Cần lưu ý gì khi điều trị tăng huyết áp tại nhà?

Tăng huyết áp là một căn bệnh mãn tính, chưa có biện pháp để chữa khỏi bệnh hoàn toàn. Việc điều trị tăng huyết áp gần như sẽ gắn liền với bệnh nhân trong suốt cuộc đời.

Vì thế, hầu hết phần lớn thời gian thì tình trạng tăng huyết áp của bệnh nhân sẽ được tiến hành điều trị tại nhà. Vậy làm thế nào để bệnh nhân có thể điều trị tăng huyết áp tại nhà hiệu quả hơn?

Một số biện pháp hỗ trợ điều trị tăng huyết áp tại nhà:

1. Có chế độ ăn hợp lý khi điều trị tăng huyết áp tại nhà

Chế độ ăn là một trong các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số huyết áp của bệnh nhân. Một chế độ dinh dưỡng không thích hợp có thể là nguyên nhân thúc đẩy tăng huyết áp diễn tiến nhanh chóng hơn, kém đáp ứng hơn với các biện pháp điều trị,...

Chính vì vậy, trong quá trình điều trị tăng huyết áp tại nhà thì bệnh nhân tăng huyết áp cần phải có chế độ dinh dưỡng riêng, thích hợp với tình trạng sức khỏe.

1.1. Hạn chế sử dụng muối trong chế độ ăn

Hạn chế sử dụng muối trong bữa ăn là một lưu ý quan trọng khi thiết lập khẩu phần cho người bị tăng huyết áp. Sử dụng nhiều muối trong bữa ăn có thể khiến huyết áp của bệnh nhân tăng lên và khó có thể được kiểm soát hơn.

Lượng muối được khuyến cáo mà bệnh nhân tăng huyết áp nên sử dụng là dưới 6g/ngày. Nếu bệnh nhân có thể duy trì chế độ ăn muối dưới 6g/ngày (tương đương với một muỗng nhỏ muối) thì mức huyết áp của bệnh nhân có thể được cải thiện tới 7mmHg.

1.2. Giảm lượng đường sử dụng ở bệnh nhân tăng huyết áp

Người bệnh tăng huyết áp cũng được khuyên nên giảm sử dụng đường trong bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là các loại đường tinh chế. Việc làm này có thể giúp chỉ số huyết áp của bệnh nhân được cải thiện đáng kể và góp phần giảm cân cho người bệnh.

Người ta thấy rằng, với một chế độ ăn chứa ít đường thì huyết áp của bệnh nhân có thể giảm đi từ 4,5 đến 5,9mmHg. Tuy nhiên, khi áp dụng chế độ ăn ít đường trong điều trị tăng huyết áp tại nhà thì người bệnh thường sẽ cảm thấy no lâu hơn, điều này gây nên do việc chủ yếu sử dụng các thực phẩm nhóm protid, lipid để cung cấp năng lượng và chúng cần thời gian dài hơn để tiêu hóa.

1.3. Tăng cường sử dụng các loại vi chất

Đối với bệnh nhân tăng huyết áp, kali đã được chứng minh vai trò trong việc giúp thư giãn các mạch máu, giảm nguy cơ biến chứng do tăng huyết áp (đặc biệt là đột quỵ não),... Do đó, trong chế độ ăn của bệnh nhân tăng huyết áp tại nhà thì người bệnh nên tăng cường sử dụng các loại thực phẩm chứa kali như chuối, rau xanh,...

Tuy nhiên, đối với các bệnh nhân mắc bệnh lý về thận thì việc bổ sung kali nhiều có thể gây hại cho sức khỏe bệnh nhân, do đó cần tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng kali cho các bệnh nhân này.

Ngoài ra, các vi chất khác như magie, canxi,... mặc dù chưa có các bằng chứng cụ thể và đủ chắc chắn để xác định hiệu quả của chúng trong điều trị tăng huyết áp tại nhà. Tuy nhiên chúng vẫn được tin rằng có khả năng hỗ trợ hạ huyết áp ở người bệnh tăng huyết áp.

Vì thế người bệnh cũng có thể sử dụng thêm các thực phẩm giàu canxi, magie,... để hỗ trợ quá trình điều trị tăng huyết áp tại nhà hiệu quả hơn.

