduja Group xếp vị trí số 1 trong danh sách “Những người giàu nhất nước Anh”. Bí quyết thành công của tập đoàn gia đình này là sức mạnh đoàn kết của anh em nhà Hinduja: Srichand (75 tuổi), Gopichand (70 tuổi), Prakash (65 tuổi) và Ashok (60 tuổi). Hinduja Group là một tập đoàn đa lĩnh vực lớn nhất thế giới, từ dầu khí, ô tô, viễn thông, giải trí, năng lượng, tài chính đến công nghệ thông tin. Họ dùng tiền kiếm được hỗ trợ các quỹ từ thiện, các chương trình học bổng khắp nơi trên thế giới. Dẫu giàu có, anh em nhà Hinduja vẫn duy trì lối sống “tam tứ đại đồng đường” và chia sẻ bếp ăn tập thể. Bất cứ ngôi nhà nào của họ, dù là ngôi nhà 6 tầng ở con đường đắt nhất Carlton House Terrace trong khu thượng lưu St James ở London đều chỉ có căn bếp duy nhất cho tất cả các gia đình nhỏ. “Chúng tôi sống cùng nhau. Bất cứ nơi đâu mà chúng tôi tập hợp lại thì đó là tổ ấm”, ông Gopichand cho biết.

Đại gia đồ ăn nhanh McDonald’s cũng đang áp dụng một chính sách tuyển dụng mới: Công ty cho phép và sắp xếp để ông, bà có thể làm việc bên cạnh cháu chắt của họ trong chuỗi nhà hàng của hãng. Bắt đầu từ nước Anh, câu chuyện có vẻ kỳ lạ này đang lan rộng nhiều cửa hàng tại châu Âu của McDonald’s. Điều đáng mừng là có nhiều lợi ích thu được từ chiến lược sử dụng lao động lớn tuổi như vậy. Một nghiên cứu của McDonald’s chỉ ra rằng, 20% lượng khách hàng cảm thấy hài lòng hơn khi được phục vụ trong những nhà hàng có nhân viên trên 60 tuổi làm việc.

Chính phủ Đức từ năm 2008 đến nay đã áp dụng linh hoạt thời gian nghỉ việc cho các ông bà phải nuôi cháu nhỏ. Họ có thể được nghỉ hưu trước tuổi. Đó là cách hữu hiệu trong quá trình cải thiện việc chăm sóc trẻ nhỏ nhằm nâng cao tỉ lệ sinh đứng hàng thấp nhất châu Âu của Đức, trung bình mỗi phụ nữ có từ 1,3 đến 1,4 con. Mặt khác, đây là cách để giải quyết nguy cơ khủng hoảng phúc lợi xã hội do tình trạng dân số già hiện nay. Các chuyên gia cho rằng một trong những nguyên nhân thiếu trẻ con trầm trọng ở nước này là do các bậc phụ huynh khó dung hòa giữa công việc và gia đình. Khi có ông bà chăm sóc cháu, họ đỡ bị áp lực và yên tâm hơn khi đi làm.