Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài 4: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do

22/12/2023 - 08:00 (GMT+7)

Được xem là điểm nóng về di cư tự do tại khu vực Tây Nguyên, trong nhiều năm chính quyền địa huyện Đam Rông cũng như tỉnh Lâm Đồng phải cùng lúc làm 2 việc: ổn định đời sống của những đồng bào di cư tự do đồng thời ngăn chặn tình trạng di cư tự phát mới.

Từng bước đầu tư cơ sở, hạ tầng thiết yếu

Trong lớp học rộn ràng những tiếng ê a đánh vần của các em học sinh, cô giáo Đặng Thị Hà - giáo viên trường tiểu học Liêng S'Rônh, hiện đang dạy tại điểm trường tiểu khu 179 - kiên nhẫn chỉ dạy cho các bạn nhỏ cách phát âm, sửa chữ và uốn nắn cả nét bút.

Cô Hà cho biết: "Khoảng hơn chục năm trước, huyện bắt đầu bố trí điểm trường tại tiểu khu này. Các giáo viên trong trường đều có nhiệm kì 2 năm vào 179 dạy học cho các em đang sinh sống tại đây. Hết 1 lượt giáo viên trong trường thì chúng tôi tiếp tục trở lại. Điểm trường chia thành 3 khu là lớp 1 và lớp 2, lớp 3 và lớp 4 học chung. Riêng các em lớp 5 sẽ được học riêng để đảm bảo tập trung được đầy đủ kiến thức theo học lên cấp THCS".

Theo báo cáo mới nhất về Tình hình, đời sống các hộ dân di cư tự do trên địa bàn huyện Đam Rông, đến nay, trên địa bàn huyện có 1.070 hộ/5.143 khẩu đồng bào dân tộc thiểu số di cư tự do đến huyện. Để ổn định cuộc sống cho bà con, huyện Đam rông đã được UBND tỉnh Lâm Đồng đã đầu tư xây dựng và hoàn thành 4 điểm định canh, định cư cho hơn nhân khẩu di cư tự do, chủ yếu là người Mông, cư trú. Trước năm 2015, 3 dự án đã được hoàn thành tại xã Phi Liêng, xã Rô Men, khu Đạ M'Pô (xã Liêng S'Rônh).

Thông qua việc thực hiện các dự án bố trí dân cư, các hộ đã được bố trí đất định cư, hỗ trợ phát triển sản xuất và thụ hưởng các chính sách an sinh xã hội như: cấp căn cước công dân, cấp thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ sản xuất. Nhiều hộ đã thoát nghèo. Riêng dự án thứ 4 thực hiện định canh định cư tại tiểu khu 179 và khu Tây Sơn, địa phương gặp khó khăn khi trước năm 2017, Chính phủ kiên quyết chỉ đạo đóng cửa rừng tự nhiên không cho chuyển đổi đất rừng nghèo sang đất nông nghiệp.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 1.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 2.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 3.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 4.

Điểm trường tiểu học Liêng S'Rônh đã khai giảng được 10 năm, hiện có gần 100 trẻ từ lớp 1 đến lớp 5 theo học

Để đảm bảo quan tâm, chăm lo cũng như hạn chế tình trạng di cư mới phát sinh, chính quyền huyện Đam Rông đã chỉ đạo các ban, ngành, nhất là UBND xã Liêng S'rônh tập trung nguồn lực để hỗ trợ các chính sách an sinh xã hội cho các hộ dân di tư do nêu trên, bắt đầu từ việc tổ chức các lớp học tạm cho trẻ em trong độ tuổi tiểu học. Hiện nay, điểm trường tiểu học Liêng S'Rônh có gần 100 trẻ từ lớp 1 đến lớp 5 theo học với sĩ số rất đều.

Cùng với đó, hàng năm, huyện cũng tổ chức cho các đoàn cán bộ y tế dự phòng tới tiêm chủng cho trẻ em và phụ nữ tại tiểu khu 179. Nhiều hoạt động văn hoá, từ thiện được UBND xã Liêng S'Rônh phối hợp với các mạnh thường quân tổ chức hỗ trợ người dân. Song, do điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Đam Rông còn hạn chế, nhiều năm liền nằm trong Danh sách các huyện nghèo nhất cả nước nên những cơ sở vật chất như điện, nước, đường xá vẫn chưa có.

