Bệnh nhân nguy kịch, phù mặt và tứ chi vì bị mò đốt
Vết loét đặc trưng của sốt mò ở hõm nách
Gần đây, Khoa Bệnh lây đường máu (A4-A), Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 tiếp nhận nhiều ca bệnh trong tình trạng nhiễm khuẩn huyết; nguyên nhân đến từ sốt mò - căn bệnh truyền nhiễm cấp tính, dễ gây biến chứng nặng nề, thậm chí tử vong nếu chẩn đoán muộn.
Theo các bác sĩ, người bệnh thường nhập viện với triệu chứng sốt cao, đau đầu, đôi khi kèm tổn thương đa cơ quan. Trên lâm sàng, bệnh rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý nhiễm khuẩn khác.
Tuy nhiên, nếu bác sĩ thăm khám tỉ mỉ, tìm kỹ dấu hiệu đặc trưng như vết loét, hạch, ban đỏ thì việc chẩn đoán không quá khó khăn. Khi được phát hiện sớm và điều trị bằng phác đồ đặc hiệu, bệnh nhân thường đáp ứng tốt và phục hồi hoàn toàn.
Chăm sóc bệnh nhân sốt mò tại Khoa Bệnh lây đường máu, Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm – Bệnh viện TWQĐ 108
Trường hợp điển hình là bệnh nhân N.T.C, 70 tuổi, thường xuyên làm vườn trong khu vực nhiều cây cối rậm rạp. Sau 6 ngày sốt cao liên tục, mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, bệnh nhân xuất hiện ban đỏ, phù mặt và tứ chi.
Sốt mò (Scrub typhus) do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây ra, lây sang người qua vết đốt của ấu trùng mò (bọ mò đỏ).
Ấu trùng này thường sống trong bụi rậm, cỏ dại, ruộng nương, bìa rừng – môi trường có nhiều loài gặm nhấm sinh sống.
Điều trị tuyến dưới không cải thiện, gia đình đưa bệnh nhân đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong tình trạng li bì, khó thở, phải thở oxy. Tại đây, các bác sĩ phát hiện vết loét đặc trưng ở hõm nách – dấu hiệu "chìa khóa" gợi ý sốt mò. Kết quả xét nghiệm PCR máu khẳng định bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Orientia tsutsugamushi. Sau điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu kết hợp chăm sóc tích cực, bệnh nhân nhanh chóng hết sốt, hồi phục và được xuất viện sau một tuần.
Ở Việt Nam, sốt mò thường bùng phát vào mùa mưa nóng: từ tháng 5 đến tháng 10 tại miền Bắc, còn miền Nam xuất hiện quanh năm nhưng cao điểm cũng rơi vào mùa mưa. Đối tượng nguy cơ cao là những người lao động ngoài trời như nông dân, công nhân lâm nghiệp, bộ đội…
Điều đáng chú ý là bệnh có biểu hiện tương tự nhiều loại sốt khác như sốt xuất huyết, sốt rét, thương hàn… nên dễ bị bỏ sót. Trong khi đó, bệnh không lây từ người sang người, mà âm thầm khởi phát chỉ từ một vết cắn nhỏ khó nhận biết.
Hình ảnh con mò bám trên da
TS.BS Trịnh Văn Sơn, Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường máu (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết: "Bệnh nhân nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng phác đồ thì chỉ sau 1–3 ngày sẽ hết sốt, hồi phục nhanh. Nhưng nếu chậm trễ, sốt mò có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm cơ tim, suy đa tạng, sốc nhiễm khuẩn, thậm chí tử vong. Đặc biệt, phụ nữ mang thai mắc sốt mò có nguy cơ cao bị sảy thai hoặc thai chết lưu."
Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh, vì vậy biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất vẫn là chủ động bảo vệ bản thân: phát quang bụi rậm, giữ gìn vệ sinh môi trường, không phơi quần áo ở nơi ẩm thấp, mặc đồ bảo hộ khi làm việc ngoài đồng ruộng hay trong rừng.
Người dân cần nâng cao hiểu biết, nhận biết sớm triệu chứng và đến cơ sở y tế kịp thời để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
