"Tôi đã "đọc" báo Phụ nữ Việt Nam từ khi còn chưa biết chữ"

Câu chuyện từ ký ức tuổi thơ

Đó là những năm 1970-1971 của thế kỷ trước, tôi tròn 5 tuổi, bố đi chiến trường miền Nam, mẹ đi thoát ly nên tôi ở với ông bà nội ở quê xóm Tam Sơn, xã Thường Thắng, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Hà Bắc (nay là Bắc Giang). Bác dâu tôi có đặt mua một tờ báo PNVN. 

Hàng tuần, ông bưu tá đều đặn đạp xe chuyển đến tận nhà. Nhận báo rồi, bác tôi cất biến đi không cho ai động đến. Buổi tối, sau bữa ăn, khi chiếc đèn dầu được thắp lên treo trên cột nhà (quê tôi gọi là đèn soi cá, nó to hơn, sáng hơn đèn thường) thì trẻ con, người lớn hàng xóm đều xúm đến quây quần cùng nhau nghe bác đọc báo. 

Bác luôn phải là người mở tờ báo ra đọc đầu tiên. Bác tôi nâng niu tờ báo với vẻ trang trọng và yêu quý, trước khi đọc còn cẩn thận dùng kim chỉ khâu dọc gáy để tránh nhầm trang. Báo cũ đọc xong được dùng tre nẹp lại cất từng tập cẩn thận.

Xóm Tam Sơn và cả xã tôi hồi ấy có nhiều người đang ra chiến trường. Bác trai và cả bố tôi cũng vẫn còn đang ở chiến trường miền Nam nên mục đầu tiên của tờ báo PNVN mà bác dâu tôi đọc thường là những tin tức hậu phương, quân đội khắp nơi. Nó cũng làm tôi chú ý. Có vẻ như những thông tin đó tác động đến suy nghĩ của bác rất nhiều nên vừa đọc, bác vừa nói to những bình phẩm, nhận xét về bài báo cho mọi người nghe hiểu. 

Trong ký ức của tôi, đó là những tin chiến thắng của phụ nữ du kích miền Nam tiêu diệt giặc, những những câu chuyện đó đây về các phong trào thi đua của miền Bắc. Những câu nghe nhiều giờ vẫn khắc sâu trong trí nhớ như: phụ nữ ba đảm đang, thanh niên ba sẵn sàng…

Bọn trẻ chúng tôi phải đợi mãi mới đến mục bác đọc chuyện "Mẹ kể con nghe". Đây là mục hấp dẫn nhất với mấy anh em chúng tôi. Mỗi câu chuyện như là cả một thế giới cổ tích. Nghe một lần chưa thỏa, hôm sau, chúng tôi đợi bác đi làm đồng là ở nhà lấy trộm báo ra vừa tập đánh vần vừa để đọc lại câu chuyện hấp dẫn này. Có một mục cũng khiến chúng tôi tò mò nhưng bác ít khi đọc to cho trẻ con nghe, đó là mục "Tâm sự" của chị Thanh Tâm. 

Bác bảo chuyện người lớn, trẻ con không nên biết. Những lúc đó, bác thường đuổi chúng tôi đi ngủ, không cho nghe và cũng chẳng đọc to nữa. Về sau, chúng tôi cũng vẫn tìm báo đọc trộm nhưng chả hiểu được những câu chuyện riêng tư rắc rối của người lớn nên chả nhớ…

Tôi lớn lên lại có duyên với nghề báo và rồi trở thành giảng viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Suốt hơn 30 năm qua, từ một phóng viên được đào tạo trở thành người nghiên cứu và giảng dạy báo chí, tôi càng hiểu hơn về nghề báo, về những giá trị mà nhà báo, nghề báo, tờ báo đã đóng góp cho sự phát triển của xã hội. 

Nghiên cứu lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam biết rằng tờ báo Phụ nữ Việt Nam đã tròn tuổi 75 với biết bao nhiêu thành tích đi suốt bề dày lịch sử cùng đất nước. Cảm xúc làm tôi bỗng nhớ lại cả một quãng đời tuổi thơ lớn lên ở một vùng quê nghèo. Cái nghèo về vật chất của một thời gian khó mà không hề nghèo về thông tin nhờ có những tờ báo như Báo PNVN. 