Năm 2020, sau nhiều cuộc họp điều chỉnh quy hoạch ba loại rừng của tỉnh Lâm Đồng để bổ sung Quyết định của UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt quy hoạch tổng thể bố trí dân cư tỉnh Lâm Đồng đến năm 2020 định hướng 2025, dự án sắp xếp dân di cư tự do khu vực Tiểu khu 179 và khu vực Tây Sơn, xã Liêng Srônh mới có thể được triển khai.

Theo đó, 192 hộ dân di cư tự do trong đó có 108 hộ tại tiểu khu 179 sẽ được sắp xếp, ổn định tại chỗ. Phía huyện Đam Rông cũng nhanh chóng giải quyết những vấn đề cấp thiết cho người dân như: cấp thẻ bảo hiểm y tế cho 145 hộ dân di cư tự do mà chưa được bố trí định canh, định cư trên toàn xã, cấp hộ khẩu cho 19 hộ đảm bảo điều kiện; cấp giấy khai sinh cho trẻ em, trợ cấp hộ nghèo... qua đó góp phần giúp các hộ sớm ổn định cuộc sống.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 5. — 192 hộ dân di cư tự do trong đó có 108 hộ tại tiểu khu 179 sẽ được sắp xếp, ổn định tại chỗ. Phía huyện Đam Rông cũng nhanh chóng giải quyết những vấn đề cấp thiết cho người dân

"Mục tiêu của Dự án là nâng cao chất lượng cung cấp các dịch vụ y tế, giáo dục, sinh hoạt cộng đồng; hệ thống giao thông kết nối với khu trung tâm xã. Nếu có thể thuận lợi làm được đường vào tiểu khu 179 trên chính đất của huyện mà không phải "mượn đường" của Đăk Nông, quãng đường rút ngắn chỉ còn khoảng 18km" - ông Trương Hữu Đồng chia sẻ

Còn nhiều khó khăn khi triển khai

Chủ tịch UBND huyện Đam Rông cho biết theo cơ cấu nguồn vốn của dự án, tổng mức đầu tư là gần 160 tỷ đồng. Năm 2020, dự án được bố trí 20 tỷ đồng (từ nguồn vốn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2019) để triển khai thực hiện. Tuy nhiên, trong quá trình lập dự án đầu tư, lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật gặp nhiều khó khăn do dự án nằm ở xa trung tâm huyện, giao thông đi lại rất khó khăn; 1 tiểu dự án đăng báo đấu thầu (vào tháng 12/2021) nhưng không có nhà thầu tham gia nên ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn của dự án. Do vậy, đến cuối năm 2021, nguồn vốn chỉ giải ngân được hơn 6 tỷ đồng, hơn 9 tỷ đồng được điều chỉnh nguồn vốn sang công trình khác, nguồn vốn còn lại là khoảng 4,7 tỷ đồng chưa giải ngân. Năm 2022, dự án không được bố trí vốn.

"Với điều kiện giao thông như hiện nay, nếu đến khoảng quý 2 mới giao vốn thì trùng thời điểm mùa mưa (từ tháng 4 đến tháng 10) gần như không thể làm gì được. Nhà thầu chỉ có thể thi công vào 3 tháng cuối năm và không đảm bảo được tiến độ. Thêm nữa dự án này dành cho cả tiểu khu 179 và khu vực Tây Sơn, nằm ở 2 khu vực với vị trí địa hình khác nhau, không có giao thông liên kết nên việc triển khai các hạng mục rất phức tạp. Đó là khó khăn mang tính đặc thù của địa phương mà chúng tôi dù đã rất thiết tha gọi thầu nhưng không ai dám nhận" - Chủ tịch UNBD huyện Đam Rông cho biết.

