WHO thông tin về vaccine Covid-19 với trẻ em và thanh thiếu niên

Trước thông tin nhiều quốc gia lo ngại tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho trẻ nhỏ có thể ảnh hưởng, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ra tuyên bố tạm thời về xem xét vai trò của vaccine Covid-19 ở thanh thiếu niên và trẻ em. Cụ thể như sau:

1. Gánh nặng Covid-19 ở trẻ em và thanh thiếu niên

Nhìn chung, tỷ lệ nhiễm trùng có triệu chứng và các trường hợp mắc bệnh nặng và tử vong do Covid-19 ở trẻ em và thanh thiếu niên ít hơn so với các nhóm tuổi lớn hơn. Trẻ em và thanh thiếu niên thường có các triệu chứng nhiễm SARS-CoV-2 ít hơn và nhẹ hơn so với người lớn và ít có khả năng bị Covid-19 nghiêm trọng hơn người lớn. 

Tuy nhiên, trẻ em và thanh thiếu niên có thể gặp các triệu chứng lâm sàng kéo dài (được gọi là "Covid-19 kéo dài", tình trạng sau Covid-19, hoặc di chứng sau cấp tính của nhiễm SARS-CoV-2). Mặc dù vậy, tần suất và đặc điểm của những tình trạng này vẫn đang được điều tra. Ngoài ra, hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em, (được gọi là hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em liên quan tạm thời với SARS-CoV-2 (PIMS-TS) ở châu Âu và hội chứng viêm đa hệ ở trẻ em (MIS-C) ở Hoa Kỳ)  dù hiếm gặp nhưng cũng đã được báo cáo. Những điều này làm phức tạp quá trình phục hồi.

Một số yếu tố nguy cơ đối với Covid-19 nghiêm trọng ở trẻ em đã được báo cáo gần đây, bao gồm béo phì và các bệnh nền. Các bệnh nền liên quan đến nguy cơ cao bị Covid-19 nghiêm trọng bao gồm bệnh tiểu đường loại 2, hen suyễn, bệnh tim và phổi, và các bệnh về thần kinh, phát triển thần kinh (đặc biệt là Hội chứng Down) và thần kinh cơ.

2. Trẻ em và thanh thiếu niên vẫn có thể nhiễm SARS-CoV-2

Nhiều nghiên cứu về tỷ lệ lưu hành SARS-CoV-2 và sự lây lan của virus dựa trên dân số đã điều tra xem trẻ em và thanh thiếu niên có bị nhiễm với tỷ lệ giống như người lớn hay không, nhưng các kết quả khác nhau, có thể do các nghiên cứu được tiến hành vào các thời điểm khác nhau trong đại dịch. Nhưng nhìn chung, cho dù trường học mở hay đóng cửa, tỷ lệ lây nhiễm ở trẻ em và người lớn là tương đương nhau. Vì vậy, có vẻ như trẻ em ở mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm bệnh và có thể lây lan virus cho người khác.

3. Tác động của đại dịch đối với trẻ em và thanh thiếu niên 

Mặc dù có nguy cơ mắc bệnh Covid-19 nghiêm trọng thấp hơn nhưng trẻ em và thanh thiếu niên vẫn bị ảnh hưởng một cách tương xứng bởi các biện pháp kiểm soát Covid-19. Các tác động gián tiếp quan trọng nhất liên quan đến việc đóng cửa trường học đã làm gián đoạn việc cung cấp các dịch vụ giáo dục và làm gia tăng các vấn đề về cảm xúc và sức khỏe tâm thần. 

Khi không được đến trường và bị xã hội cô lập, trẻ em dễ bị ngược đãi và bạo lực tình dục, mang thai ở tuổi vị thành niên và tảo hôn. Một loạt các tác động tiếp theo của việc đóng cửa trường học xảy ra. Chúng bao gồm gián đoạn hoạt động thể chất và các dịch vụ dành cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt như hỗ trợ học tập, trị liệu ngôn ngữ và đào tạo kỹ năng xã hội. Trẻ em không đi học phải đối mặt với nguy cơ đe dọa trực tuyến cao hơn liên quan đến việc dành nhiều thời gian hơn trên mạng.