Tôi đã hiểu bác dâu tôi, mẹ tôi và cả một thế hệ những người phụ nữ Việt nam từ nông thôn đến thành thị vì sao lại có được sức mạnh để hàng ngày ra đồng chắc tay súng vững tay cày. Vì sao mà họ luôn lạc quan tin tưởng vững bước vào ca ba với tinh thần tất cả vì tiền tuyến để vững niềm tin vào ngày chiến thắng vinh quang. 

Tôi cũng hiểu vì sao mà có nhiều người mẹ đã nén lòng để giấu những giọt nước mắt vào trong mà động viên đứa con trai duy nhất xung phong ra trận. Cái sức mạnh tinh thần ghê gớm mà báo PNVN và báo chí cách mạng đã làm nên lịch sử hào hùng của dân tộc qua những trang viết chân thực và thấm đậm niềm tin yêu của những thế hệ bạn đọc năm xưa.

Thách thức đổi thay của thời đại báo chí mới

Nói mãi những chuyện xưa có thể sẽ làm chúng ta quên mất những thách thức đang chờ đợi những người làm báo PNVN ở phía trước. Khi mà công nghệ báo chí, truyền thông hiện đại đang thay đổi từng ngày. Khi mà trí tuệ nhân tạo đang đặt ra những thách thức với nghề báo, nhà báo, cơ quan báo chí. Khi mà công chúng của thời nay đã có nhiều thay đổi về nhận thức và trình độ. 

Những công chúng hiện đại đã quen với những công cụ, phương tiện tiếp cận thông tin mới qua mạng xã hội và các loại hình truyền thông hiện đại khác. Những thách thức với một tờ báo như báo PNVN là không nhỏ. Câu hỏi đặt ra là phải làm gì để phát triển một tờ báo PNVN hiện đại đáp ứng yêu cầu của công chúng. Tôi xin nêu một số vấn đề có thể cơ quan báo PNVN và các nhà báo của báo PNVN quan tâm.

Trước hết, đó là phải nghiên cứu công chúng. Nhà báo và cơ quan báo chí cần tìm hiểu kỹ về độc giả mà mình muốn phục vụ để hiểu được nhu cầu và sở thích của họ. Việc này giúp cho báo có thể cung cấp những nội dung phù hợp và hấp dẫn với độc giả.

Thứ hai, là cần đổi mới và xây dựng đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp: Để tạo ra một tờ báo chất lượng cần phải có một đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp và có kiến thức chuyên môn về nhiều lĩnh vực, từ hiểu biết về công nghệ, kỹ thuật đến kỹ năng nghề nghiệp trong sáng tạo nội dung đến biên tập, phân tích dữ liệu, v.v. 

 Bên cạnh đó, cũng cần đầu tư vào công nghệ: Với sự phát triển của công nghệ, việc đầu tư vào các công nghệ mới giúp cho báo có thể nhanh chóng cập nhật tin tức và đưa ra những sản phẩm báo hiện đại, đáp ứng nhu cầu của độc giả. Một vấn đề quan trọng không kém là việc đa dạng hóa nội dung: Báo cần phải đa dạng hóa nội dung để thu hút độc giả, bao gồm những thông tin chính trị, xã hội, giải trí, sức khỏe, thời trang và gia đình. Điều này giúp cho độc giả có nhiều sự lựa chọn và hài lòng với nội dung của báo. 

Tuy nhiên, vẫn cần phải luôn giữ vững tôn chỉ mục đích và bảo đảm chất lượng thông tin luôn được cập nhật đúng, chính xác và tin cậy. Báo cần tôn trọng độc giả và hướng tới mục tiêu phục vụ cộng đồng. Để làm được điều này, bản thân các nhà báo cần phải nỗ lực để có thể vượt qua những thách thức. Đó là việc cạnh tranh khốc liệt trong nghề nghiệp, việc tìm kiếm và giữ chân được nhân sự chất lượng là một thử thách lớn đối với cơ quan báo.