1.4. Tăng cường sử dụng protein trong bữa ăn

Người ta nhận thấy rằng, một chế độ ăn giàu protein (trên 100g protein/ngày) sẽ giúp giảm thiểu đến 40% nguy cơ mắc tăng huyết áp so với những người ít sử dụng protein trong bữa ăn. Còn đối với các trường hợp bệnh nhân đã bị tăng huyết áp thì chế độ ăn giàu protein cũng có thể góp phần quan trọng giúp kiểm soát huyết áp cho bệnh nhân.

Người bệnh tăng huyết áp có thể bổ sung protein trong bữa ăn khi điều trị tăng huyết áp tại nhà bằng các loại thực phẩm như cá, trứng, thịt bò, thịt gia cầm, các loại hạt, bơ đậu phộng, sữa hoặc các sản phẩm từ sữa,...

Nhưng đối với các bệnh nhân có các vấn đề bệnh lý về thận thì tăng cường sử dụng protein có thể gây hại. Do đó, không nên tự ý tăng lượng protein trong khẩu phần đối với nhóm bệnh nhân này.

1.5. Tăng cường sử dụng rau xanh

Khi điều trị tăng huyết áp tại nhà, chế độ ăn của người bệnh cần phải được tăng cường sử dụng các loại rau xanh. Việc sử dụng nhiều rau xanh hơn vừa giúp cung cấp chất xơ, vừa giúp cung cấp các vitamin và các khoáng chất thiết yếu như kali, magie,...

Lượng rau xanh mà người bệnh tăng huyết áp sử dụng nên đạt mức ít nhất 400g/ngày và nên đa dạng về chủng loại, màu sắc.

1.6. Một lượng nhỏ socola đen có thể giúp hạ huyết áp

Các flavonoid trong ca cao, thành phần chủ yếu của socola đen có thể giúp làm giãn mạch máu và hỗ trợ hạ huyết áp cho người bệnh, từ đó làm giảm các nguy cơ tim mạch tổng thể ở bệnh nhân. Chính vì thế, bệnh nhân tăng huyết áp được khuyên rằng nên sử dụng một lượng nhỏ socola đen từ 1 đến 2 ô để giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.

Nhưng cũng không vì thế mà người bệnh lạm dụng socola đen. Sử dụng quá nhiều socola đen chẳng những không làm tăng hiệu quả tích cực của nó đối với tăng huyết áp mà ngược lại còn khiến bệnh nhân bị béo phì, gia tăng các nguy cơ tim mạch.

1.7. Hạn chế sử dụng thực phẩm chế biến sẵn

Các loại thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối, nhiều chất béo và nhiều đường tinh chế để giúp chúng trở nên ngon hơn, đậm đà hơn. Khi sử dụng quá nhiều các thực phẩm này đồng nghĩa với việc bệnh nhân đang dung nạp quá nhiều thành phần không tốt cho tình trạng tăng huyết áp của bản thân.

Do vậy, nên giảm sử dụng hoặc nếu có thể thì nên loại bỏ hẳn các loại thực phẩm chế biến sẵn ra khỏi bữa ăn hằng ngày. Thay vào đó hãy sử dụng những thức ăn được chế biến từ các thực phẩm tươi. Điều này sẽ tốt hơn cho quá trình điều trị tăng huyết áp tại nhà của bệnh nhân.

1.8. Sử dụng đồ uống có cồn hợp lý

Các loại đồ uống có cồn nên được sử dụng hợp lý ở bệnh nhân tăng huyết áp. Sử dụng quá nhiều các loại đồ uống này có thể khiến huyết áp của bệnh nhân tăng cao hơn và gây suy giảm hiệu quả của các loại thuốc điều trị tăng huyết áp.

Bệnh nhân tăng huyết áp chỉ nên sử dụng dưới 2 đơn vị đồ uống có cồn/ngày đối với nam và dưới 1 đơn vị/ngày đối với nữ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân sử dụng một lượng vừa phải rượu vang thì lại có thể giảm thiểu nguy cơ nhồi máu cơ tim, đây là một tình trạng hiệu ứng ngược khi sử dụng đồ uống có cồn.

