Từ vụ pate Minh Chay: Cần hậu kiểm thường xuyên để bảo vệ người tiêu dùng

Vụ ngộ độc sản phẩm Pate Minh Chay của Công ty Trách nhiệm hữu hạn hai thành viên Lối sống mới tiếp tục làm nóng dư luận trong những ngày qua.

Theo số liệu do doanh nghiệp này cung cấp tới Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong khoảng thời gian từ ngày 1/7/2020 đến 28/8/2020 đã có 21.540 sản phẩm của Công ty được bán ra.

Cụ thể đã có 11.771 khách hàng cá nhân mua sản phẩm của Công ty trên địa bàn cả nước, trong đó 6.393 khách hàng mua sản phẩm Pate Minh Chay.

Cũng theo thống kê của Công ty này thì có tới 2.072 khách hàng mua các sản phẩm của Công ty trên địa bàn Hà Nội, trong đó 1.053 khách hàng mua sản phẩm Pate Minh Chay.

Tính đến ngày 5/9, vẫn còn khoảng 514 khách hàng 3 lần chưa liên hệ được và Công ty đã chuyển danh sách tới các cơ quan chức năng của Hà Nội và các tỉnh thành phố nhờ hỗ trợ liên hệ và cảnh báo.

Đặc biệt đến thời điểm trên, Công ty đã thu hồi được 141 sản phẩm từ các khách hàng chủ yếu tại Hà Nội bao gồm 35 sản phẩm pate Minh Chay và 106 sản phẩm khác, bàn giao 35 sản phẩm pate Minh Chay cho Phòng cảnh sát kinh tế (Công an Hà Nội) để phục vụ công tác điều tra.

Trao đổi với phóng viên về vụ việc trên, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, cho rằng mặc dù sản phẩm của doanh nghiệp đã được phép lưu thông, song  với số lượng người bị ngộ độc thì rõ ràng người tiêu dùng vẫn đứng trước những rủi ro quá lớn.

- Từ vụ việc ngộ độc sản phẩm Pate Minh Chay, ông đánh giá thế nào về vụ vấn đề An toàn thực phẩm và quản lý lĩnh vực này?

Ông Nguyễn Mạnh Hùng: An toàn thực phẩm vốn là vấn đề “nóng” được người tiêu dùng đặc biệt quan tâm, vụ pate Minh Chay xảy ra lại dấy lên lo ngại từ người tiêu dùng.

Báo chí đã đưa tin kết quả của Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia và Viện Y tế công cộng Thành phố Hồ Chí Minh về các mẫu pate Minh Chay nguyên hộp chứa loại vi khuẩn yếm khí tạo độc tố botulinum, loại độc cực mạnh gây tác động vào đầu dây thần kinh khiến liệt cơ, có thể dẫn đến chết người.

Trên thực tế, 15 bệnh nhân đã phải nhập viện, trong số đó một số đã rơi vào trạng thái suy hô hấp, liệt tứ chi, phải thở máy, lọc máu, thay huyết tương…

Theo quy định tại Luật an toàn thực phẩm và Nghị định 38/CP trước đây cũng như Nghị định 15/CP gần đây, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực hiện công bố thực phẩm và chịu trách nhiệm hoàn toàn về an toàn của sản phẩm đó.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là khi cấp chứng nhận đủ điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm mà tại sao vụ việc vẫn xảy ra những vụ việc như vậy?

Thực tế, việc cấp giấy phép không có nghĩa là hoàn tất, mà luật cũng quy định phải hậu kiểm và theo tôi phải tăng cường công tác này.

Qua vụ việc ngộ độc sản phẩm Pate Minh Chay, nếu tiến hành hậu kiểm thường xuyên, chủ động phát hiện ra thì chắc sẽ không xảy ra vụ việc như vậy.

- Việc ai chịu trách nhiệm là vấn đề người tiêu dùng quan tâm nhất. Nhiều ý kiến cho rằng hiện có sự chồng chéo, trong việc quản lý vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm?

Ông Nguyễn Mạnh Hùng: Thực phẩm liên quan đến nhiều quá trình vận hành, từ sản xuất đến chế biến, lưu thông, sử dụng liên quan đến sự quản lý của nhiều ngành, cơ quan chức năng khác nhau, song vấn đề được đặt ra cần có sự phân công, phận nhiệm rõ ràng.

Tại nghị định 38/CP đã có quy định và tiếp đến là Nghị định 15/CP gần đây cũng đã có sự phân công khá chi tiết cũng như chặt chẽ hơn về công tác quản lý giữa các cơ quan; trong đó, tại phụ lục của Nghị định này ghi rõ trách nhiệm của Bộ y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công Thương ở từng lĩnh vực ra sao. Song theo tôi vẫn cần có sự phối hợp với nhau.

Bởi lẽ từ vụ việc ngộ độc sản phẩm pate Minh Chay cho thấy, không chỉ 1 bộ, mà cả 3 bộ đã phải vào cuộc để xử lý và thu hồi sản phẩm.

Rõ ràng người tiêu dùng vẫn đứng trước những rủi ro quá khả năng của họ, cụ thể trong vụ việc pate Minh Chay thì người tiêu dùng bất lực, bởi lẽ sản phẩm của họ mua đã được phép lưu thông, doanh nghiệp chịu trách nhiệm và có nhãn mác đàng hoàng, song vấn đề đặt ra là nhãn mác có chính xác hay không?

Vấn đề đặt ra là cơ quan Nhà nước phải quản lý, hậu kiểm, còn ở góc độ người tiêu dùng chỉ biết mua sản phẩm, thấy còn nhãn và hạn sử dụng thì mua, nhưng khi xảy ra vụ việc thì đã quá muộn rồi.

- Qua vụ việc trên, theo ông người tiêu dùng phải làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình khi nguy cơ mất an toàn thực phẩm luôn rình rập?

Ông Nguyễn Mạnh Hùng: Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã nêu rõ: người tiêu dùng có 8 quyền, là quyền được an toàn, quyền khiếu nại, khiếu kiện và người tiêu dùng có quyền đưa ra những yêu cầu như vậy để bảo vệ quyền lợi của mình.

Trong vụ việc này, doanh nghiệp có trách nhiệm bồi thường cho người tiêu dùng, song việc bồi thường ở mức độ nào và bao nhiêu thì phải thực hiện theo hình thức dân sự tức là đưa ra tòa án.

Phía Hội và Cục cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) có thể vào cuộc xử lý và hỗ trợ người tiêu dùng.

- Xin cảm ơn ông!