Úc: Phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ trở thành người vô gia cư

Phụ nữ trên 55 tuổi: Nhóm nguy cơ cao

Bà Faye ngồi trên một chiếc ghế dài, đôi mắt ướt đẫm kể về việc bản thân trở thành người vô gia cư và nỗi kinh hoàng nếu không thể tìm được nơi ở. Người phụ nữ này nghẹn ngào: "Tôi sẽ rất vui nếu có thể tìm được một nơi an toàn để ở". Ở tuổi 72, Faye không bao giờ nghĩ mình sẽ sống trong một căn hộ ở khu lưu trú khẩn cấp của Gold Coast (Úc). Từng có nhà riêng, có chồng và hai con nhưng khoản tiền tiết kiệm của bà Faye không đủ để chống chọi với những biến cố trong cuộc sống: sức khỏe kém, thất nghiệp, ngược đãi và ly hôn.

Faye là một trong những người thuộc nhóm người vô gia cư phát triển nhanh nhất ở Úc: Nhóm phụ nữ trên 55 tuổi. Mặc dù chiếm một tỷ lệ nhỏ trong số 116.000 người vô gia cư trong cuộc Tổng điều tra quốc gia vào năm 2016 nhưng số lượng phụ nữ lớn tuổi vô gia cư đã tăng 31% trong 5 năm. Các chuyên gia cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy xu hướng này chậm lại, thậm chí ngày càng trở nên tồi tệ hơn do mất việc làm trong đại dịch Covid-19, chi phí thuê nhà tăng và lạm phát "leo thang". Faye từng có một cuộc sống bình thường như những phụ nữ khác. Bà kết hôn với một người đàn ông, sau đó mua nhà và sinh con. Tuy nhiên, khi các con lên tiểu học, chồng Faye ngoại tình và chuyển đến sống với người phụ nữ khác. Faye cố gắng làm mẹ đơn thân nhưng cuối cùng vẫn phải bán nhà, sau đó ba mẹ con chuyển đến ở cùng ông bà ngoại.

Faye gặp chồng mới, một người đàn ông không có việc làm; cả hai góp tiền làm ăn nhưng thất bại và không lấy lại được vốn. Khi chồng trở nên bạo lực, Faye bỏ đi và để tất cả lại phía sau. Người phụ nữ được một số thành viên trong gia đình giúp đỡ nhưng không ai có thể cho bà một chỗ ở. Faye nói: "Tôi không muốn trở thành gánh nặng cho mọi người vì tôi đã lớn tuổi". Giá nhà ở Úc tăng lên mức cao kỷ lục. Tại Gold Coast, nơi Faye sinh sống, một số chủ bán nhà khiến người thuê phải tìm nơi khác để ở. Thị trường nhà cho thuê ở đây đang căng thẳng hơn bao giờ hết và những người già nhận tiền trợ cấp như Faye phải chật vật để có đủ tiền thuê nhà tư nhân.

Chật vật với nỗi lo tài chính

Elise Klein, giảng viên cấp cao về chính sách công tại trường Đại học Quốc gia Úc, cho biết trong khi hầu hết người Úc sẽ tiết kiệm để nghỉ hưu bằng cách yêu cầu người sử dụng lao động trả lương vào chương trình quỹ lương hưu, nhiều phụ nữ không có đủ tiền tiết kiệm để lo cho bản thân khi nghỉ hưu. Theo Cơ quan Bình đẳng giới tại nơi làm việc, phụ nữ ở Úc mỗi tuần kiếm được trung bình ít hơn 255,30 AUD (tương đương hơn 4,2 triệu đồng) so với nam giới. Ngoài ra, thời gian chăm sóc con cái sau giờ làm việc cũng hạn chế khoản tiết kiệm hưu trí của họ. Một số phụ nữ lớn tuổi có thể dựa vào bạn đời để được hỗ trợ tài chính nhưng nhiều người thì không. Klein cho biết, việc phụ nữ có hay không có chồng không phải là cơ sở để xác định họ có sở hữu nhà hay không nhưng nó là nguyên nhân chính gây ra tình trạng vô gia cư.

Theo nghiên cứu của Viện Grattan, điểm khác biệt giữa một người nghỉ hưu nhàn nhã và một người vô gia cư chính là sở hữu nhà riêng. Brendan Coates, Giám đốc chương trình chính sách kinh tế của Viện, cho biết: "Một nửa số người nghỉ hưu phải thuê nhà là người sống trong tình trạng nghèo khó so với ít hơn 10% người có nhà". Coates nói thêm rằng, sau khi ly hôn, ít phụ nữ mua được nhà hơn nam giới. Một phần do ngân hàng dựa trên quy mô tiền gửi và thu nhập để xem xét các khoản vay. Khi phụ nữ kiếm được ít tiền hơn, họ có thể được cho vay ít hơn và vì vậy một số người không thể mua được nhà. Những người thuê nhà lớn tuổi có thể gặp rắc rối nếu mất việc làm trước tuổi hưởng lương lưu là 66. Những người này có thể phải sống bằng trợ cấp thất nghiệp, thậm chí còn thấp hơn cả lương hưu của người già.

Faye nghỉ hưu sớm sau khi mắc chứng phình não vào năm 60 tuổi. Sau khi phẫu thuật, thời điểm Faye bình phục, bà đã quá yếu để tiếp tục công việc bán hàng. Hiện tại, thứ giá trị nhất mà Faye có là một chiếc ô tô nhưng người phụ nữ này sẽ bán nó đi để chi trả tiền ăn uống và các chi phí khác. Một phần do ảnh hưởng của tình hình thế giới, lạm phát ở Úc đang ở mức cao nhất trong 20 năm qua và giá của hầu hết các mặt hàng đang tăng lên, bao gồm cả nhiên liệu.