Vụ án "chuyến bay giải cứu": Các bị cáo kiếm tiền trong sự khó khăn, cùng cực của người dân

Luật sư cho rằng hành vi nhận tiền của một số bị cáo không có sự thỏa thuận

Sáng 21/7, phiên xét xử đại án "chuyến bay giải cứu" bước sang phần đối đáp. Đại diện VKS gửi lời cảm ơn các luật sư đã cùng VKS phân tích, đánh giá nguyên nhân, điều kiện phạm tội, tính chất, mức độ, hậu quả vụ án, vai trò, vị trí của các bị cáo cùng các tình tiết khác có ý nghĩa giải quyết vụ án.

Theo VKS, quá trình diễn ra phiên tòa, đa số các luật sư, bị cáo đồng ý quan điểm truy tố theo cáo trạng của VKS những trường hợp này VKS không đưa ra ý kiến đối đáp lại.

Quá trình diễn ra phiên tòa một số luật sư, bị cáo cũng nêu ra một số tình tiết giảm nhẹ cũng như một số trường hợp đã khắc phục hậu quả vụ án, những trường hợp này VKS đề nghị HĐXX xem xét quyết định.

Đại diện VKS cho biết, đối với quan điểm của một số luật sư và bị cáo cho rằng hành vi đưa, nhận tiền của các bị cáo không có sự hứa hẹn, thỏa thuận, đòi hỏi mà đưa, nhận tiền là tự nguyện cảm ơn, hành vi đưa, nhận tiền là vô ý như các bị cáo Phạm Trung Kiên, Nguyễn Thị Hương Lan, Nguyễn Thanh Hải, Chử Xuân Dũng, Trần Văn Dự, Nguyễn Thị Dung Hạnh...

VKS khẳng định rằng trong vụ án này các bị cáo nhận hối lộ là người có chức vụ quyền hạn, được giao nhiệm vụ, công vụ nhất định trong khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ đó họ đã lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao trực tiếp hoặc qua trung gian nhận tiền của người đưa hối lộ là đại diện các doanh nghiệp để cấp phép các chuyến bay đưa người Việt Nam về nước trong thời điểm dịch Covid-19.

Viện kiểm sát: Không thể có những món quà cảm ơn tiền tỷ, bất thường như vậy

Hành vi đưa, nhận tiền của các bị cáo diễn ra trong thời gian dài, giai đoạn từ đầu năm 2020 đến tháng 1/2022. Đây là giai đoạn Chính phủ có văn bản tạm dừng cấp phép các chuyến bay thương mại do dịch Covid-19 nên doanh nghiệp phải làm thủ tục cấp phép các chuyến bay đưa người Việt Nam từ nước ngoài về nước.

Phần lớn các bị cáo đưa, nhận hối lộ không quen biết nhau, không có mối quan hệ làm ăn hay góp vốn kinh doanh gì, không thể có những món quà cảm ơn tiền tỷ, bất thường như vậy nếu như không làm việc gì đó theo yêu cầu của bên kia. Việc hứa hẹn giữa người đưa hối lộ và nhận hối lộ là mặc định, được xác định là cơ chế theo lời khai của các cá nhân đại diện doanh nghiệp và hồ sơ có trong vụ án.

Các bị cáo đưa, nhận hối lộ đều là người có đủ khả năng chịu trách nhiệm hình sự, đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình, biết rõ hành vi đưa nhận hối lộ là vi phạm pháp luật, bị pháp luật nghiêm cấm nhưng vì mong muốn đạt được mục đích của mình nên đã thực hiện hành vi phạm tội là cố ý chứ không phải vô ý như một số luật sư đã nói.

Hành vi của các bị cáo nhận hối lộ đã gián tiếp buộc các doanh nghiệp đưa hối lộ phải nâng giá vé máy bay, người chịu thiệt thòi ở đây là công dân Việt Nam ở nước ngoài đã gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát và mong muốn về nước.

Trong khi Đảng, Nhà nước quyết liệt chỉ đạo các cơ quan tìm mọi cách để đưa công dân về nước tránh dịch với phương châm "không bỏ ai lại phía sau" thì các bị cáo đã trục lợi chính sách, nhân đạo của Đảng, Nhà nước, tạo ra cơ chế xin cho, tạo ra liên minh lợi ích để kiếm tiền trong sự khó khăn, cùng cực của người dân.

Đây là hình thức tham nhũng rất nguy hiểm, trực tiếp xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan nhà nước, gây ảnh hưởng xấu và làm mất niềm tin trong quần chúng nhân dân trong, ngoài nước.

Do đó hành vi phạm tội của các bị cáo phạm tội đưa hối lộ, nhận hối lộ như cáo trạng của VKS quy kết là có căn cứ, đúng pháp luật. Có quan điểm của một số luật sư cho rằng, cáo trạng của VKS áp dụng tình tiết tăng nặng phạm tội 2 lần trở lên, lợi dụng hoàn cảnh dịch bệnh để phạm tội là không đúng, đề nghị bỏ ý kiến này.

Đại diện VKS cho rằng, về tình tiết phạm tội 2 lần trở lên trong vụ án này các bị cáo bị truy tố về các tội đưa hối lộ, nhận hối lộ là căn cứ vào giá trị số tiền đưa, nhận hối lộ.

"Căn cứ hướng dẫn khoản 2, Điều 8, Nghị quyết số 03 năm 2020 của hội đồng thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ thì cáo trạng của VKS nhân dân tối cao áp dụng tình tiết phạm tội 2 lần trở lên đối với một số bị cáo là có căn cứ, đúng pháp luật, không trái quy định tại Khoản 2, Điều 52 Bộ luật hình sự, do đó không có căn cứ để loại bỏ tình tiết này", đại diện VKS nêu.

Về tình tiết lợi dụng dịch bệnh để phạm tội, theo đại diện VKS vụ án này xảy ra trong thời điểm dịch Covid-19 bùng phát dữ dội trong và ngoài nước, đây là đại dịch chưa từng có trong lịch sử nhân loại.

Do dịch bệnh xảy ra Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 05 ngày 28/1/2020 về việc phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona gây ra, trong đó có việc tạm dừng cấp phép các chuyến của Việt Nam đến vùng có dịch của Trung Quốc và tạm dừng tất cả các chuyến bay từ vùng có dịch đến Việt Nam.

Do đó mới phát sinh việc Chính phủ cấp phép các chuyến bay cho doanh nghiệp đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước. Thời điểm các bị cáo phạm tội cả trong và ngoài nước toàn Đảng, toàn dân huy động mọi nguồn lực căng mình chống dịch, bản thân các bị cáo hiểu rõ tình hình xảy ra đã lợi dụng hoàn cảnh khó khăn do dịch bệnh gây ra để thực hiện hành vi phạm tội.

Do đó cáo trạng của VKS áp dụng tình tiết lợi dụng hoàn cảnh dịch bệnh để phạm tội đối với nhóm bị cáo phạm tội Nhận hối lộ là có căn cứ, đúng pháp luật vì vậy không có lý do loại bỏ tình tiết này như một số luật sư nêu.