Sau nhiều lần huyện tích cực đề xuất, kiến nghị các cấp có thẩm quyền bố trí nguồn kinh phí để tiếp tục hoàn thành dự án, năm 2023, dự án được UBND tỉnh Lâm Đồng bố trí 10 tỷ đồng để thực hiện các hạng mục như xây dựng và cung cấp thiết bị xây dựng phân Trường Mầm non và tiểu học, hội trường sinh hoạt cộng đồng thôn, xây dựng nhà công vụ, trạm y tế thôn và điểm trường tại khu vực Tây Sơn và Tiểu khu 179.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 6.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 7.

Sống “tầm gửi” giữa đại ngàn - Bài cuối: Ổn định tại chỗ cho đồng bào di cư tự do- Ảnh 8.

Công trình điểm trường tiểu học Liêng S'Rônh và nhà công vụ tại tiểu khu 179 đang gấp rút hoàn thiện

Chính vì vậy, tiểu khu 179 những ngày này nhộn nhịp hơn hẳn. Những xe tải chở vật liệu xây dựng tấp nập đi ra đi vào trên con đường bụi mù mịt. Người dân thay nhau đứng chờ, thồ từng bao xi măng, viên gạch đá trên chiếc xe máy cà tàng đi qua cây cầu sắt. Mặc dù đang vào vụ thu hoạch cà phê, công việc bận rộn nhưng ai cũng háo hức vì chỉ ít ngày nữa thôi, con em họ sẽ được ngồi học trong lớp học mới. Lý A Phừ - người có uy tín trong cộng đồng – phấn khởi cho biết: "Chúng tôi rất mừng vì nhà nước đã tạo điều kiện cho con em chúng tôi được học cái chữ, có chỗ học mới nắng mưa cũng đỡ vất vả hơn, các thầy cô cũng có chỗ ở tốt. Bà con phấn khởi lắm!"

Ông Trương Hữu Đồng - Chủ tịch UBND huyện Đam Rông - cũng cho biết thêm: "Với sự đồng lòng của bà con tại đây, chúng tôi đang dốc toàn lực để tập trung làm xong điểm trường và nhà công vụ, ưu tiên cho các cháu nhỏ và các thầy cô giáo trước. Dù điều kiện còn rất nhiều khó khăn nhưng dự kiến cuối năm, công trình sẽ cơ bản hoàn thành. Huyện không khuyến khích bà con di cư tự do nhưng với các đối tượng người dân di cư tự do đã sinh sống lâu năm trên địa bàn, chúng tôi sẽ cố hết sức để hỗ trợ người dân được tiếp cận với những chính sách an sinh xã hội của đất nước một cách đầy đủ nhất".

Với những khó khăn và thách thức phía trước trong việc giải quyết tình hình dân di cư tự do của tỉnh Lâm Đồng, cần phải có các giải pháp đồng bộ, sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp hành động chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị có liên quan và thay đổi tư duy "bám rừng" của bà con. "Nhiệm vụ quan trọng nhất mà chúng tôi luôn ý thực được là cần quản lý chặt, "khoanh vùng" những hộ dân đã sinh sống lâu năm tại các Tiểu khu trong rừng để không phát sinh tình trạng di cư mới, từ đó có chính sách ổn định và thực hiện việc định canh định cư" - Chủ tịch UBND huyện Đam Rông khẳng định.

An Nhi:

22/02/2024 08:00

Xem thêm bài Emagazine

10 sự kiện tác động đến bình đẳng giới và quyền phụ nữ trên thế giới năm 2025

Giới & Phát triển 13:48 28/12/2025

Năm 2025 là thời điểm then chốt trong nỗ lực toàn cầu hướng tới trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái. Hãy cùng báo PNVN điểm lại 10 sự kiện nổi bật tác động đến bình đẳng giới trên thế giới.

