Bình Phước: Nỗ lực nâng cao nhận thức bình đẳng giới cho phụ nữ, trẻ em gái

PV: Ông có thể khái quát thực trạng bất bình đẳng giới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Bình Phước và nguyên nhân dẫn đến thực trạng này?

Ông Vũ Văn Đán: Bình Phước là tỉnh miền núi thuộc miền Đông Nam Bộ, có 40 thành phần dân tộc thiểu số với gần 20% dân số là người dân tộc thiểu số. Trong nhiều năm qua, mặc dù công tác bình đẳng giới đã được quan tâm thực hiện nhưng thực trạng bất bình đẳng giới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn tồn tại khá rõ nét.

Một số biểu hiện dễ thấy là: vai trò và vị thế của phụ nữ trong gia đình và cộng đồng còn hạn chế, định kiến trọng nam khinh nữ vẫn còn phổ biến trong tư duy, nhận thức của cả nam và nữ; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, bạo lực gia đình trên cơ sở giới vẫn chưa được kiểm soát triệt để.

Nhiều phụ nữ và trẻ em gái, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới vẫn chưa ý thức rõ quyền bình đẳng của mình, khi bị bạo lực lại cam chịu, ngại phản ánh. Nguyên nhân chủ yếu đến từ đặc điểm kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều, ảnh hưởng sâu đậm của tư tưởng phong kiến và phong tục tập quán truyền thống.

Bên cạnh đó, việc tiếp cận thông tin truyền thông, các chương trình tập huấn, nâng cao nhận thức ở các khu vực này còn hạn chế, chưa đến được với tất cả các đối tượng đích như phụ nữ, trẻ em gái, già làng, trưởng bản và người uy tín.

PV: Bình Phước đã triển khai những hoạt động nổi bật nào để nâng cao nhận thức bình đẳng giới cho phụ nữ và cộng đồng dân tộc thiểu số trong thời gian qua, đặc biệt là trong giai đoạn 2021-2025 của Dự án 8?

Ông Vũ Văn Đán: Từ năm 2018 đến nay, thực hiện Đề án "Hỗ trợ hoạt động bình đẳng giới vùng dân tộc thiểu số" và Dự án 8 của Chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh Bình Phước đã tổ chức hàng loạt hoạt động đồng bộ và thiết thực. 

Cụ thể, trong giai đoạn 2021-2025, chúng tôi đã tổ chức 111 cuộc truyền thông cộng đồng, trong đó có 95 cuộc về xóa bỏ định kiến giới, khuôn mẫu giới, xây dựng môi trường sống an toàn cho phụ nữ và trẻ em.

Đã thành lập và duy trì 46 Tổ truyền thông cộng đồng và tổ chức 06 điểm truyền thông mẫu tại 5 huyện triển khai Dự án 8. Về công tác tập huấn, đã tổ chức 08 cuộc tập huấn nâng cao năng lực lồng ghép giới cho 615 lượt cán bộ thôn ấp, người có uy tín. Ngoài ra, 24 cuộc đối thoại chính sách đã được tổ chức với sự tham gia của 2.375 lượt cán bộ, hội viên, phụ nữ và người dân.

Chúng tôi cũng đã thành lập 18 Câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi", và 10 Địa chỉ tin cậy cộng đồng. Tỉnh cũng đẩy mạnh truyền thông trên các phương tiện đại chúng với 830 tin, bài và phóng sự, tổ chức hội thi, tọa đàm, đối thoại chính sách tại cộng đồng, phát hành tài liệu, tờ rơi, sổ tay với hơn 25.000 ấn phẩm.

Những hoạt động này bước đầu đã giúp nâng cao nhận thức cho cộng đồng, tạo chuyển biến rõ nét ở nhiều địa bàn, nhiều nhóm đối tượng, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái đã mạnh dạn tham gia các hoạt động xã hội, lên tiếng khi bị bạo lực, bất công.

PV: Theo ông, những khó khăn, thách thức lớn nhất trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức bình đẳng giới tại Bình Phước hiện nay là gì?