4. Hiệu quả và tính an toàn của vaccine Covid-19 ở thanh thiếu niên và trẻ em 

Trong thử nghiệm Giai đoạn 2/3 cho cả vaccine mRNA, hiệu quả và khả năng sinh miễn dịch tương tự hoặc cao hơn so với người lớn; cấu hình an toàn và phản ứng ở thanh thiếu niên tương tự như thanh niên. 

Một dấu hiệu rất hiếm về viêm cơ tim/ viêm màng ngoài tim đã được báo cáo với vaccine mRNA Covid-19. Những trường hợp này xảy ra thường ở nam giới trẻ hơn (16-24 tuổi) và sau khi tiêm liều thứ hai, thường là trong vòng vài ngày sau khi chủng ngừa. Vì vaccine mRNA chỉ mới được triển khai ở thanh thiếu niên ở một số quốc gia, nguy cơ viêm cơ tim ở nhóm tuổi đó vẫn chưa được xác định đầy đủ. 

Tuy nhiên, dữ liệu hiện có cho thấy rằng các trường hợp viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim sau khi tiêm chủng thường nhẹ và đáp ứng với điều trị bảo tồn, và ít nghiêm trọng hơn với kết quả tốt hơn so với viêm cơ tim cổ điển hoặc Covid-19. Hơn nữa nguy cơ viêm cơ tim/ viêm màng ngoài tim do nhiễm SARS-CoV-2 cao hơn nguy cơ sau khi tiêm chủng.

5. Cơ sở lý luận về tiêm chủng cho thanh thiếu niên và trẻ em

Các đánh giá lợi ích-rủi ro củng cố lợi ích của việc tiêm chủng cho tất cả các nhóm tuổi, bao gồm cả trẻ em và thanh thiếu niên.

Các tín hiệu an toàn được xác định sau khi triển khai rộng rãi, chẳng hạn như viêm cơ tim, mặc dù rất hiếm, được báo cáo thường xuyên hơn ở thanh niên từ 16-24 tuổi, đặc biệt là nam giới; nguy cơ viêm cơ tim ở thanh thiếu niên và / hoặc trẻ em vẫn chưa được xác định.

Giảm lây truyền giữa các thế hệ là một mục tiêu bổ sung quan trọng về sức khỏe cộng đồng khi tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên. Tất cả giáo viên, thành viên gia đình và những người lớn tiếp xúc khác của trẻ em và thanh thiếu niên đều nên được tiêm chủng.

Tiêm phòng cho trẻ em và thanh thiếu niên có thể giúp thúc đẩy các mục tiêu xã hội. Duy trì giáo dục cho tất cả trẻ em trong độ tuổi đi học nên là một ưu tiên quan trọng trong thời kỳ đại dịch này. Việc đi học rất quan trọng đối với hạnh phúc và triển vọng cuộc sống của trẻ em cũng như sự tham gia của cha mẹ vào nền kinh tế. Tiêm phòng cho trẻ em trong độ tuổi đi học có thể giúp giảm thiểu tình trạng gián đoạn ở trường bằng cách giảm số ca nhiễm bệnh ở trường và số trẻ em phải nghỉ học vì các yêu cầu kiểm dịch. 

Có những lợi ích của việc tiêm chủng cho trẻ em và thanh thiếu niên vượt xa những lợi ích trực tiếp về sức khỏe. Tiêm vaccine làm giảm lây truyền Covid-19 ở nhóm tuổi này có thể làm giảm lây truyền từ trẻ em và thanh thiếu niên sang người lớn tuổi, đồng thời có thể giúp giảm nhu cầu về các biện pháp giảm thiểu trong trường học. 

Điều quan trọng nhất là trẻ em phải tiếp tục nhận được các loại vaccine được khuyến cáo cho trẻ em đối với các bệnh truyền nhiễm khác.

Các quốc gia khác nhau đang ở trong các giai đoạn đại dịch khác nhau với tỷ lệ bao phủ vaccine khác nhau. Các mục tiêu chiến lược tiêm chủng toàn cầu của WHO vẫn là: 40% dân số của mỗi quốc gia vào cuối năm 2021 và 70% vào giữa năm 2022. Các mục tiêu bao phủ này được đặt ra để đảm bảo tốc độ triển khai vaccine toàn cầu một cách công bằng và ưu tiên những nhóm có nguy cơ cao nhất. Đến nay, các chỉ tiêu này vẫn chưa đạt được.