Vì sao cá voi xanh không bị ung thư?

Theo các nhà khoa học, động vật hoàn toàn có thể mắc ung thư như con người, từ động vật sống trên cạn, dưới nước, hay cho đến những con vật thời cổ đại. Trường hợp ung thư lâu đời nhất là một con vật có vú cổ đại bị ung thư xương có tên Gorgonopsian, sống trong khoảng 270-253 triệu năm trước đây, trước khi khủng long xuất hiện trên trái đất.

Tuy nhiên, ngạc nhiên thay, cá voi xanh - "kẻ thống trị đại dương" lại rất ít khi nằm trong danh sách này. Hank Green, người sáng lập Kênh Youtube chuyên phân tích các vấn đề khoa học Sci Show, chỉ ra điều kỳ lạ này: "Ta đều biết mỗi khi tế bào nhân lên, nó có thể bị lỗi và gây ung thư. Nếu càng có nhiều tế bào thì nguy cơ mắc ung thư càng tăng. Cá voi không chỉ to lớn hơn chúng ta, có rất nhiều tế bào, mà còn có thể sống gần một thế kỷ, tỷ lệ các tế bào có thể xảy ra đột biến cũng sẽ nhiều hơn. Ai cũng nghĩ cá voi sẽ rất dễ bị ung thư, nhưng thực tế thì chứng minh điều ngược lại."

Thật vậy, một con cá voi xanh có tuổi thọ trung bình lên tới 80-90 tuổi, nặng khoảng 200 tấn. Số lượng tế bào ung thư tiềm tàng của chúng nhiều gấp 3.000 lần so với con người, nhưng tỷ lệ ung thư ở chúng lại rất thấp, chỉ từ 1-5%, trong khi ở con người lên đến 25%. Để tìm câu trả lời, một nhóm các nhà khoa học ở trường Đại học Bắc Arizona (Hoa Kỳ) đã nghiên cứu các cơ chế ức chế ung thư tiềm tàng của cá voi xanh và phát hiện ra "vũ khí bí mật" của chúng. Hóa ra, sau hàng triệu năm cạnh tranh trong các vùng nước nguy hiểm của đại dương, cá voi xanh đã tiến hóa rất nhanh và bộ gen của chúng được biến đổi để giúp chúng tránh xa bệnh tật. 

Adela Wood, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, giải thích: "Bộ gen tiến hóa của cá voi xanh có tác dụng lớn trong việc chữa lành vết thương, chống đông máu, giúp cho chúng dễ dàng hồi phục sau các tổn thương nhiều hơn những loài khác. Chúng có bộ gen giúp ức chế khối u và khiến các tế bào phải tự động chết đi khi có bất cứ đột biến nào".

Như vậy, vũ khí bí mật của cá voi xanh chính là bộ gen giúp "giết chết" các tế bào đột biến sau khi chúng xuất hiện trong cơ thể. Từ trường hợp của "gã khổng lồ đại dương", các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu và bất ngờ khi phát hiện rằng voi - loài động vật lớn nhất trên cạn cũng có khả năng gần như "miễn nhiễm" với ung thư. Tuổi thọ của chúng từ 50-70 tuổi và thường chết vì tuổi già, trong khi theo lẽ thường, mọi con voi phải chết vì ung thư ruột vào năm 3 tuổi.

Trong một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí chuyên ngành Y khoa JAMA, tiến sĩ Joshua D. Schiffman, một chuyên gia về ung thư tại Đại học Utah (Mỹ) cho biết bí mật của voi nằm ở bộ gen quý giá mang tên P53. Tiến sĩ Joshua D. Schiffman giải thích: "Gen P53 có tác dụng tìm kiếm các tế bào lỗi để tự sửa chữa trước khi chúng bị đột biến, vì thế mà nó giúp ngăn ngừa ung thư rất tốt. Trong khi con người có 2 bản sao gen P53, 1 bản từ bố và 1 bản từ mẹ thì loài voi có đến 40 bản. Thiên nhiên đã tìm ra cách ngăn chặn ung thư và giờ điều chúng ta cần làm là học hỏi và tìm cách ngăn ung thư ở con người."

Ông và các cộng sự của mình đang làm việc miệt mài tại phòng thí nghiệm, thử cấy gen P53 vào các tế bào ung thư, tìm cách áp dụng điều trị ung thư với người. Nghiên cứu này có ý nghĩa rất lớn với gia đình anh Tony Means. Anh và một số thành viên trong gia đình chỉ có 1 bản gen P53 thay vì 2 bản gen, khiến khả năng bị ung thư tăng lên hơn 90%. Hiện căn bệnh bẩm sinh này lại tiếp tục di truyền cho các con anh. Bác sĩ Sniffman đang theo dõi và điều trị cho đứa con 6 tuổi có khối u nhỏ ở não của Tony. Anh Tony hy vọng: "Đa số mọi người trong gia đình tôi đều mất vì ung thư, đó là mẹ, chú. Tôi đặt hy vọng rất nhiều vào bác sĩ Snifff để giúp các con tôi có thể tránh khỏi bị ung thư. Ai mà biết được sẽ có điều kỳ diệu gì xảy ra."

Giới tự nhiên đã có cơ chế kỳ diệu để chống lại ung thư, đó cũng là gợi ý để các nhà khoa học tìm ra các phương pháp điều trị mới trong tương lai, giúp chống lại kẻ thù số 1 của nhân loại.