Đưa giá trị gia đình vào giáo dục nhà trường

Bài 1: Từ những thay đổi của gia đình hiện đại

Là chuyên gia có nhiều năm nghiên cứu về vấn đề giới và gia đình, PGS.TS Trần Thị Minh Thi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Gia đình và giới, đã dày công nghiên cứu về các bước biến chuyển của gia đình trong đời sống hiện đại.

Trong vòng 2 năm, khảo sát gần 1.800 cá nhân trong độ tuổi từ 16 đến 70 và sử dụng nhiều nguồn tư liệu đáng tin cậy, nhóm nghiên cứu của PGS.TS Trần Thị Minh Thi đã chỉ ra những giá trị cơ bản của gia đình Việt Nam gắn với đời sống hiện đại. Đáng chú ý trong nghiên cứu này là cái nhìn cởi mở về các hiện tượng gia đình mới như làm mẹ đơn thân (gần 50% số người được hỏi chấp nhận), lối sống độc thân (38,5%), chung sống không kết hôn (67,5%)...

Một phát hiện thú vị khác của nghiên cứu là dù đời sống có biến đổi, thì nhiều giá trị gia đình mang tính truyền thống vẫn được bảo lưu. Đó là sự chung thủy, yêu thương nhau, bình đẳng, trách nhiệm, chia sẻ, hòa hợp tình dục, có thu nhập.

Con cái tiếp tục là một giá trị quan trọng trong hôn nhân nhưng người Việt Nam hiện nay không mong muốn có nhiều con, nhất là nhóm mang nhiều đặc điểm hiện đại. Các giá trị của con cái đang chuyển dần từ giá trị xã hội (ưa thích con trai), an sinh (có người chăm sóc khi về già), kinh tế (có nguồn lao động) sang giá trị tâm lý-tình cảm (gắn kết hôn nhân, hoàn thiện bản thân).

Khác biệt về giới trong giáo dục con

Đặc biệt, nghiên cứu đã chỉ ra rằng, có sự khác biệt về giới trong giáo dục con trong gia đình. Đa số người trả lời cho rằng đây là trách nhiệm chung của hai vợ chồng nhưng một bộ phận vẫn coi việc nuôi dạy con cái là trách nhiệm chính của người vợ.

Trong việc giáo dục đạo đức cho con cái, nhiều cha mẹ chú trọng việc giáo dục các đức tính cho cả con trai và con gái, không phân biệt giới tính của con. Trong đó, đức tính được cha mẹ coi trọng nhất là con cái nghe lời và khéo cư xử.

Tuy nhiên, việc dạy con làm việc nhà có sự phân biệt theo giới một cách rõ nét. Cha mẹ thường dạy con gái dọn dẹp nhà cửa và nấu ăn, may vá trong khi việc sửa chữa các vật dụng trong gia đình lại dạy cho con trai nhiều hơn. Cách thức giáo dục này của cha mẹ có thể góp phần hình thành quan niệm về sự phân công lao động theo giới sau này.

Những hình thái, giá trị mới trong gia đình đòi hỏi nhà trường cần có phương thức và nội dung giáo dục phù hợp với tâm lý, lứa tuổi của học sinh.

Bài sau: Giáo dục giá trị gia đình trong nhà trường còn mờ nhạt