Trong ngày 12/7, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Chủ tịch nước Giang Sơn đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố 12 luật: Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13; Luật Trợ giúp pháp lý; Luật Cảnh vệ; Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; Luật Quản lý ngoại thương; Luật Đường sắt 2017; Luật Chuyển giao công nghệ 2017; Luật Du lịch 2017 và Luật Thủy lợi đã được thông qua tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV.
Đặc biệt, trong buổi công bố này, Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH 13 được nhiều người quan tâm hơn cả. Nói về Bộ luật này, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Lê Tiến Châu cho biết tại buổi họp báo: Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13(BLHS) đã sửa đổi, bổ sung quy định liên quan đến người chưa thành niên phạm tội; quy định liên quan đến pháp nhân thương mại phạm tội nhằm tạo thuận lợi cho việc áp dụng trên thực tế để đảm bảo nhất quán trong chính sách xử lý; đảm bảo tính khái quát, toàn diện và phù hợp với thực tiễn.
Luật cũng sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản thuộc Phần các tội phạm của BLHS như mức định lượng trong các khung của một số điều luật nhằm đảm bảo sự nối tiếp giữa các mức định lượng trong các khung, tránh chồng chéo, trùng lặp, gây khó khăn cho việc xử lý tội phạm; sửa đổi, bổ sung yếu tố cấu thành của một số tội phạm để đảm bảo phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm…
Luật cũng bổ sung tội danh mới là vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp nhằm xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh theo phương thức đa cấp đang diễn biến hết sức phức tạp, gây thiệt hại cho nhiều người.
Theo Nghị quyết về việc thi hành BLHS đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS và về hiệu lực thi hành của Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, các luật trên có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2018.
Quy định về tạm ứng kinh phí bồi thường trong Luật trách nhiệm bồi thường nhà nước
Một luật mới đang được dư luận rất quan tâm là Luật trách nhiệm bồi thường Nhà nước (BTNN) 2017. Với 9 chương 78 Điều, Luật đã được sửa đổi, bổ sung khá toàn diện với những nguyên tắc bồi thường được kế thừa từ quy định của Luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra.
Theo đó, việc giải quyết bồi thường được giải quyết tại cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại; được kết hợp giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình giải quyết vụ án hành chính.
Luật đã mở rộng nguyên tắc giải quyết bồi thường, cho phép người bị thiệt hại có quyền khởi kiện ngay ra Tòa án khi có văn bản làm căn cứ yêu cầu bồi thường trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án dân sự và hình sự; kết hợp giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự tại Tòa án đối với yêu cầu bồi thường trong hoạt động quản lý hành chính, tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, thi hành án dân sự và hình sự.
Về phạm vi trách nhiệm bồi thường, so với Luật cũ, Luật TNBTNN 2017 đã bổ sung phạm vi trách nhiệm bồi thường trong các lĩnh vực để bảo đảm phù hợp với Hiến pháp 2013 và Luật hiện hành. Theo đó, công tác BTNN trong hoạt động quản lý hành chính Nhà nước đã bổ sung 2 trường hợp được bồi thường do bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm hành chính trái luật và 01 trường hợp được bồi thường do bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính trái pháp luật “giáo dục tại xã phường, thị trấn”.
Đáng chú ý, Luật cũng bổ sung trường hợp bồi thường do “ra quyết định xử lý kỷ luật buộc thôi việc trái pháp luật đối với công chức từ Tổng cục trưởng và tương đương trở xuống”. Đồng thời, bổ sung quy định về tạm ứng kinh phí bồi thường đối với những thiệt hại có thể tính toán được ngay, không cần xác minh.
Trước ý kiến tỏ ra băn khoăn Luật Trách nhiệm BTNN mở rộng phạm vi bôi thường sang quản lý hành chính có ảnh hưởng đến kinh phí của Nhà nước, trong bối cảnh nợ công tăng cao không, ông Nguyễn Văn Bốn, Cục trưởng Cục Bồi thường Nhà nước, Bộ Tư pháp cho biết việc mở rộng phạm vi bồi thường không ảnh hưởng đến việc chi trả hoạt động BTNN.