Nỗ lực “thắp sáng” di sản nghề thêu truyền thống ở Huổi Lèng

Văn hóa 08:43 25/12/2025

Nằm ẩn mình giữa mây ngàn gió núi của xã Mường Tùng (Điện Biên), những phụ nữ Xạ Phang, ở bản Huổi Lèng đang nỗ lực “thắp sáng” một báu vật vô giá của dân tộc mình. Đó là di sản nghề làm giày thêu truyền thống, nơi từng đường kim mũi chỉ không chỉ dệt nên hoa văn rực rỡ, mà còn gìn giữ nguyên vẹn linh hồn, cốt cách và bản sắc của cả cộng đồng qua bao thế hệ.

Thế nước và lòng dân trong giai đoạn phát triển mới của đất nước (Phần cuối)

Thời cuộc 23:37 24/12/2025

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nhanh chóng, phức tạp và khó dự báo, với sự đan xen của cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các cuộc xung đột khu vực, biến động kinh tế toàn cầu, cách mạng công nghệ và các thách thức an ninh phi truyền thống, yêu cầu đặt ra đối với Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc giữ vững ổn định hiện có. Quan trọng hơn, đất nước phải chủ động tạo lập và củng cố một thế nước vững chắc, đủ khả năng thích ứng linh hoạt trước những cú sốc từ bên ngoài, đồng thời bảo đảm không gian phát triển an toàn, bền vững trong dài hạn.

"Báu vật sống" của điệu xòe cổ người Thái trắng ở lòng chảo Mường Lay

Văn hóa 09:41 24/12/2025

Giữa lòng chảo Mường Lay (phường Mường Lay, tỉnh Điện Biên), nơi “tụ thủy” của ba dòng chảy (sông Đà, Nậm Na và suối Nậm Lay), có một người phụ nữ Thái trắng miệt mài “ngược dòng” thời gian để đánh thức những di sản đang ngủ yên. Đó là nghệ nhân Lò Thị Lả, người đã dành hơn nửa thế kỷ để sưu tầm, chắp nối những mảnh ký ức về điệu xòe cổ từ thời “vua Thái” Đèo Văn Long, biến chúng thành tài sản vô giá cho thế hệ mai sau.

Những mô hình làm nên dấu ấn của Hội LHPN tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2021-2025

Giới & Phát triển 14:21 21/12/2025

Trong hành trình đổi mới và phát triển, Hội LHPN tỉnh Hưng Yên đã để lại dấu ấn đậm nét bằng những mô hình hoạt động sát thực tiễn, chạm tới nhu cầu của phụ nữ ở từng địa bàn.

Thế nước và lòng dân trong giai đoạn phát triển mới của đất nước (Phần 4)

Thời cuộc 20:01 19/12/2025

Trong khi thế nước đang từng bước được nâng lên và lòng dân về cơ bản ổn định, đất nước ta đồng thời phải đối diện với những thách thức “kép”, vừa mang tính toàn cầu, vừa mang tính nội tại. Việc nhận diện đầy đủ, phân tích sâu sắc và chủ động ứng phó với các thách thức này sẽ quyết định khả năng Việt Nam giữ vững ổn định, củng cố thế nước và bồi đắp lòng dân trong giai đoạn phát triển mới.

Lễ cúng bến nước của người M’Nông hồi sinh giữa đại ngàn Đam Rông

Văn hóa 08:06 17/12/2025

“Lễ cúng bến nước” của đồng bào M’Nông tại xã Đam Rông 4 - Lâm Đồng đã được phục dựng hoành tráng, mang đậm bản sắc và linh thiêng vào sáng ngày 16/12/2025. Đây chính là thành quả đầy đầy ý nghĩa phát xuất từ khát khao tìm lại những giá trị văn hóa lâu đời đã và đang mai một dần của bà con người M’Nông cùng với sự hỗ trợ, tạo điều kiện của Cục Văn hóa các Dân tộc (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) và chính quyền địa phương.

Thế nước và lòng dân trong giai đoạn phát triển mới của đất nước (phần 3)

Thời cuộc 09:04 12/12/2025

Trong tư duy phát triển hiện đại, lòng dân không chỉ là yếu tố chính trị - xã hội, mà là nguồn lực chiến lược, là "sức mạnh mềm" có vai trò quyết định trong tạo lập thế nước và trong việc duy trì ổn định - phát triển bền vững.