Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Hỗ trợ người có đất thu hồi, phải tạo ra sinh kế chứ không chỉ hỗ trợ tiền

Tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Về nội dung thu hồi đất, Khoản 7 Điều 81 quy định về một số trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai: đất trồng cây hàng năm không được sử dụng trong thời gian trong thời hạn 12 tháng liên tục; đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời hạn 18 tháng liên tục; đất trồng rừng không được sử dụng trong thời hạn 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân, đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn, cho rằng Quy định về các trường hợp thu hồi đất này được kế thừa theo quy định tại Luật Đất đai năm 2013, đồng thời bổ sung nội dung về thời hạn đưa đất vào sử dụng sau khi bị xử phạt vi phạm hành chính quy định là cần thiết. Tuy nhiên, Đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung khung thời gian đưa đất vào sử dụng sau khi bị xử phạt vi phạm hành chính để đảm bảo quy định hiệu quả.

Quan tâm vấn đề bồi thường, tái định cư cho người có đất bị thu hồi, đại biểu Hoàng Văn Cường, đoàn ĐBQH Hà Nội, đánh giá cao quy định tại Điều 91 về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và Điều 110 về các dự án hỗ trợ tái định cư đã thể hiện rõ yêu cầu của Nghị quyết 18 là việc bồi thường, hỗ trợ phải đảm bảo cho người dân có đất thu hồi có điều kiện sống tốt hơn. 

Đại biểu đồng tình với điểm a khoản 2 Điều 110 là hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư phải đạt tiêu chuẩn là khu nông thôn mới đối với khu vực nông thôn. Theo đại biểu đây là tiêu chuẩn tối thiểu, vì vậy đề nghị bổ sung thêm quy định hạ tầng kỹ thuật của khu vực tái định cư tối thiểu phải đạt được điều kiện là khu vực nông thôn mới đối với vực nông thôn; tối thiểu là khu đô thị ở khu vực thành thị; qua đó sẽ đảm bảo tạo điều kiện cho phát triển khu tái định cư tốt hơn.

Đại biểu Cường cũng đánh giá cao và đồng tình với quy định tại Khoản Điều 10 Điều 110 về địa điểm tái định cư lựa chọn phải theo thứ tự ưu tiên trước hết tại địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi và sau đó là mở rộng đến các địa bàn quận, huyện, thị xã, thành phố. Tuy nhiên, đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị cần bổ sung quy định ưu tiên lựa chọn khu đất có vị trí thuận lợi nhất trên địa bàn được lựa chọn để hình thành khu tái định cư. Qua đó tránh tình trạng địa phương để lại khu đất đẹp để đấu giá, còn khu tái định cư lại bố trí khu đất thiếu thuận lợi.

Cùng với đó, tại Khoản 4 Điều 91, Nhà nước có trách nhiệm hỗ trợ cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản, để tạo điều kiện cho người có đất thu hồi có việc làm, có thu nhập, ổn định đời sống sản xuất, theo đại biểu phương án tốt nhất là "chúng ta phải tạo ra sinh kế chứ không phải chỉ hỗ trợ bằng tiền".

Như vậy, nếu thu hồi đất mà đất đai đó là tư liệu sản xuất, nhà xưởng sản xuất kinh doanh, thì rất cần bố trí quỹ đất phù hợp với điều kiện sản xuất kinh doanh để tạo cơ hội làm việc cho họ. Hoặc là thu hồi đất nông nghiệp thì nếu như người dân không có khả năng chuyển đổi vào khu công nghiệp, khu đô thị thì phải dành một quỹ đất dịch vụ để tạo việc làm cho người nông dân duy trì việc làm của bản thân.