Cụm từ “chăm sóc sức khỏe sinh sản” vẫn còn xa lạ
Đó là những vấn đề được đặt ra tại Lễ mít tinh phát động Tháng hành động Quốc gia về Dân số và ngày Dân số Việt Nam năm 2018 với chủ đề “Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên vì tương lai giống nòi” diễn ra ngày 29/11 tại TP Hòa Bình (tỉnh Hòa Bình).
Em Đinh Thị Minh Thu, học sinh Trường THPT Lạc Long Quân (Hòa Bình), cho biết: “Hiện nay, trong giới trẻ, mọi người hay nói đến cụm từ “tình yêu là phải đi đôi với tình dục”; nhưng cháu cảm thấy băn khoăn với điều đó. Bọn cháu vẫn chưa được dạy nhiều kiến thức về sức khỏe sinh sản, giới tính, chưa biết cách "làm chủ bản thân” đúng và đủ”.
Anh Hoàng Đức Minh, Phó bí thư Tỉnh đoàn Hòa Bình, cũng thừa nhận: “Trên thực tế, mặc dù việc giáo dục, tuyên truyền về sức khỏe sinh sản đã có sự cải thiện đáng kể so với trước đây nhưng cụm từ “chăm sóc sức khỏe sinh sản” (SKSS) dường như còn khá xa lạ với các đối tượng tiền hôn nhân, trong đó có trẻ vị thành niên, thanh niên. Ở lứa tuổi này, sự hiểu biết về SKSS vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế”.
Tại tỉnh Hòa Bình, trong những năm trở lại đây, tình trạng tảo hôn, kết hôn sớm, kết hôn cận huyết, đẻ nhiều, đẻ dày ở một số địa bàn vùng sâu, vùng xa vẫn còn nhiều bất cập, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống vật chất, tinh thần và là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nghèo đói, suy dinh dưỡng cao, suy giảm chất lượng dân số tạo gánh nặng cho xã hội.
Cá biệt, một số địa phương tình trạng tảo hôn còn cao như: Trong năm 2017, huyện Kim Bôi có 89 trường hợp, huyện Mai Châu có 84 trường hợp, huyện Lạc Sơn có 45 trường hợp,… Số lượng thanh niên trực tiếp đến các cơ sở y tế để tư vấn về SKSS, sức khỏe tình dục (SKTD) còn ít, sự hiểu biết kiến thức về SKSS/SKTD còn hạn chế, đặc biệt là thanh niên vùng sâu, vùng xa.
Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các ban ngành, đoàn thể ở cơ sở có lúc, có nơi còn thiếu đồng bộ và trách nhiệm; Một bộ phận không nhỏ cán bộ y tế tại các cơ sở cung cấp dịch vụ SKSS, SKTD cho thanh, thiếu niên năng lực chuyên môn còn hạn chế, thiếu hiểu biết về tâm lý lứa tuổi, thiếu cảm thông, chưa tạo được độ tin cậy cho thanh, thiếu niên, do vậy chưa cung cấp được các dịch vụ hữu ích và thân thiện, còn tạo ra rào cản đối với vị thành niên/thanh niên (VTN/TN). Tình trạng quan hệ tình dục sớm, quan hệ không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai ở người chưa thành niên và thanh niên vẫn còn tồn tại.
Chất lượng dịch vụ SKSS/SKTD cho đối tượng thanh niên chưa cao, đối với tuyến tỉnh, chất lượng kỹ thuật của các dịch vụ được cung cấp đã được cơ bản đảm bảo theo quy định, song tính thân thiện, tính bảo mật chưa cao, hoạt động tư vấn đi kèm với cung cấp dịch vụ còn ít. Đối với tuyến huyện, chất lượng của các dịch vụ còn chưa cao, dịch vụ được cung cấp ở các cơ sở y tế xã/phường chưa đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của VTN/TN”.