Ông Vũ Văn Đán: Công tác này vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn. Thứ nhất, kinh phí thực hiện các hoạt động về bình đẳng giới ở vùng dân tộc thiểu số chủ yếu là lồng ghép, chưa đủ để mở rộng phạm vi và đa dạng hóa hình thức truyền thông. 

Việc hỗ trợ mô hình sinh kế, tổ hợp tác, hợp tác xã do phụ nữ làm chủ ứng dụng khoa học công nghệ 4.0 còn gặp khó khăn do quy định địa bàn triển khai phải thực hiện mô hình ở thôn đặc biệt khó khăn.

Thứ hai, đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc và bình đẳng giới ở cơ sở chủ yếu là kiêm nhiệm, thường xuyên luân chuyển, thiếu chuyên môn sâu, dẫn đến tính liên tục và hiệu quả chưa cao. Một thách thức nữa là tư tưởng trọng nam khinh nữ, tập quán lạc hậu và tâm lý e ngại, tự ti của phụ nữ và trẻ em gái vùng dân tộc thiểu số vẫn còn khá phổ biến.

Nhiều chị em chưa dám tham gia các hoạt động tập huấn, truyền thông hoặc cho rằng bình đẳng giới là chuyện không liên quan đến mình. Ngoài ra, nội dung truyền thông ở một số nơi còn đơn điệu, hình thức chưa hấp dẫn, chưa tạo được sự hứng thú, chủ động tham gia của người dân. 

Số liệu về tình trạng bất bình đẳng giới, bạo lực gia đình cũng chưa được cập nhật đầy đủ, chính xác để làm cơ sở hoạch định chính sách.

PV: Trong thời gian tới, đặc biệt là giai đoạn 2026-2030, Bình Phước sẽ ưu tiên những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả công tác bình đẳng giới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, thưa ông?

Ông Vũ Văn Đán: Chúng tôi xác định, để nâng cao hiệu quả công tác bình đẳng giới, cần tiếp tục bố trí kinh phí ổn định, tăng dần hằng năm cho hoạt động truyền thông, tập huấn, đặc biệt ưu tiên cho các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới.

Chúng tôi đề xuất mở rộng đối tượng là người dân đang sinh sống tại xã, thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (bao gồm cả nam và nữ), cùng với các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác do phụ nữ làm chủ/hoặc tham gia quản lý trên địa bàn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, ưu tiên các tổ chức kinh tế hoạt động ở các địa bàn xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, quan tâm bố trí kinh phí để duy trì, hỗ trợ hoạt động và nhân rộng các mô hình hiệu quả của Dự án ở giai đoạn 1 như: Tổ truyền thông cộng đồng, Địa chỉ tin cậy cộng đồng, Câu lạc bộ Thủ lĩnh của sự thay đổi.

Bên cạnh đó, sẽ đổi mới nội dung, hình thức truyền thông, tập trung vào các hoạt động trực tiếp tại cộng đồng, sân khấu hóa, hội thi, đối thoại chính sách, tổ chức các chuyên đề phù hợp với đặc điểm từng dân tộc, từng vùng. 

Tỉnh cũng đặt trọng tâm vào bồi dưỡng kỹ năng lãnh đạo, quản lý cho phụ nữ dân tộc thiểu số; đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác bình đẳng giới và già làng, trưởng bản, người có uy tín - những người có vai trò dẫn dắt, định hướng nhận thức cộng đồng.

Ngoài ra, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình Câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" và các tổ truyền thông cộng đồng, kết hợp chặt chẽ với hệ thống trường học, mặt trận, đoàn thể và Hội Liên hiệp Phụ nữ để đồng bộ hóa các hoạt động. 

Điều quan trọng nhất là tập trung nâng cao nhận thức cho chính phụ nữ và trẻ em gái, giúp họ hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, biết bảo vệ bản thân, dám lên tiếng trước bất bình đẳng, góp phần xây dựng một xã hội tiến bộ, văn minh và nhân văn.

PV: Xin cảm ơn ông đã dành thời gian chia sẻ!