Vướng mắc chính sách dân tộc liên quan phân định xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 5, chiều 6/6, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn nhóm nội dung thuộc lĩnh vực dân tộc với Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh.

Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Dương Tấn Quân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đề nghị Bộ trưởng chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc trong chính sách dân tộc liên quan đến phân định xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Đánh giá tác động của Quyết định 861 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực I, II, III?

Còn đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tây Ninh, cho rằng: chính sách dân tộc hiện nay tản mát ở nhiều văn bản chồng chéo, nhiều tầng lớp, nguồn lực thì bị phân tán dẫn đến chưa phát huy hiệu quả và thiếu tính bền vững.

Giải đáp các đại biểu, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh cho biết: Về khó khăn, vướng mắc trong phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số được thực hiện qua 2 giai đoạn, giai đoạn 1 thực hiện theo Nghị quyết số 22 của Bộ Chính trị, lúc đó thực hiện phân định theo miền núi, vùng cao. Giai đoạn 2, thực hiện phân định theo trình độ phát triển, xác định các thôn, xã đặc biệt khó khăn để làm địa bàn đầu tư tập trung trọng tâm trọng điểm.

Gần đây nhất, Nghị quyết 120 của Quốc hội đã giao Chính phủ quy định tiêu chí cụ thể để xác định địa bàn trọng tâm, trọng điểm, trên tinh thần đó, Ủy ban Dân tộc đã tham mưu Chính phủ ban hành Quyết định số 33 để xác định tiêu chí phân định theo 3 khu vực theo trình độ phát triển. Trên cơ sở tiêu chí được ban hành, Ủy ban Dân tộc đã trình Chính phủ ban hành Quyết định số 861, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc được Thủ tướng ủy quyền ban hành Quyết định số 612 phê duyệt danh sách các xã đặc biệt khó khăn.

Quá trình phân định dựa trên một số tiêu chí: những xã, thôn có 15% dân số trở lên là người dân tộc thiểu số thì xác định là xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số; xã có tỷ lệ hộ nghèo 15% trở lên thì là xã nghèo. Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, với những xã có tỷ lệ hộ nghèo dưới 15% thì không còn là xã nghèo nữa, tuy nhiên, trong thực tế cũng xuất hiện một số bất cập.

Theo đó, Quyết định 861 có những tác động, có các xã không còn là vùng đặc biệt khó khăn, không được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư của giai đoạn 2016-2020; đồng thời đã có tác động, ảnh hưởng đến 12 chính sách liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó có hơn 2 triệu người không được hỗ trợ từ chính sách Bảo hiểm Y tế. Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan đang sửa Nghị định 146, trong đó có bổ sung, đưa các đối tượng thuộc diện không ở các xã đặc biệt khó khăn, nhưng vẫn là hộ dân tộc thiểu số khó khăn vào diện tiếp tục thụ hưởng. Dự thảo đang được xin ý kiến các cơ quan liên quan để trình Chính phủ trong thời gian tới.

Điều hành nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc làm rõ những vướng mắc trong thời gian qua liên quan đến đối tượng thụ hưởng các chính sách. Việc thực hiện các chính sách thụ hưởng theo đối tượng hay theo địa bàn, hay cả hai; hoặc trên cơ sở đối tượng, cộng thêm địa bàn. Nếu phân loại như 12 chính sách, có khoảng 2 triệu người không được hỗ trợ chính sách bảo hiểm y tế; đề nghị Bộ trưởng làm rõ.

Làm rõ hơn nội dung này, ông Hầu A Lềnh cho biết: Quyết định 861 nói trên tác động tới 12 chính sách với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, gồm: chính sách BHYT cho người dân; chăm sóc sức khỏe sinh sản; hỗ trợ học sinh, sinh viên; giáo dục mầm non; các chính sách với nhà giáo; chính sách thu hút cán bộ đến vùng đặc biệt khó khăn; chính sách tín dụng với hộ sản xuất, kinh doanh và thương nhân hoạt động trên địa bàn đặc biệt khó khăn. Tất cả các chính sách này tác động trực tiếp tới người dân, đồng bào dân tộc thiểu số.