Chia sẻ về quy trình tuyển dụng, Sở Y tế Lai Châu cho rằng, trong quá trình tổ chức thực hiện, do “hiểu lầm” các văn bản hướng dẫn nên dẫn đến việc ký kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) không đúng với quy định. Vì vậy, Sở Y tế Lai Châu đã ban hành các quyết định xóa tập sự, nâng lương,... cho nhiều nhân viên y tế thuộc diện HĐLĐ.
Câu hỏi đặt ra là khi các lao động này ký HĐLĐ không xác định thời hạn với các đơn vị sự nghiệp, đến khi Luật Viên chức 2010 có hiệu lực mà đơn vị có nhu cầu tuyển dụng thì họ có đương nhiên được chuyển thành viên chức hay không?
Về vấn đề này, ông Trần Văn Vấn, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lai Châu cho biết: Hợp đồng viên chức phải qua tuyển dụng, hoàn thành tập sự; phải tuyển dụng xong mới được ký hợp đồng. Ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn không có nghĩa là đã tuyển dụng viên chức. Số nhân viên y tế bị chấm dứt hợp đồng chưa qua tuyển dụng nên không phải là viên chức.
Điều 2, Luật Viên chức 2010 quy định: “Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”
Điểm d) khoản 1 Điều 58 Luật Viên chức 2010 quy định: “Cán bộ, công chức được chuyển sang làm viên chức tại đơn vị sự nghiệp công lập khi đáp ứng các điều kiện theo quy định của Luật này
Theo quy định, đối với người trúng tuyển viên chức phải thực hiện chế độ tập sự và ký hợp đồng làm việc xác định thời hạn từ đủ 12 tháng đến 36 tháng. Sau khi thực hiện xong hợp đồng làm việc xác định thời hạn sẽ ký hợp đồng làm việc không xác định thời hạn.
Tuy nhiên, Điều 10, Thông tư 15/2012/TT-BNV quy định Trường hợp được miễn thực hiện chế độ tập sự như sau:
1. Người trúng tuyển viên chức được miễn thực hiện chế độ tập sự khi có đủ các điều kiện sau:
a) Đã có thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trong ngành, lĩnh vực cần tuyển từ đủ 12 tháng trở lên;
b) Trong thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều này đã làm những công việc chuyên môn nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm được tuyển dụng.
Người được tuyển dụng đã có thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, nếu không có đủ các điều kiện quy định tại Khoản 1 Điều này thì phải thực hiện chế độ tập sự.
Thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người được tuyển dụng đã làm những công việc chuyên môn nghiệp vụ phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm được tuyển dụng (nếu có) tính vào thời gian xét nâng lương lần sau khi bổ nhiệm và xếp lương vào chức danh nghề nghiệp.
Theo quy định của Luật viên chức, để là viên chức, người lao động phải qua tuyển dụng. Người lao động phải ký hợp đồng làm việc xác định thời hạn trước, sau khi thực hiện xong hợp đồng làm việc xác định thời hạn thì đơn vị mới được ký hợp đồng làm việc không xác định thời hạn.
Nếu trước khi có quyết định trúng tuyển viên chức, lao động đã có thời gian công tác đảm bảo quy định trên thì lao động được miễn thực hiện chế độ tập sự.
Như vậy, theo lý giải của Sở Y tế và Sở Nội vụ Lai Châu, thì đối với số HĐLĐ đã ký không xác định thời hạn trước đó chưa phải là viên chức. Vì vậy, năm 2017, Sở Nội vụ đã tổ chức xét tuyển viên chức ngành y. Việc xét tuyển này thực hiện công khai với những tiêu chí quy định cụ thể.
Khi được hỏi, một số lao động cho biết, khi luật Viên chức 2010 có hiệu lực, nhiều người nghĩ rằng mình đã ký HĐLĐ không xác định thời hạn và đương nhiên được chuyển sang viên chức. Nhất là khi chuyển xuống HĐ có thời hạn 1 năm gần giống với quy định của Luật Viên chức nên chủ quan. Đến khi xét tuyển, một số nhân viên không đạt yêu cầu; một số thì không có chỉ tiêu xét tuyển, một số không tham gia xét tuyển,… nên bị trượt và kêu cứu.
Luật sư Lê Trọng Hùng, Văn phòng Luật sư 36, cho biết khi cơ quan nhà nước tuyển dụng viên chức sẽ căn cứ theo nhu cầu và chỉ tiêu được giao. Các đơn vị này có thể tổ chức thi tuyển, xét tuyển theo quy định. Nếu xét tuyển, thì mỗi cơ quan sẽ có những tiêu chí ưu tiên, ví như bằng giỏi, đang làm việc tại cơ quan sự nghiệp, có thời hạn đóng bảo hiểm bắt buộc trên 12 tháng, hoặc được khen thưởng, chiến sĩ thi đua,…Việc xét tuyển sẽ được thực hiện theo thứ tự ưu tiên cho đến khi đủ chỉ tiêu. Thậm chí, có nơi dù chưa đủ chỉ tiêu nhưng họ vẫn dừng lại do ứng viên không đáp ứng được nhu cầu chuyên môn.
Đối với sự việc ở Lai Châu, việc tuyển dụng viên chức năm 2017 đã rõ ràng. Tuy nhiên, tỉnh cũng cần có tiêu chí ưu tiên đối với những người có thời gian công tác lâu năm. Ngoài ra, cần phải làm rõ “sai sót” trong công tác tuyển dụng của Sở Y tế và Sở Nội vụ trong thời gian tuyển dụng 2011-2016 là gì. Từ đó, mới làm rõ trách nhiệm của các đơn vị liên quan.
Liên quan đến vấn đề này, Thường trực tỉnh ủy Lai Châu yêu cầu các cơ quan, đơn vị rà soát, kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện HĐLĐ; thực hiện chế độ, chính sách đối với số người HĐLĐ làm việc trong các đơn vị sự nghiệp ngành y tế của Lai Châu trước thời điểm tổ chức xét tuyển viên chức ngành y tế năm 2017. Đồng thời, kiểm điểm, xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan đến khuyết điểm, sai phạm trong vụ việc này nếu có. Ngoài ra, tổ chức đối thoại giải đáp thắc mắc, nắm bắt tâm tư, xem xét nguyện vọng của các trường hợp bị chấm dứt HĐLĐ do không trúng tuyển để có phương án giải quyết.