Vụ lộ đề thi tốt nghiệp THPT năm 2021: Có bao nhiêu học sinh "thân quen" được "mớm" đề?

Không đủ căn cứ xác định thầy Phan Khắc Nghệ

Liên quan đến việc làm lộ đề môn sinh kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021, hai bị can Phạm Thị My (SN 1963) và Bùi Văn Sâm (SN 19449), cựu giáo viên Khoa Sinh, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, vừa bị Viện kiểm sát truy tố về tội "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

Vào năm 2021, dư luận cả nước xôn xao trước nghi vấn lộ đề thi môn Sinh học tại kỳ thi tốt nghiệp THPT. Thời điểm đó, ngay sau kết thúc đợt thi, thầy giáo Đinh Đức Hiền, giáo viên dạy môn sinh học ở Hà Nội, phát hiện và đăng tải vụ việc "nghi" lộ đề thi sinh kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021.

Theo phản ánh, đề thi môn Sinh học "giống 80%" so với đề ôn tập trên mạng Intenet của ông Phan Khắc Nghệ (Phó hiệu trưởng Trường THPT chuyên Hà Tĩnh). Bộ GD&ĐT và Cơ quan an ninh điều tra đã vào cuộc xác minh làm rõ nghi án lộ đề môn Sinh.

Quá trình điều tra xác định, Bùi Văn Sâm và Phạm Thị My là giảng viên được Bộ GD&ĐT phân công nhiệm vụ tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hoá và tham gia Hội đồng ra đề thi tốt nghiệp THPT Quốc gia năm 2021. Phạm Thị My là tổ trưởng tổ ra đề thi môn sinh học, Bùi Văn Sâm tham gia với tư cách thẩm định.

Căn cứ kết quả giám định của Bộ GD&ĐT xác định: Các câu hỏi do bị can Bùi Văn Sâm và bị can Phạm Thị My soạn thảo đưa vào ngân hàng câu hỏi và 4 tổ hợp đề được chọn làm nguồn xây dựng đề chính thức so với các câu hỏi trong video của Phan Khắc Nghệ giảng dạy trên mạng Internet có nội dung giống 70% đến 100%. Trong đó, có một số câu hỏi trùng cả về nội dung, đơn vị kiến thức, lời dẫn và đáp án.

Biên bản kết luận của tổ chuyên gia Bộ GD&ĐT cũng chỉ rõ, trong tổng số 40 câu của từng mã đề thô được chọn, có 39 câu trùng, chiếm tỷ lệ 97,5% với các câu trong nội dung ôn tập của thầy Nghệ. Trong số 39 câu trùng nói trên thì có 37 câu trùng ở cả 4 mã đề (chiếm 94,87%).

Kết quả điều tra xác định ông Phan Khắc Nghệ đã tham gia công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi từ năm 2009 đến 2018 của Bộ GD&ĐT, có quan hệ quen biết với bị can Bùi Văn Sâm và Phạm Thị My; trong các năm 2015, 2016, 2018, ông Nghệ có gửi email cho bị can Phạm Thị My về các câu hỏi thi môn Sinh học. 

Trong quá trình My tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi năm 2021, ông Nghệ cũng nhiều lần gọi điện, gửi email hẹn gặp để tìm hiểu về đề thi môn Sinh. Tuy nhiên, Cơ quan ANĐT Bộ Công an kết luận, chưa có căn cứ xác định bị can Phạm Thị My gặp, trao đổi thông tin tài liệu liên cho ông Nghệ.

Mặt khác, do tài liệu ông Nghệ giảng dạy trên mạng nói trên không có giá trị truy nguyên nên chưa đủ căn cứ xác định ông Phan Khắc Nghệ sử dụng tài liệu của bị can Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My để giảng dạy.

Quá trình điều tra, Cơ quan điều tra cũng xác định: Theo thiết kế ban đầu, Phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi của Bộ GD&ĐT không có tính năng xếp hạng thứ tự câu hỏi và khi được sử dụng để xuất các tổ hợp câu hỏi thi sẽ hoạt động theo cơ chế chọn ngẫu nhiên các câu hỏi thành một tổ hợp các câu hỏi thi phục vụ công tác ra đề thi kỳ thi THPT của Hội đồng ra đề thi.

Phần mềm này việc này được áp dụng trong Hội đồng ra đề năm 2018. Tuy nhiên, từ năm 2019, Phần mềm đã được chỉnh sửa thêm một số tính năng, trong đó có tính năng xếp hạng thứ tự câu hỏi và thay đổi cơ chế rút đề nên khi sử dụng tại Hội đồng ra đề thi năm 2019, 2020 và 2021 đã không còn hoạt động theo cơ chế chọn ngẫu nhiên các câu hỏi, mà chọn theo thứ tự xếp hạng các câu hỏi (các câu hỏi có cùng số thứ tự xếp hạng sẽ vào cùng một tổ hợp đề).

Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My đã tham gia tổ xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và hội đồng ra đề thi các năm 2019, 2020 nên biết được phần mềm rút câu hỏi không ngẫu nhiên. Lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bà My và ông Sâm đã đưa tài liệu về nhà biên soạn thành câu hỏi, sau đó sắp xếp các câu hỏi do mình soạn ra vào các vị trí có khả năng cao được phần mềm lựa chọn rút ra làm nguồn đề thi chính thức. Tính toán của 2 bị can là chính xác.

Nhiều học sinh thân quen được "phím" đề thi

Cơ quan điều tra xác định, trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi, Phạm Thị My và Bùi Văn Sâm đã sử dụng tài liệu được 2 bị can này soạn thảo đưa vào ngân hàng câu hỏi giảng dạy cho một số học sinh lớp 12 là các mối quan hệ họ hàng, quen biết có nguyện vọng thi vào đại học khối B.

Cụ thể, bị can Bùi Văn Sâm đã giảng dạy, ôn tập cho các học sinh gồm: Nguyễn Quang T., Ngô Hương G., Trần Bảo Ng. Với các học sinh này, ông Sâm đến tận nhà giảng dạy. Ngoài ra còn có học sinh Hoàng Nhật M., là học sinh Trường chuyên Chu Văn An, Lạng Sơn. Học sinh này đã gặp Sâm tại khách sạn để nhận tài liệu và được ông Sâm giảng dạy cũng như hướng dẫn giải đề thi.

Phạm Thị My cũng được xác định giảng dạy cho 4 học sinh, trong đó có 3 học sinh ở Hà Nội, riêng học sinh Bùi Tuấn B., Trường THPT chuyên Hà Tĩnh, là chỗ quen biết và được My giảng dạy tại nhà của bị can này.

Cáo trạng nêu: "Khi giảng dạy, ôn tập cho các học sinh, Bùi Văn Sâm và Phạm Thị My không nhận tiền của phụ huynh, học sinh mà vì nể nang, tình cảm cá nhân do họ hàng và người thân, quen giới thiệu".

Sau khi có bản kết luận điều tra, dư luận cũng đặt ra câu hỏi về việc 8 thí sinh là người nhà, người thân quen của các bị cáo trong vụ án đã được "mớm" đề liệu có bị xem xét xử lý? Ngoài ra, việc đề ôn thi của thầy Phan Khắc Nghệ "trùng hợp 70%-100%, có một số câu hỏi trùng cả về nội dung, đơn vị kiến thức, lời dẫn và đáp án" có phải là ngẫu nhiên?

Dự kiến vụ án sẽ được TAND TP Hà Nội đưa ra xét xử vào ngày 29/6 tới.