7 cách bộ não vẫn "đánh lừa" chúng ta hàng ngày

Bạn có nghĩ rằng chiếc cốc yêu thích của mình khiến cho những món đồ uống trở nên ngon hơn? Bạn thường lấy đồ nhiều hơn bằng tay phải (nếu đó là tay thuận)? Đã bao giờ bạn nghĩ rằng những hành động này đều ẩn chứa những điều thú vị đằng sau? Dưới đây là những tiết lộ rất thú vị về cách bộ não "đánh lừa" chúng ta thế nào. 

Thị giác có thể đánh lừa cảm nhận hương vị đồ ăn

Các nghiên cứu cho thấy màu sắc của thực phẩm và bát đĩa có thể tác động tới cảm nhận về hương vị của món ăn đó. Đơn cử như chocolate nóng sẽ có vẻ ngon mắt hơn khi được để trong cốc màu cam hoặc màu kem, thạch dâu tây có vẻ hấp dẫn hơn khi được bày trong đĩa trắng thay vì đĩa màu tối.

Dưới đây là một số sự thật thú vị khác về tác động của màu sắc đến cảm nhận hương vị của chúng ta:

Đĩa màu vàng làm cho chanh có vẻ mùi mạnh hơn.

Nước lạnh có vẻ ngon hơn khi để trong cốc có màu lạnh.

Đồ ăn có vẻ ngọt hơn khi để trên đĩa màu hồng.

Tay phải dường như dài hơn tay trái

Nghiên cứu cho thấy những người thuận tay phải thường có cảm giác tay phải dài hơn tay trái ít nhất 1 inch (2,54 cm). Do đó chúng ta thường có ảo giác rằng mình có thể với đồ vật nhanh hơn nếu dùng tay phải (trong trường hợp là tay thuận).

Tuy nhiên, những người thuận tay trái lại không có ảo giác này.

Chúng ta tưởng tượng về bản thân trong tương lai như nghĩ về một người xa lạ

Có thể bạn sẽ thấy rất quen thuộc với cảm giác này. Đó là ngày mai là một ngày quan trọng, bạn biết mình cần chuẩn bị cho nó nhưng lại mải mê, đắm đuối với bộ phim dài tập yêu thích hay loanh quanh trong nhà để thưởng những ly trà. 

Vì sao chúng ta lại làm như vậy? Lý do là khi chúng ta nghĩ về tương lai của chính mình, não bạn sẽ tưởng tượng ra một người như xa lạ mà ta không biết.

Bộ não nghĩ rằng ai đó sẽ giải quyết những vấn đề xảy ra do sự trì hoãn hôm nay. Người lạ này có khả năng giải quyết vấn đề đó mà không phải bạn. Đó cũng là lý do vì sao nhiều người có lối sống không lành mạnh, trì hoãn những việc bản thân biết có thể dẫn đến kết quả xấu. 

Không nhận ra được những thay đổi hiển nhiên nhất

Hiện tượng này trong tâm lý học được gọi là "mù thoáng qua" (change blindness). Đây là cơ chế tự vệ của bộ não để không phải xử lý tất cả lượng thông tin khổng lồ mà chúng ta tiếp nhận trong ngày. Đơn cử như khi bạn nhìn vào một bức ảnh trong thời gian ngắn rồi bị xao nhãng. Đến khi nhìn lại bức tranh, bạn có thể không nhận ra sự thay đổi của bức tranh đó dù là rất hiển nhiên.

Các nhà khoa học đã tiến hành một thí nghiệm, trong đó các sinh viên đến phỏng vấn việc làm và được người lễ tân hướng dẫn điền các thông tin cần thiết. Sau đó, người lễ tân này giả vờ cúi xuống lấy đồ rồi trốn bên dưới, thay vào đó là một người lễ tân khác đứng lên thay thế.

