Những đối tượng của Bộ tài liệu “Kỹ năng phòng, chống ma túy” hướng đến

Thời gian gần đây, tại Việt Nam tệ nạn ma túy diễn biến ngày càng phức tạp, đáng chú ý là nó đã và đang len lỏi vào môi trường học đường gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Trong khi đó, nhận thức của cộng đồng (đặc biệt là học sinh, phụ huynh, giáo viên…) về ma túy còn hạn chế, chưa đầy đủ và chính xác.

Cụ thể, không ít học sinh THCS, THPT thiếu hẳn các kiến thức về tác hại ma túy, thậm chí có nhận thức sai lệch. Nhiều phụ huynh, giáo viên chưa thực sự nắm rõ cách nhận biết, tác hại và các kỹ năng để phát hiện, ngăn ngừa con em/học sinh của mình sử dụng/nghiện ma túy.

PGS.TS Mai Văn Hưng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tâm lý người sử dụng ma túy (PSD) -nhận định: "Qua nhiều cuộc khảo sát, chúng tôi nhận thấy, trong các trường học, phần lớn các em học sinh thiếu kỹ năng phòng ngừa ma túy, không biết cách ứng xử an toàn trong các hoàn cảnh, tình huống có nguy cơ cao liên quan đến ma túy; thậm chí không có khả năng nhận diện thế nào là ma túy và những sản phẩm liên quan đến ma túy. Vì vậy, việc trang bị cho các em các kỹ năng nhận biết và phòng ngừa ma túy là vô cùng cần thiết và cấp bách hiện nay".

Theo kết quả khảo sát nhận thức của phụ huynh học sinh và giáo viên về kiến thức cũng như kỹ năng hỗ trợ xử lý tình huống khi nghi ngờ và phát hiện con em mình sử dụng chất gây nghiện của Viện nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy (PSD), có đến 32,5% phụ huynh học sinh và giáo viên không biết về các loại ma túy và tác hại của các loại ma túy; 29,5% có hiểu biết một chút; 25% biết khá rõ và 13% biết rõ về ma túy.

Trong đó, phần lớn kiến thức mà phụ huynh và giáo viên hiểu về ma túy mới chỉ dừng lại ở việc ma túy là chất gây nghiện, có tác động tiêu cực đến người sử dụng. Để hiểu và nhận diện đó là loại ma túy nào và tác hại ra sao, gây hậu quả thế nào với người sử dụng thì hầu như giáo viên và phụ huynh cũng chưa nắm vững. Bên cạnh đó, kỹ năng nhận diện và xử lý khi nghi ngờ con em mình có dấu hiệu sử dụng ma túy, cũng chiếm tỷ lệ rất thấp.

Ngoài ra, các cuộc khảo sát của Viện PSD với hơn 5.000 cha mẹ cũng cho thấy, có tới 68,7% cha mẹ không biết đến những loại ma túy trá hình nguy hiểm trong các thực phẩm đồ ăn, nước uống đã và đang xâm nhập, tấn công vào học sinh, sinh viên. Cho thấy, họ chưa có nhận biết đúng và đầy đủ về ma túy cũng như các kỹ năng để phát hiện và ngăn ngừa con em mình sử dụng ma túy, nghiện ma túy.

Trước những thực trạng đáng lo ngại trên, đội ngũ chuyên gia của PSD, mà người đứng đầu là ông Lê Trung Tuấn, đã ấp ủ ý định cần phải xây dựng được hệ thống tài liệu phòng, chống ma túy cho các đối tượng khác nhau: học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên…

Cũng như những bộ tài liệu chính thống khác, để đưa vào chương trình giáo dục phổ thông, bộ tài liệu "Kỹ năng phòng, chống ma túy" do Viện PSD biên soạn đã được các Hội đồng (Biên soạn, hoàn thiện, cố vấn, thẩm định) kiểm duyệt với hàng chục cuộc hội thảo, tọa đàm lớn nhỏ; vượt qua bao thử thách, đến nay Bộ tài liệu cơ bản đã được hoàn thiện và bảo vệ thành công  trước hội đồng thẩm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Bộ tài liệu gồm 4 cuốn: Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học cơ sở; Kỹ năng phòng, chống ma túy cho học sinh trung học phổ thông, Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho cha mẹ học sinh; Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục.

Mỗi cuốn tài liệu sẽ được chia làm 2 phần cơ bản, phần thứ nhất đề cập đến kỹ năng nhận biết về ma túy và tác hại của ma túy (định nghĩa, cách phân loại, tác hại của ma túy…); phần thứ 2 đưa ra các tình huống nguy cơ cụ thể, có thể tác động đến học sinh và hướng dẫn, gợi ý cách thức xử lý tình huống.

Điểm đáng chú ý đó là một cuốn sách sẽ hướng tới và tập trung vào một đối tượng cụ thể. Ví dụ cuốn "Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho cha mẹ học sinh", ngay từ tiêu đề cuốn sách có thể thấy đối tượng mục tiêu mà nó hướng tới đó là các bậc phụ huynh. Về nội dung, cuốn tài liệu đóng vai trò như một cuốn cẩm nang, cung cấp những thông tin cơ bản nhất về ma túy, nghiện ma túy cho các bậc phụ huynh; bên cạnh đó hướng dẫn cha mẹ các kỹ năng để giúp con em mình thoát khỏi những nguy cơ liên quan đến ma túy (vận chuyển, tàng trữ, buôn bán, sử dụng trái phép chất ma túy).

Ngoài ra, ở cuối cuốn sách "Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho cha mẹ học sinh" cũng cung cấp cho cha mẹ các thông tin hữu ích về pháp luật và  những quy định cụ thể về những hành vi phạm tội liên quan đến ma túy. Trong đó, các điều luật chỉ rõ mức độ xử lý cụ thể nếu như người vi phạm là học sinh trung học. Từ đó, cha mẹ sẽ có cái nhìn bao quát, hiểu biết pháp luật để cùng hỗ trợ, giám sát và hướng dẫn con em phòng, chống ma túy.

Hay cuốn "Kỹ năng phòng, chống ma túy dành cho học sinh Trung học phổ thông", nội dung cuốn sách xoay quanh việc cung cấp thông tin, kiến thức cơ bản và những kỹ năng quan trọng về phòng, chống ma túy giúp các em học sinh trung học phổ thông chủ động phòng ngừa ma túy cho bản thân và tích cực tham gia các hoạt động về phòng, chống ma túy. Cuốn sách này sẽ là hành trang quý báu dành cho các em học sinh trung học phổ thông trong suốt những năm tháng còn ngồi trên ghế nhà trường và sau này.

Như vậy, với việc hướng tới từng đối tượng cụ thể, nội dung mỗi cuốn sách có sự phân chia từng phần rất khoa học, tỉ mỉ, dễ quan sát và theo dõi sẽ giúp người đọc tiếp thu lượng thông tin, kiến thức một cách dễ dàng và nhanh chóng hơn. Điều này sẽ góp phần làm tăng hiệu quả giáo dục phòng, chống ma túy và nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng, chống ma túy.