Do đó, vấn đề lợi hay hại khi sử dụng đồ uống có cồn được quyết định dựa trên sự kiểm soát số lượng và loại đồ uống mà bệnh nhân sử dụng.

2. Giảm cân nếu đang bị thừa cân, béo phì

Thừa cân, béo phì được xem là một trong các yếu tố nguy cơ tim mạch cơ bản, nhưng lại có thể thay đổi được. Chính vì thế, giảm cân ở bệnh nhân tăng huyết áp có vai trò quan trọng trong kiểm soát, ngăn ngừa các biến chứng xảy ra.

Nếu cân nặng được kiểm soát ở mức hợp lý, chỉ số huyết áp của bệnh nhân có thể sẽ được cải thiện từ 3,2 đến 4,5mmHg.

Mức cân nặng của bệnh nhân được khuyên nên kiểm soát để duy trì chỉ số khối cơ thể (chỉ số BMI) nhỏ hơn 23, vòng bụng nên nhỏ hơn 90cm đối với nam và nhỏ hơn 80cm đối với nữ.

3. Tránh xa khói thuốc lá

Một điều rất quan trọng mà bệnh nhân cần nhớ khi điều trị tăng huyết áp tại nhà đó chính là nên tránh xa khói thuốc lá ngay lập tức.

Khói thuốc lá với những loại hóa chất độc hại có thể đi vào cơ thể và khiến nhịp tim của bệnh nhân tăng lên, các mạch máu của bệnh nhân bị xơ cứng nên kém đàn hồi hơn, thành mạch máu bị viêm khiến cho kích thước lòng mạch thu nhỏ lại,...

Tất cả những tác động tiêu cực này lên bệnh nhân tăng huyết áp sẽ khiến huyết áp của bệnh nhân tăng cao hơn và nhiều nguy cơ biến chứng hơn. Những tác hại này không chỉ xảy ra đối với người hút thuốc trực tiếp, mà nó cũng gây hại kể cả khi bạn chỉ hít phải khói thuốc do người khác hút thuốc và thải ra.

4. Ngủ đủ giấc và thoải mái để kiểm soát huyết áp tốt hơn

Huyết áp của cơ thể chúng ta thường sẽ giảm nhẹ vào ban đêm khi chúng ta ngủ và bắt đầu tăng trở lại vào ngày hôm sau. Một giấc ngủ ngon và thoải mái sẽ giúp huyết áp được điều chỉnh giảm theo chu kỳ bình thường một cách thuận lợi. Còn nếu bệnh nhân tăng huyết áp ngủ không sâu giấc, ngủ không ngon hoặc mất ngủ thì có thể khiến cho huyết áp tăng cao hơn so với bình thường.

Các nghiên cứu cho thấy rằng, ngủ ít hơn 7h/ngày hoặc nhiều hơn 9h/ngày đều có thể làm gia tăng nguy cơ tăng huyết áp. Vì thế, bệnh nhân tăng huyết áp cần phải đảm bảo bản thân ngủ đủ giấc và thoải mái, không nên ngủ quá ít hoặc quá nhiều.

Nếu cảm thấy khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc thì có thể đặt lịch ngủ cố định để tạo thói quen cho cơ thể, cố gắng thư giãn trước khi ngủ, luyện tập thể dục, ngủ trưa ít hơn,... Những điều này có thể giúp bệnh nhân đi vào giấc ngủ dễ dàng hơn và sâu giấc hơn.

5. Tránh bị căng thẳng khi điều trị tăng huyết áp tại nhà

Trong quá trình điều trị tăng huyết áp tại nhà, bệnh nhân cần tránh tình trạng bị căng thẳng xảy ra, thay vào đó hãy giữ cho tâm trạng ở trong trạng thái thư giãn và thoải mái nhất. Tâm trạng căng thẳng sẽ khiến cho huyết áp của bệnh nhân dễ tăng cao, khó kiểm soát hơn và đôi khi các cảm xúc mạnh, đột ngột có thể gây nên những cơn tăng huyết áp cấp cứu hết sức nguy hiểm.

Có rất nhiều cách mà bệnh nhân có thể thử để giảm căng thẳng khi điều trị tăng huyết áp tại nhà chẳng hạn như đọc sách, đi dạo, tập thở sâu, nghe nhạc, xem phim hài, đi xông hơi, giảm cường độ công việc,...

Đặc biệt, bệnh nhân tăng huyết áp có thể tập thiền khi điều trị tăng huyết áp, nó rất hiệu quả cho việc giảm căng thẳng và hạ huyết áp. Các thống kê cho thấy, huyết áp có thể giảm 3,62-4,17mmHg nếu luyện tập thiền đúng cách.

6. Tập luyện thể dục hỗ trợ điều trị tăng huyết áp tại nhà

Các nghiên cứu cho thấy, tập thể dục đúng cách ở bệnh nhân tăng huyết áp có thể giúp giảm huyết áp từ 3,9 đến 4,5mmHg. Đây là một hiệu quả rất đáng kể, thậm chí tương đương với khả năng hạ huyết áp của một số nhóm thuốc.

Khi bệnh nhân tập thể dục sẽ đem lại rất nhiều lợi ích khác nhau như cải thiện sức khỏe tim và khả năng bơm máu của tim, đồng thời nó cũng khiến cho mạch máu của bệnh nhân trở nên dẻo dai hơn và đàn hồi hơn.

Điều này khiến cho huyết áp của bệnh nhân được cải thiện hiệu quả. Ngoài ra, tập thể dục khi điều trị tăng huyết áp tại nhà cũng còn nhiều tác dụng khác như hỗ trợ bệnh nhân giảm cân, kiểm soát lipid máu, giúp tinh thần thoải mái hơn,...

Vì thế, bệnh nhân tăng huyết áp nên đảm bảo tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày trong tuần. Khi mới bắt đầu có thể lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng với thời gian luyện tập ngắn, sau đó khi cơ thể đã thích nghi thì có thể tăng thời gian và cường độ luyện tập.

7. Sử dụng các thảo dược hỗ trợ hạ huyết áp

Vấn đề sử dụng các loại thảo dược để hỗ trợ điều trị tăng huyết áp có thể sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu khác để đánh giá chính xác tác dụng và cơ chế tác động của nó. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần công nhận rằng có rất nhiều loại thảo dược đã được sử dụng rất lâu từ trước kia để hạ huyết áp cho bệnh nhân.

Các loại thảo dược có thể được sử dụng trong quá trình điều trị tăng huyết áp kể đến như tỏi và các sản phẩm chiết xuất từ tỏi, đậu đen, hoa súng, trà, nước ép cần tây,...

Tuy nhiên, do vấn đề khó xác định hàm lượng các chất chứa trong thảo dược nên việc sử dụng các loại thảo dược để điều trị tăng huyết áp tại nhà chỉ nên được diễn ra sau khi đã tham khảo đầy đủ ý kiến của bác sĩ.

8. Sử dụng các loại thuốc điều trị tăng huyết áp

Bên cạnh các biện pháp thay đổi lối sống như đã kể trên, sử dụng các loại thuốc hạ điều trị tăng huyết áp cũng là một nội dung quan trọng trong chiến lược điều trị tăng huyết áp tại nhà cho bệnh nhân.

Các loại thuốc có tác dụng hạ huyết áp như thuốc lợi niệu, thuốc chẹn kênh calci, thuốc ức chế men chuyển, thuốc ức chế thụ thể,... có thể được kê đơn sử dụng cho bệnh nhân khi cần thiết. Vì thế, người bệnh cần tuân thủ các chỉ định của bác sĩ về sử dụng thuốc để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra an toàn và hiệu quả.

Việc sử dụng thuốc cần đảm bảo tuân thủ đúng chỉ định về loại thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng. Trong quá trình sử dụng các loại thuốc điều trị tăng huyết áp, nếu có phát hiện bất kỳ tác dụng phụ nào do thuốc gây nên hãy thông báo ngay với bác sĩ để được xử trí kịp thời bằng các biện pháp thích hợp.

Trên đây là một số các phương pháp điều trị tăng huyết áp tại nhà mà bệnh nhân có thể tham khảo. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi điều trị tăng huyết áp, bệnh nhân cần tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp điều trị nào.