Khám phá thời đại rực rỡ gần 8 thế kỷ trước trong “Hành trình Đông A”

Diện kiến thời Trần qua artbook

Thời gian gần đây, trong làng văn hóa nghệ thuật xuất hiện những tác phẩm, công trình của người trẻ đi sâu vào lịch sử và văn hóa dân tộc với nhiều hình thức, thể loại. Các tác giả trẻ với ngôn ngữ và cách thức của thế hệ mình, đã khiến thế hệ đi trước phải nhìn lại nhận định lâu nay rằng, người trẻ thờ ơ với quá khứ. Cuốn artbook (sách tranh nghệ thuật) với tựa đề "Hành trình Đông A" của họa sĩ sinh năm 1996 Trần Tuyết Hàn là một tác phẩm nằm trong dòng chảy đó.

Câu chuyện "Hành trình Đông A" bắt đầu từ khi cô gái Trần Đông A được ông mình trao lại một bảo vật từ đời nhà Trần. Bảo vật này được lưu truyền trong gia tộc họ Trần gần 800 năm, đó là một sợi dây chuyền mặt chạm rồng. Trong lễ hội khai ấn đền Trần đầu năm, năng lực của chiếc mặt dây chuyền được kích hoạt, đưa cô gái Đông A trở về quá khứ, gặp các bậc tiền nhân ở thế kỷ 13.

Sự kiện đầu tiên Đông A bắt gặp trong hành trình xuyên không của mình là hình ảnh Lý Chiêu Hoàng tháo mũ bình thiên nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh - Trần Thái Tông. Tiếp đến là khung cảnh và giọng nói "Đầu thần chưa rơi xuống đất, bệ hạ đừng lo gì khác" của Thái sư Trần Thủ Độ.

Tuần tự, tiếng vó ngựa dồn dập, tiếng hò la vang dội mở ra các sự kiện như: Cuộc chiến chống đế quốc Nguyên Mông, Hội nghị Diên Hồng năm 1284... Tiếp đó, các bài "Hịch Tướng sĩ", "Tụng giá hoàn kinh sư", "Bạch Đằng giang phú" vốn quen thuộc với học sinh qua sách giáo khoa càng trở nên đanh thép, kiêu hãnh và hùng hồn trong "Hành trình Đông A" bởi được đặt trong bối cảnh lịch sử xuyên suốt cùng cộng hưởng từ hình ảnh minh họa sống động.

Mượn câu chuyện cô gái trẻ Đông A xuyên không trở về thời Trần, tác giả lựa chọn hình tượng cá dẫn đường cho cô gái. Đây là chi tiết ẩn dụ rất khéo léo, khi nói đến những người đầu tiên khởi dựng cơ nghiệp nhà Trần xuất thân từ nghề chài lưới. Trần Tuyết Hàn cho hay, chi tiết con cá dẫn đường này thể hiện sự dẫn dắt của tổ tiên dành cô gái. "Hành trình của cô gái không phải là một hành trình tự đi, mà có sự dẫn dắt, chỉ đường của tổ tiên", nữ họa sĩ chia sẻ.

Bên cạnh các chiến công cùng các vị danh tướng, một dung lượng đáng kể của cuốn sách khái quát khung cảnh, đời sống đất nước, con người Đại Việt. Tác giả cung cấp cho người đọc những kiến thức và hình dung về sản vật được làm ra từ đôi tay tài hoa của người Đại Việt như gốm, vải, giấy..., rồi cả lối kiến trúc, điêu khắc mà thế hệ ngày nay vẫn luôn ngưỡng vọng. Cuộc sống bình yên hòa trong hương sắc thiên nhiên, những ngôi làng trù phú, những cánh đồng lúa chín, con đường làng hiện ra qua những bức tranh công phu, từ đại cảnh đến tiểu cảnh, trực tả, được thực hiện tỉ mỉ.

Điều đặc biệt là toàn bộ minh họa trong cuốn sách được làm theo lối tranh khắc gỗ, kỳ công và tốn nhiều thời gian. Với "Hành trình Đông A", kỹ thuật này đã được tác giả biến tấu thêm khi chuyển về dạng kỹ thuật số được vẽ bằng Wacom trên máy tính. Trần Tuyết Hàn cho biết, cách biến tấu này giúp tiết kiệm được thời gian "khắc gỗ" trong quá trình vẽ tranh, dễ dàng chỉnh sửa đường nét và thêm bớt màu sắc khi cần.

Niềm tự hào về văn hóa, lịch sử Việt

Trần Tuyết Hàn chia sẻ, cuốn sách "Hành trình Đông A" vốn xuất phát là từ đồ án tốt nghiệp của cô. Ý tưởng làm một cuốn sách tranh về thời Trần được cô nung nấu đã lâu. "Hàng ngày đi qua những con đường mang tên các vị anh hùng, các danh nhân văn hóa, các địa danh vẻ vang, ngước mắt ngắm nhìn khoảng trời bình yên trên vùng đất tiền nhân đã xây dựng và gìn giữ, tôi càng khao khát muốn tìm hiểu sâu hơn cội nguồn văn hóa của đất nước mình. Khi tôi còn nhỏ, ba tôi có mua một căn nhà cổ bằng gỗ, tôi hay lên đó chơi và rất thích ngắm những họa tiết cổ trong căn nhà gỗ đó. Hồi đó, ba cũng nói với tôi ý nghĩa về cái tên của mình, riêng chữ Trần được chiết tự gồm chữ Đông và chữ A, hào khí Đông A cũng là từ đó. Kể từ lúc đó, tôi rất tự hào với cái tên của mình và luôn có ý định tìm hiểu thêm về thời đại nhà Trần. Khi chuẩn bị tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật TPHCM, tôi đã lựa chọn đề tài này để làm đồ án", Tuyết Hàn cho biết.

Nữ họa sĩ 9x cho biết thêm, việc chuẩn bị tư liệu, tài liệu, tìm hiểu thông tin để hoàn thiện cuốn sách là điều không đơn giản. Cô tận dụng mọi nguồn thông tin để khai thác, từ wikipedia, các trang web của các bảo tàng, xem và nghiên cứu kỹ hình 3D về các hiện vật, tài liệu thời Trần đến các tài liệu trong thư viện thành phố, sách lịch sử...

"Tôi tìm đọc cả "Đại Việt sử ký toàn thư" nhưng cuốn này chủ yếu nói về chính trị nên không khai thác được nhiều. Sau đó, tôi xem cuốn "An Nam chí lược" thấy có khá đầy đủ nội dung, thông tin cần thiết như văn hóa, trang phục... nên chủ yếu khai thác từ cuốn này", cô nói. Ngoài ra, Trần Tuyết Hàn còn khai thác thông tin từ những người bạn của ba ở miền Bắc, những người trong Câu lạc bộ nhà cổ mà ba của cô sinh hoạt.

Với Trần Tuyết Hàn, cuốn artbook "Hành trình Đông A" thực sự là một niềm tự hào, dù bản thân cô thấy vẫn còn một số điểm chưa thật ưng ý. "Đây là cơ hội để tôi được đi ngược thời gian, đắm mình vào một thời đại rực rỡ gần 8 thế kỷ trước. Cuốn sách này là tâm huyết, là ước mơ chia sẻ tình yêu và niềm tự hào về văn hóa, con người Việt Nam của tôi đến các bạn cùng thế hệ và tất cả những ai yêu mến lịch sử dân tộc", cô gái quê Bình Định bày tỏ.