TS Y khoa: "Thông tin Mỹ tạo ra vaccine phòng Covid-19 trong 3 tiếng là không chính xác"

Mới đây, trên một số trang mạng xã hội có đăng tải thông tin "Mỹ phát triển thành công vaccine phòng virus corona (Covid-19) trong vòng 3 tiếng". Thông tin trên đã khiến nhiều người vui mừng bởi căn bệnh viêm phổi cấp do virus Covid-19 đang diễn biến phức tạp, làm hơn gần 1.700 người chết và hàng chục ngàn người đang trong tình trạng nặng.

Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Hồng Vũ, Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope (California, Mỹ), thông tin Mỹ tạo ra được vaccine phòng virus Covid-19 là không đúng.

Theo TS Vũ, hiện chưa có vaccine nào được chế tạo để phòng ngừa virus Covid-19 thành công. Những gì mà các nhà khoa học họ nói trên chỉ là đưa ra các "ứng cử viên" cho vaccine trong tương lai. Hay nói cách khác là chưa có gì chắc chắn để các ứng cử viên vaccine tương lai này có thể sẽ sử dụng được trên con người. Chữ "thành công" trong việc chế tạo vaccine cần được hiểu là nó phải chứng minh được tính "an toàn" và "hiệu quả" trên con người.

Vậy họ đã làm gì trong 3 giờ đó? Trong 3 giờ sau khi các nhà khoa học Trung Quốc công bố trình tự giải mã bộ gene của virus Covid-19 thì dựa trên đó, các nhà khoa học có thể biết được virus này có những gene nào. Từ đó, họ có thể suy ra những protein nào mà virus này có thể tạo ra được. Những hiểu biết cơ bản về bộ gene virus cũng như các protein mà virus tạo ra là tiền đề cơ bản để phát triển được vaccine phòng ngừa chúng. Trong 3 giờ đó, dựa trên các thông tin trên họ đã "dự đoán" các thành phần "có thể" dùng để làm vaccine.

Theo TS Vũ, điểm cơ bản của vaccine đó là "làm sao dạy cho tế bào miễn dịch" của cơ thể con người biết được tác nhân xâm nhập có hình thù như thế nào để chuẩn bị chiến đấu mà không bỡ ngỡ. Do vậy, vaccine thường sẽ được tạo ra với thành phần chính là các bộ phận nhỏ của virus hoặc thậm chí cả con virus đã bị chết mà hệ miễn dịch có thể dựa vào đó học cách nhận ra được virus thật sự. Sự thành công của vaccine phụ thuộc vào việc "chọn lựa bộ phận nào của virus" và "cách dạy thế nào" để cho hệ miễn dịch hiểu, nhớ đối tượng nguy hiểm này. Ngoài ra, vaccine còn phải đảm bảo độ "an toàn" của nó cho người sử dụng, không gây các tác dụng phụ nguy hiểm đáng kể.

Lý thuyết là vậy, tuy nhiên phát triển vaccine lại là một công việc không đơn giản chút nào và đầy rủi ro thất bại. Bởi  hệ miễn dịch của con người hoạt động rất phức tạp và virus trong tự nhiên thì cũng quá thông minh để biến đổi tránh né. Ví dụ vaccine được tạo ra để phòng ngừa bệnh cúm mùa, gây bởi virus influenza phải chích ngừa lại mỗi năm. Bởi virus liên tục biến đổi và hiệu quả bảo vệ sau khi chích ngừa cũng chỉ dao động dưới 50%.

Gần đây nhất, đầu tháng 2 các nhà khoa học phải thừa nhận sự thất bại của vaccine phòng ngừa HIV có tên là HVTN 702. Vaccine này đã thành công ở nhiều bước thử nghiệm trước đó nhưng khi đi đến thử nghiệm thực tế trên hàng trăm người ở Châu Phi thì thất bại hoàn toàn và phải dừng lại sớm dù rằng thử nghiệm này đã tiêu tốn 104 triệu USD.

Nhìn lại, virus corona, SARS là một virus trong cùng họ và rất gần với Covid-19 được phát hiện từ đại dịch viêm phổi năm 2003. Cho đến nay, các nước trên thế giới cũng đã có rất nhiều nghiên cứu, phát triển và thử nghiệm vaccine nhưng chưa có cái nào đến được giai đoạn thương mại hóa…

"Như vậy, việc tạo ra vaccine trong vòng 3 giờ là không chính xác. Cho đến nay, tình hình dịch bệnh do virus Covid-19 vẫn chưa có chuyển biến tốt hơn nên việc nâng cao cảnh giác, phòng ngừa nhiễm bệnh và giữ cho hệ miễn dịch của mình khỏe mạnh là việc các người dân nên làm", TS Vũ cho biết.