Hai người họ có ngoại hình không giống nhau, trang phục cũng khác màu nhưng các sinh viên lại không hề nhận ra sự thay đổi này. Thí nghiệm được tiến hành rất nhiều lần và kết quả đều giống nhau. Điều đó cho thấy bộ não chúng ta có thể bỏ qua rất nhiều sự thay đổi tưởng hiển nhiên ngay trước mắt.

Thành công là lý do khiến chúng ta nuông chiều bản thân

Trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học chia 2 nhóm tình nguyện viên với yêu cầu họ tuân theo chế độ ăn kiêng trong một thời gian dài . Sau một thời gian, họ đã thu về được một vài kết quả rõ rệt.

Nhóm đầu tiên được nhận những lời khen ngợi còn nhóm thứ hai không được biểu dương về những thay đổi đạt được. Sau đó cả 2 nhóm được cho lựa chọn phần thưởng: một thanh chocolate hoặc một quả táo. Có tới 85% người thuộc nhóm đầu tiên chọn chocolate trong khi con số này ở nhóm 2 chỉ là 58%.

Bộ não của chúng ta thường tìm kiếm lý do biện hộ cho sự nuông chiều bản thân. Điều đó có thể dẫn tới thất bại.

Đơn cử như một người nghiện nặng thứ gì đó, khi bạn khen họ, họ rất có khả năng mắc lại thói quen xấu đã bỏ. Bộ não luôn thích những hoạt động hay cách làm tốn ít năng lượng hơn dù điều đó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.

Bạn càng tự ti thì sẽ càng thấy người khác đẹp

Một thí nghiệm đơn giản đã được tiến hành như sau: Các tình nguyện viên được đưa cho 3 bức ảnh của người nổi tiếng, trong đó một bức là ảnh gốc, một bức là đã qua chỉnh sửa cho béo lên, bức còn lại được sửa cho gầy đi. Nhiệm vụ của các tình nguyện viên là chọn đâu là bức ảnh gốc.  

Kết quả thu được khá thú vị. Dù là giới tính nào, những người hài lòng với thân hình của mình đều dễ dàng nhận ra bức ảnh gốc. Trong khi đó những người lo lắng về cân nặng của mình như thấy mình gầy quá hoặc béo quá sẽ lựa chọn bức ảnh trái ngược với thể trạng của bản thân.

Thí nghiệm này cho thấy cái nhìn của chúng ta về sự vật, hiện tượng thường bị ảnh hưởng theo sự tự ti của bản thân. Điều này được lý giải là do chúng ta cho rằng những người khác không gặp vấn đề như mình.

Bộ não không thể phân biệt thực tế và tưởng tượng

Bộ não thường có phản ứng tương tự trước những việc bạn tưởng tượng trong đầu và những việc bạn thực sự làm.

Các nhà khoa học đã tiến hành một thí nghiệm trong đó một nhóm người được yêu cầu chơi piano, nhóm thứ hai được yêu cầu tưởng tưởng rằng mình đang chơi piano. Kết quả, phản ứng của bộ não ở hai nhóm là giống nhau.

Ở một thí nghiệm khác, các nhà khoa học đã yêu cầu một nhóm người tưởng tượng thực phẩm vô hình và ăn nó. Những người tham gia đã nhai và những miếng thức ăn mà họ tưởng tượng. Kết quả là họ cảm thấy bớt đói. 

Suy nghĩ và cảm nhận của chúng ta có liên quan đến nhau. Phản ứng cơ thể chúng ta xảy ra tương tự nhau dù đó là tình huống thực tế hay tưởng tượng.

Ví dụ như nếu bạn lo âu quá nhiều, cơ thể sẽ tăng tiết cortisol (hormone căng thẳng) trong máu. Tin tốt là điều tương tự cũng xảy đến với serotonin (hormone hạnh phúc). Nếu bạn tưởng tượng rằng bạn đang hạnh phúc, cơ thể sẽ tiết ra hormone serotonin giúp bạn cải thiện tâm trạng mình.