Chị Thanh nghĩ con cái là do số, số chưa đến nên chưa thể thụ thai nên vẫn bình tĩnh chờ ngày khai hoa nở nhụy. Chu kỳ kinh nguyệt của chị Thanh cũng dài hơn những phụ nữ khác, khoảng từ 35-40 ngày, chị nghĩ điều đó không được bình thường cộng với sự mong chờ được làm mẹ khiến chị quyết định đến bệnh viện khám.
Tại bệnh viện, sau khi làm các xét nghiệm và thăm khám, bác sĩ cho biết, trường hợp của chị Thanh cần phải theo dõi hiện tượng buồng trứng đa nang. Chị Thanh lần đầu tiên nghe đến hiện tượng này nên rất băn khoăn, không biết buồng trứng đa nang là “bệnh” gì? Khác buồng trứng thường ở điểm nào? Cách điều trị ra sao? Liệu đó có phải là nguyên nhân khiến chị lấy chồng hơn một năm mà không thể có con?
Bác sĩ Phạm Thị Vạn Xuân (khoa Sản, Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, buồng trứng là một trong những bộ phận của cơ quan sinh dục nữ. Bộ phận sinh dục nữ tính từ ngoài vào bao gồm môi lớn, môi nhỏ, màng trinh, âm đạo, cổ tử cung, tử cung, vòi trứng, buồng trứng, vú. Buồng trứng có chức năng sản xuất ra hormone sinh dục và sản xuất ra trứng để sinh sản, trong đó hormone có vai trò quan trọng trong vấn đề kinh nguyệt.
Ở phụ nữ trưởng thành trong độ tuổi sinh đẻ, buồng trứng bình thường có rất nhiều nang trứng, đầu kỳ kinh nang trứng có kích thước từ 3-5mm. Đến thời điểm rụng trứng nang trứng đạt kích thước 15-20mm rồi phóng noãn, nhân tế bào thoát ra qua loa vòi trứng đến vòi trứng rồi đến buồng tử cung. Thời điểm này nếu có quan hệ tình dục mà tinh trùng gặp trứng khi đó sẽ thụ thai. Nếu không có thai thì phần nang còn lại tiêu đi hoặc sẽ phình to lên có thể đạt kích thước trên 30mm, đến cuối tháng đến chu kỳ kinh nang sẽ tiêu đi. Cũng có một số người nang có thể đạt kích thước 40-50mm bên trong chứa dịch đồng nhất, vỏ nang mỏng – những nang này là nang sinh lý không cần điều trị.
Buồng trứng đa nang là hiện tượng hai buồng trứng có các nang trứng nhỏ kích thước khoảng 3- 5mm, vỏ dày, nang không phát triển và do vậy không phóng noãn được.
Nguyên nhân của buồng trứng đa nang cho đến nay các nhà khoa học vẫn chưa làm rõ, nhưng được cho là do phối hợp của nhiều yếu tố, với một số biểu hiện thường gặp ở phụ nữ như: Béo phì bụng, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt do không phóng noãn được, bao gồm những thể như không có kinh nguyệt, kinh nguyệt rất ít hoặc quá nhiều, rong kinh, nặng hơn nữa là tình trạng xuất huyết ở tử cung.
Người có hội chứng buồng trứng đa nang có thể có các triệu chứng như: Rậm lông, phát triển ở những nơi như hai bên gò má, cằm, cổ ở giữa ngực và dưới rốn; mụn trứng cá; hói đầu; rụng tóc; vòng kinh dài, không có dấu hiệu rụng trứng… Vòng kinh thưa, không đều hoặc chu kỳ kinh trên 35 ngày, vô kinh trên 6 tháng; cường androgen với biểu hiện rậm lông, mụn trứng cá. Trên siêu âm ngày thứ 2 đến thứ 5 của chu kỳ kinh, ngày thứ 9 đến 14 của chu kỳ kinh thấy hình ảnh nang trứng không phát triển, kích thước dưới 10mm và vỏ dày sáng rõ trên siêu âm.
Buồng trứng đa nang là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới nhưng điều này không đồng nghĩa với khả năng không thể mang thai. Như bất kỳ bệnh lý nào, buồng trứng đa nang cũng có những dấu hiệu giúp phát hiện sớm để điều trị kịp thời, từ đó cải thiện nội tiết tố, điều hòa kinh nguyệt và tăng khả năng thụ thai.
Đối với trường hợp của chị Thanh, vòng kinh từ 35-40 ngày là vòng kinh dài hơn so với bình thường, cũng là một trong những triệu chứng của buồng trứng đa nang. Chu kỳ kinh bình thường từ 28 đến 32 ngày, số ngày hành kinh từ 3 đến 5 ngày, số lượng máu kinh khoảng 100ml – 200ml, máu kinh có màu nâu đen, có lẫn mảnh vụn, máu cục, nhầy. Nếu chu kỳ kinh hơn 35 ngày gọi là chu kỳ dài, dưới 22 ngày gọi là chu kỳ ngắn.
Điều trị buồng trứng đa nang tùy theo nguyên nhân gây ra mà có hướng điều trị khác nhau. Nguyên nhân gây vô sinh ở buồng trứng đa nang là rối loạn phóng noãn, gây ra tình trạng không rụng trứng do đó mà gây vô sinh. Mục đích điều trị ở đây là phải gây được phóng noãn để có thể thụ thai.
Có rất nhiều cách điều trị để gây phóng noãn ở buồng trứng đa nang đó là sử dụng nội tiết tố để chu kỳ kinh trở lại ổn định và giúp vòng kinh có phóng noãn để có thai tự nhiên. Ngoài ra, điều trị ngoại khoa cũng được áp dụng bằng các phương pháp như cắt góc buồng trứng gây được phóng noãn. Đốt điểm buồng trứng qua phẫu thuật nội soi cũng là phương pháp can thiệp ngoại khoa, đây là một kỹ thuật mới tiến bộ và tỷ lệ gây được rụng trứng, có vòng kinh đều và có phóng noãn sau phẫu thuật, hoặc sau phẫu thuật đốt điểm buồng trứng bệnh nhân có đáp ứng tốt hơn với thuốc kích thích buồng trứng.