Đó là hai thư viện ở xã Nhơn Khánh (thị xã An Nhơn) và xã Mỹ Chánh (huyện Phù Mỹ) của vợ chồng ông Trần Xuân Hạ và bà Trần Thị Minh Sơn (72 tuổi, ở Pleiku, tỉnh Gia Lai).
Trong căn nhà nhỏ ở cuối đường Yên Đỗ (phường Yên Đỗ, thành phố Pleiku), ông Trần Xuân Hạ cặm cụi lau từng cuốn sách cũ trên chiếc kệ nằm ngay ngắn ở một góc nhà, còn bà Trần Thị Minh Sơn thì loay hoay với quầy tạp hóa nhỏ phía trước. Có khách đến, hai ông bà hồ hởi đón tiếp. Thi thoảng, đôi vợ chồng già lại nhìn nhau cười trìu mến. Khi khách nhắc đến sách, các cụ say sưa kể, quên cả thời gian…
Dù tuổi đã cao, mắt cũng không nhìn được rõ như trước nhưng hai ông bà vẫn giữ thói quen đọc sách hằng ngày. Đó là sự đam mê, là niềm vui của ông bà. Cũng vì đam mê sách từ nhỏ mà cách đây 5 năm, đôi vợ chồng này tự bỏ tiền túi tích cóp bao nhiêu năm để thành lập hai thư viện “Tình quê” ở nơi các cụ sinh ra và lớn lên để phục vụ miễn phí cho người dân.
Suy nghĩ cứ thôi thúc, đến năm 2012, ông quyết định đem hết số tiền đã tích cóp, dành dụm được bấy lâu về quê mua đất, xây dựng thư viện miễn phí mang tên “Tình quê” tại thôn Hiếu An (xã Nhơn Khánh), vùng đất nơi ông sinh ra. Chưa đầy một năm sau, vợ chồng ông xây thêm một thư viện “Tình quê” tại thôn Chánh An (xã Mỹ Chánh), đây là quê của bà Sơn.
“Tôi nghĩ những thư viện nho nhỏ này sẽ phần nào giúp các cháu mở mang kiến thức, giúp nông dân tiếp cận được tiến bộ khoa học kỹ thuật. Tôi nghĩ, nơi nào có nhiều người đọc sách chắc chắn nơi đó sẽ ít có tội phạm" - ông Hạ tâm sự.
Nghe ông nói, bà Sơn tiếp lời: “Bây giờ vợ chồng tôi già rồi, làm gì có tiền nhiều, chỉ có đồng lương tích cóp thôi. Các con của chúng tôi cũng nhờ hiếu học mà thành tài, bây giờ cũng có của ăn của để. Khi biết nguyện vọng của chúng tôi, các con liền ủng hộ, mỗi đứa góp một ít để mua đất, xây nhà, mua sách thành lập thư viện. Ước nguyện lớn nhất của chúng tôi bây giờ là con cháu ở quê hương được ăn học thành tài, để trở thành những người có ích cho gia đình, xã hội, làm giàu cho quê hương”.
Mở quỹ khuyến học cho trẻ em có thành tích cao
Thư viện “Tình quê” ở thôn Chánh An (xã Mỹ Chánh) rộng chừng 60m2, với hơn 4.000 đầu sách. Không gian thư viện được bố trí với dãy bàn ghế để học sinh và người dân địa phương đến đọc sách miễn phí. Thư viện có nhiều thể loại sách, từ thơ ca, văn xuôi, các tác phẩm lớn của những tác giả nổi danh trong nước và quốc tế. Thế nhưng đầu sách chiếm số lượng lớn trong thư viện là sách phục vụ cho thiếu nhi, học sinh và sách khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực nông nghiệp, bí quyết chăn nuôi. Giống như ở thôn Chánh An, thư viện “Tình quê” ở thôn Hiếu An (xã Nhơn Khánh) cũng được bày biện gọn gàng, ngăn nắp và sạch sẽ.
Để thư viện hoạt động hiệu quả, vợ chồng ông Hạ tự bỏ tiền ra thuê 2 người túc trực, mở cửa đón bạn đọc đến 2 thư viện mỗi ngày với giá 2,5 triệu đồng/tháng/người.
Ông Võ Thái Châu (62 tuổi), trông coi thư viện ở thôn Chánh An cho biết, những ngày cuối tuần, thư viện rất đông bởi các em học sinh được nghỉ học, tìm đến đây đọc sách. Hằng ngày, các cụ già về hưu cũng tìm đến thư viện đọc thơ, trò chuyện, nhiều nhất là các bác nông dân đọc sách hướng dẫn quy trình sản xuất các loại cây và nuôi con đặc sản.
Chị Nguyễn Thị Thu Yến (25 tuổi), người trông coi thư viện ở thôn Hiếu An, cho biết, trước đây ai muốn đọc sách thì tự mua hoặc lên thư viện trung tâm xã nhưng số lượng sách cũng hạn chế. Từ ngày có thư viện này, người dân trong thôn, nhất là các em học sinh, thường xuyên đến đây đọc sách, mở mang kiến thức và giải trí. Buổi tối, đây cũng là nơi các bạn sinh viên mở lớp dạy thêm cho học sinh cũng như tổ chức các sinh hoạt văn hóa, đoàn thể. Vào những ngày nghỉ lễ hay cuối tuần, bạn đọc đến thư viện đông hơn.
Với hoàn cảnh khó khăn như ông Châu và chị Yến, việc trông coi thư viện “Tình quê” cũng giúp cuộc sống gia đình họ đỡ vất vả hơn. Đặc biệt, hàng ngày tiếp xúc với sách, ông Châu cũng trở thành người nghiện sách từ lúc nào không biết.
Không chỉ mở thư viện, vợ chồng ông Hạ còn quan tâm đến những học sinh nghèo hiếu học. Hằng năm, riêng hai xã Nhơn Khánh và Mỹ Chánh, vợ chồng ông dành 50 suất quà, mỗi suất trị giá 300.000 đồng cho học sinh nghèo vượt khó học giỏi; đồng thời mở quỹ khuyến học động viên các em học sinh thi đỗ điểm cao vào các trường đại học.
Ngoài ra, cứ đến ngày 12 tháng chạp âm lịch, vợ chồng ông về quê tặng quà cho các cụ già neo đơn, tàn tật ở địa phương, như một cách chia sẻ với những mảnh đời thiếu may mắn.