Vấn đề thay đổi công nghệ hiện đại trong quy trình sáng tạo tác phẩm và sản xuất sản phẩm báo chí cũng cần được quan tâm. Công nghệ thay đổi nhanh chóng, điều này đòi hỏi những nhà báo cần phải luôn cập nhật và áp dụng các công nghệ mới để đáp ứng nhu cầu của độc giả. Việc đào tạo nhân viên để sử dụng các công nghệ mới cũng sẽ là một thử thách. 

Bên cạnh đó là những thách thức về đạo đức nghề nghiệp trong môi trường báo chí truyền thông mới. Nhà báo phải luôn tuân thủ luật pháp và các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, như giữ bản quyền, đảm bảo chính xác và trung thực trong việc thu thập và xử lý thông tin, đảm bảo quyền riêng tư và tôn trọng các nguồn tin.

Một vấn đề không kém phần quan trọng nữa là để phát triển bạn đọc của báo PNVN trên nền tảng mạng xã hội, báo cũng nên lưu ý một số điểm sau đây:

Thứ nhất, cần đặt ra vấn đề tăng tương tác với công chúng thế hệ mới: Để thu hút và giữ chân độc giả thế hệ mới trên mạng xã hội, báo phụ nữ cần đưa ra các nội dung thú vị và hấp dẫn, đồng thời cung cấp các kênh tương tác cho độc giả để họ có thể dễ dàng chia sẻ ý kiến, đóng góp ý kiến, hoặc trò chuyện với nhau. Báo cũng cần phản hồi nhanh chóng, thường xuyên và tích cực với các bình luận và câu hỏi của độc giả.

Để tạo nội dung chia sẻ với công chúng, báo PNVN cần tăng cường hơn nữa việc tạo ra các nội dung hấp dẫn, bổ ích và giá trị cho độc giả. Những nội dung này có thể là các bài viết, infographic, video, hình ảnh hoặc podcast. Nội dung cần được thiết kế để dễ dàng chia sẻ, kèm theo các nút chia sẻ và mời độc giả chia sẻ nội dung đó trên các mạng xã hội khác. Cần có chiến lược tận dụng quảng cáo và marketing trên mạng xã hội: Quảng cáo và marketing trên mạng xã hội là một cách tốt để giới thiệu báo phụ nữ đến độc giả tiềm năng.

Báo phụ nữ có thể sử dụng các công cụ quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội để đẩy mạnh quảng bá và thu hút độc giả mới. Đồng thời, cũng cần phải tạo mối quan hệ với đối tác: Tìm kiếm các đối tác có liên quan đến phụ nữ và gia đình để hợp tác và quảng bá cho nhau.

 Báo phụ nữ có thể đề xuất các chương trình hợp tác với các thương hiệu liên quan đến phụ nữ, như sức khỏe, thời trang, mỹ phẩm, hoặc các dịch vụ gia đình để đưa ra các nội dung thú vị và hấp dẫn cho độc giả.

Thường xuyên tổ chức các cuộc thi, thăm dò ý kiến, khảo sát để tạo ra sự tương tác và tăng tính tham gia của độc giả trên mạng xã hội. Các cuộc thi, thăm dò ý kiến, khảo sát này cũng có thể giúp báo phụ nữ tìm hiểu thêm về độc giả và cải thiện các nội dung trong tương lai.

Đa dạng hóa các nội dung thông tin bằng việc sử dụng các loại hình truyền thông đa phương tiện. Đó là các sản phẩm video (truyền hình), podcast, v.v.: Đây cũng là một cách tốt để tăng tương tác và thu hút độc giả mới. Báo phụ nữVN có thể sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, YouTube hoặc Instagram để đăng tải các chương trình này và quảng bá cho độc giả.

Với bề dày truyền thống lịch sử, tôi tin rằng, Báo PNVN sẽ tạo những bước phát triển mới đáp ứng lòng mong mỏi và sự tin yêu của bạn đọc thế hệ mới hôm nay.