Tiểu thuyết Tuổi 20 yêu dấu kể vể cậu thanh niên 20 tuổi tên Khuê, một thanh niên thành phố, đang học đại học, có bố là nhà văn nổi tiếng. Cậu ta luôn thấy cuộc đời quanh mình là thổ tả không sao ngửi được, nhưng đấy mới chỉ là những quan sát ở bề mặt. Một ngày kia, cậu ta bị bố đuổi ra khỏi nhà và chính thức dấn thân vào cuộc đời thổ tả đó. Cậu ta cầm đồ, đi đua xe với đám bạn du côn, gặp những cô gái điếm, tham gia buôn lậu, hít heroin và bị đánh cho thừa sống thiếu chết. Cho đến khi cậu ta bị ném ra một hòn đảo và lần đầu tiên thử sống một cuộc sống tự lập...
Nguyễn Huy Thiệp viết Tuổi 20 yêu dấu chỉ trong vòng 1 tháng, trong một căn phòng nhỏ trên đảo Cát Bà vào cuối năm 2002. Cuốn tiểu thuyết được NXB De L’Aube (Pháp) chọn là cuốn sách thứ 1.000 được họ xuất bản, nhân kỷ niệm 18 năm ngày thành lập. Cuốn sách cũng đứng vị trí thứ 3 trong danh mục sách bán chạy nhất của NXB De L’Aube năm 2015.
Tháng 9/2018, Tuổi 20 yêu dấu chính thức được NXB Hội Nhà văn và Nhã Nam phát hành tại Việt Nam. Nhân dịp này, một tọa đàm văn học tổ chức tại Trung tâm Văn hóa Pháp - L’Espace (Hà Nội) vào 18h ngày 26/9 có sự tham gia của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, Tiến sĩ ngữ văn Mai Anh Tuấn và biên tập viên Nguyễn Hoàng Diệu Thủy.
Nguyễn Huy Thiệp bắt đầu xuất hiện trên văn đàn Việt Nam từ năm 1986. Tác phẩm của ông in dấu ấn khá đậm nét về nông thôn và những người lao động. Sở trường của ông là truyện ngắn, mảng đề tài đa dạng gồm lịch sử và văn học, hơi hướng huyền thoại và cổ tích, xã hội Việt Nam đương đại, xã hội làng quê và những người lao động.
Ngoài ra ông còn viết kịch, thơ (chưa có tập thơ nào được xuất bản, nhưng xuất hiện khá nhiều trong các truyện ngắn của ông) và tiểu luận phê bình đăng trên nhiều báo, tạp chí trong nước.
Với hơn 50 truyện ngắn, 10 vở kịch, 4 tiểu thuyết và nhiều bút ký - phê bình văn học… Nguyễn Huy Thiệp được xem như một “hiện tượng” đặc biệt của nền văn học Việt Nam đương đại. Ông cũng là nhà văn Việt Nam có tác phẩm được dịch ra nhiều ngôn ngữ nhất. Truyện ngắn của ông đã được dịch sang tiếng Pháp, Anh, Italy, Thụy Điển, Đan Mạch, Hà Lan, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản và Indonesia.
Từ năm 1990 rất nhiều các tác phẩm của ông như Tướng về hưu, Trái tim hổ, Sói trả thù, Chuyện tình kể trong đêm mưa, Vàng lửa, Suối nhỏ êm dịu đã được dịch sang tiếng Pháp, nhờ đó mà công chúng Pháp có điều kiện khám phá nền văn học đương đại, đất nước con người và những giá trị văn hóa truyền thống nhân văn sâu sắc của Việt Nam. Năm 2007, Chính phủ Pháp đã trao cho Nguyễn Huy Thiệp Huân chương Văn học Nghệ thuật vì những đóng góp của ông trong việc quảng bá văn học, văn hóa Việt Nam tại Pháp và trong khuôn khổ khối cộng đồng Pháp ngữ.