Khám phá miền đất ma quái của Ray Bradbury

Từ trước tới nay, độc giả Việt Nam chủ yếu biết đến Ray Bradbury (1920-2012) với tư cách một nhà văn viết truyện science fiction (khoa học viễn tưởng). Ông được vinh danh là một trong những nhà văn nổi tiếng nhất thế kỷ 20 và 21, gây tiếng vang với những tác phẩm như Người minh họa, Biên niên sử Sao Hỏa… Nhưng kho tàng tác phẩm của ông còn đồ sộ và rộng lớn hơn thế, gồm cả những truyện ngắn mang hơi hướng kinh dị. Ở mảng sáng tác này, ông là nguồn cảm hứng cho những cây bút kinh dị đương đại hàng đầu như Stephen King hay Neil Gaiman.

Xứ tháng Mười là tập truyện cho ta thấy một khía cạnh rất khác của nhà văn từng gây tiếng vang với các truyện khoa học viễn tưởng, khi ông phớt lờ logic khoa học và thỏa sức phô diễn tài năng kể chuyện bằng cách mời gọi những hồn ma bóng quế, những tạo vật kỳ dị từ thế giới bên kia bước vào câu chuyện của mình.

19 truyện ngắn trong tập sách đưa người đọc khám phá xứ sở tràn ngập những nỗi kinh hoàng và ma quái; nơi ấy có chiếc bình thủy tinh chứa những ký ức và cơn ác mộng; bộ xương của một người có thể chiến đấu chống lại "chủ nhân"…

Có rất nhiều thuật ngữ để mô tả phong cách truyện kinh dị của Bradbury. Các nhà nghiên cứu nhận định truyện rùng rợn của ông phảng phất cảm hứng carnival (lễ hội hóa trang). Nhưng không cần hiểu các thuật ngữ, người đọc vẫn có thể thấy rõ những câu chuyện trong tập Xứ tháng Mười vẽ ra trước mắt ta cảnh trí ảm đạm của những thị trấn thập niên 1950, lấy cảm hứng từ ký ức thời thơ bé ở Waukegan, bang Illinois (Mỹ) nơi nhà văn chào đời.

Trong những thị trấn buồn tẻ ấy, người dân tìm niềm vui chóng vánh ở những gánh xiếc tàn tạ, những hội chợ ngổn ngang. Họ sẵn sàng bỏ ra vài đồng lẻ để trầm trồ trước một tạo vật bí hiểm trôi nổi trong lọ thủy tinh, giải khuây bằng cách ngắm nghía hình bóng phản chiếu méo mó của bản thân trong nhà gương, dù rằng tạo vật được làm bằng giấy bồi và tấm gương ma thuật chỉ là những thủ thuật rẻ tiền…

Đằng sau mỗi câu chuyện rùng rợn là tiếng cười trào lộng, là cảnh tượng bi hài về những phận người tỉnh lẻ sống một cuộc đời nhợt nhạt bên rìa thế giới, nơi giáp ranh giữa thực và ảo, giữa tỉnh táo và điên rồ.

Bị ảnh hưởng bởi truyền thống thi ca, văn phong của Ray Bradbury là dòng chảy ngồn ngộn những liên tưởng sắc sảo và phức tạp, giàu chất thơ. Vậy nên những câu chuyện của ông không chỉ dừng lại ở việc gây sốc mà còn khiến độc giả tự đặt cho mình những câu hỏi về bản thể người.

Xứ tháng Mười do Phương Nam Books và NXB Văn học liên kết xuất bản tháng 2/2022.