Cứ 1.000 ca phá thai thì có 15 trường hợp là vị thành niên
Không chỉ riêng Hòa Bình, theo bà Nguyễn Thị Ngọc Lan, Phó Tổng trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ: “Theo số liệu báo cáo chính thức của Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế, tình trạng phá thai ở Việt Nam đang ở mức rất cao với 250.000 - 300.000 ca/năm. Theo số liệu báo cáo chưa đầy đủ năm 2017, trong 1.000 ca phá thai thì đang có tới 15 trường hợp là trẻ em gái ở độ tuổi VTN. Cứ 100 ca phá thai ở phụ nữ tuổi 15 - 49 thì có 62 ca mang thai ngoài ý muốn. Đây là các con số báo cáo chính thức, các con số thực tế có thể cao hơn rất nhiều…
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác tuyên truyền giáo dục, song tình trạng quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mang thai ngoài ý muốn và phá thai không an toàn, nguy cơ lây nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục, nhiễm HIV ở VTN/TN vẫn có xu hướng gia tăng, nhất là khu vực nông thôn, vùng sâu các khu công nghiệp tập trung…; kiến thức, kỹ năng cơ bản về bảo vệ, chăm sóc SKSS/SKTD của VTN/TN còn nhiều hạn chế; giáo dục về SKSS/SKTD chưa tiếp cận được ở diện rộng...".
|
Trong các điều tra về thanh thiếu niên Việt Nam lần 2 (SAVY2) cho thấy, nhóm dân tộc thiểu số kết hôn sớm hơn 6 lần so với dân tộc Kinh (8,4% so với 1,4%), và cao hơn trung bình cả nước 3,5 lần (2,5%). Tỷ lệ từng kết hôn của trong nhóm vị thành niên từ 15-19 tuổi là 2,6%. Điều tra quốc gia về Sức khỏe sinh sản và tình dục năm 2015 do UNFPA thực hiện chỉ ra tuổi trung bình lần quan hệ tình dục đầu tiên của các đối tượng điều tra là 18,7, như vậy sớm hơn so với kết quả của các kỳ điều tra trước (trong SAVY2 là 19,6)… Một nghiên cứu trên đối tượng nữ công nhân di cư ở tuổi thanh niên năm 2015 cho thấy tỷ lệ không sử dụng biện pháp tránh thai chiếm 27,8%. |
Nhằm xóa bỏ những “khoảng trống” nói trên và để thiết thực hưởng ứng chủ đề của Tháng hành động Quốc gia về Dân số và ngày Dân số Việt Nam (26/12) năm nay, Bộ Y tế (Tổng cục DS-KHHGĐ), UBND tỉnh Hòa Bình và UNFPA tại Việt Nam đã đồng tổ chức Lễ mít tinh với chủ đề “Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên vì tương lai giống nòi” thu hút khoảng 500 người tham dự và đưa ra các thông điệp:
- Kêu gọi bộ máy làm công tác Dân số ở các cấp cần tích cực đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục SKSS, SKTD theo chuyên đề tại địa bàn;
- Các cấp, các ngành, các cơ quan thông tấn, báo chí tiếp tục đồng hành trong các hoạt động liên quan đến chăm sóc SKSS, SKTD cho vị thành niên, thanh niên;
- Tăng cường lồng ghép giữa truyền thông và cung cấp dịch vụ tư vấn, khám sức khỏe sinh sản, tình dục cho vị thành niên, thanh niên nhân các chiến dịch;
- Chú trọng mở rộng đối tượng vận động là cha mẹ, ông bà… để giáo dục, động viên con em trong việc chủ động tham gia tư vấn và khám, chăm sóc sức khỏe định kỳ;
- Cổ vũ và tạo mọi điều kiện để vị thành niên, thanh niên tích cực học tập, lao động, chủ động tham gia các hoạt động tư vấn, chăm sóc sức khỏe nói chung, SKSS, sức khỏe tình dục lành mạnh nói riêng; đảm bảo để vị thành niên, thanh niên được quan tâm chăm lo toàn diện và thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình…
* Một số hình ảnh tại lễ Lễ mít tinh:
