Bước tiến trong nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19 tại Việt Nam

Rút ngắn một nửa quy trình tổng hợp thuốc

Theo các chuyên gia, để phòng tránh dịch Covid-19, cần phải có vaccine ngừa Covid-19. Hiện nay, trên thế giới đã có một số loại vaccine ngừa Covid-19 như Astrazeneca, Pfizer, Moderna, Johnson and Johnson... Việt Nam cũng đang tổ chức tiêm vaccine vaccine ngừa Covid-19 cho người dân. Tuy nhiên, các biến thể mới của virus SARS-Cov-2 như Alpha, Delta, Delta plus mới xuất hiện lại có khả năng kháng vaccine. Do đó, thuốc chống virus là yếu tố bổ sung quan trọng cho các loại vaccine hiện có trong phòng và chống đại dịch Covid-19. Trên thế giới, các quốc gia cũng đang nỗ lực nghiên cứu để có thuốc điều trị Covid-19.

Tại Việt Nam, mới đây Viện Hóa học Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cũng đã tổng hợp thành công thuốc Favipiravir điều trị SARS-CoV-2 trong phòng thí nghiệm. GS.TS Nguyễn Văn Tuyến, Viện trưởng Viện Hóa học Việt Nam cho biết, trước những diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 trên thế giới, từ tháng 8/2020, Viện đã bắt tay vào nghiên cứu tổng hợp thuốc Favipiravir. Sau gần một năm nghiên cứu, các nhà khoa học tại Viện đã tổng hợp thành công nguyên liệu làm thuốc Favipiravir.

Theo GS Tuyến, thuốc Favipiravir được bào chế dưới dạng viên nén và sẽ được dùng bằng đường uống. Thuốc sẽ được sử dụng tương tự như các loại thuốc kháng virus điều trị cúm. Ngoài ra, thuốc có cơ chế hoạt động tương tự như Remdesivir – loại thuốc đầu tiên được sử dụng chống SARS-CoV-2. Loại thuốc này cũng được chấp thuận sử dụng ở Italia, Nhật, Nga và một số nước khác.

GS Tuyến cũng cho biết, việc tổng hợp loại thuốc này cần qua 7-8 bước phản ứng. Tuy nhiên nhóm nghiên cứu của Viện đã bước đầu cải tiến phương pháp bằng cách rút ngắn quy trình tổng hợp thuốc, chỉ qua 3 bước phản ứng đơn giản và hiệu quả, từ nguyên liệu có sẵn trong nước. Nhờ vậy, giá thành hợp lý hơn, phù hợp với điều kiện sản xuất ở Việt Nam. "Hiện nay, chúng tôi mới nghiên cứu bước đầu và thấy có sự thành công trong phòng thí nghiệm. Các bước thực hiện tiếp theo sẽ được cân nhắc cẩn thận khi tiến hành do thuốc liên quan tới con người", GS Tuyến cho biết.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam, hiện thuốc Favipiravir mới dừng lại ở phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu của này sẽ góp phần vào nỗ lực chung của các nhà khoa học Việt Nam trong nghiên cứu thuốc, vaccine và sinh phẩm phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Thuốc Favipiravir hiệu quả trong điều trị Covid-19 thế nào?

Favipiravir còn có tên gọi là T-705, được đăng ký thương mại với tên Avigan cách đây 7 năm. Đây là dược phẩm chống virus phát triển bởi hãng Toyama Chemical, công ty con của Fujifilm Holdings (Nhật Bản) thử nghiệm.

Tại Nhật Bản, Chính phủ nước này đã cho phép sử dụng Avigan vào năm 2014 với mục đích điều trị cúm mùa khẩn cấp. Để điều trị cúm, bệnh nhân được dùng liều 1600mg Favipiravir vào ngày đầu tiên. Sau đó, từ ngày thứ 2 đến thứ 5, liều dùng là khoảng 600 mg/ngày. Avigan hoạt động chống lại nhiều loại virus RNA, trong đó có SARS-CoV-2. Favipiravir ngăn chặn các gene của virus nhân rộng trong tế bào bị nhiễm bệnh. Nhờ vậy, Favipiravir rất hiệu quả khi sử dụng sớm trong quá trình điều trị, thời điểm mà nồng độ virus trong cơ thể vẫn ở mức thấp. Cơ chế này được cho là có tác dụng kháng SARS-CoV-2 gây Covid-19.

Các nghiên cứu cho thấy, Favipiravir được kích hoạt bên trong tế bào và sau đó gắn vào RNA của virus, gây ra các đột biến trong RNA, làm giảm đáng kể số lượng nCoV. Tại Nhật Bản, từ tháng 2/2020 nước này đã bắt đầu sử dụng Favipiravir cho bệnh nhân Covid-19. Loại thuốc này cũng được chấp thuận sử dụng ở Italy, Nga và một số nước khác.