Cha mẹ lén đọc tin nhắn của con có vi phạm luật không?

Hỏi: Hiện nay, khi mạng xã hội phát triển, nhiều bậc cha mẹ sợ con cái bị lôi kéo, hư hỏng nên thường lén kiểm tra tin nhắn, điện thoại của con để kịp thời chấn chỉnh. Tôi muốn hỏi, cha mẹ đọc trộm tin nhắn của con có vi phạm pháp luật không? Pháp luật quy định về vấn đề này như thế nào?

                                                                                Nguyễn Thị Thùy (Q.Hoàng Mai, Hà Nội)

Trả lời: Về vấn đề này, pháp luật quy định như sau:

Điều 21 Hiến pháp khẳng định:

Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác.

Đây cũng là tinh thần của Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể, khoản 3 Điều 38 nêu rõ:

Thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân được bảo đảm an toàn và bí mật.

Việc bóc mở, kiểm soát, thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác chỉ được thực hiện trong trường hợp luật quy định.

Đồng thời, về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ với con nêu trong Luật Hôn nhân và Gia đình không có quy định về việc cha mẹ được kiểm soát điện thoại, lén đọc tin nhắn của con mà chỉ có quy định về việc quản lý tài sản riêng của con cũng như nghĩa vụ yêu thương, chăm lo việc học tập, giáo dục con, giám hộ hoặc đại diện cho con...

Như vậy, có thể thấy, trẻ em hay bất kỳ công dân nào của Việt Nam đều có quyền được bảo vệ bí mật thư tín, điện thoại, điện tín. Do đó, dù là cha mẹ thì cũng không được quyền lục soát điện thoại, lén đọc tin nhắn của con khi chưa được con cho phép.

Hành vi này bị xử lý thế nào?

Vì việc lén đọc tin nhắn, kiểm soát điện thoại của con là hành vi vi phạm nên pháp luật cũng đặt ra nhiều chế tài để xử lý. Cụ thể:

Xử phạt hành chính: Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 54 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, nếu tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên trong gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm người đó thì sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.

Do đó, nếu cha mẹ đọc trộm tin nhắn, kiểm tra điện thoại của con và tung lên mạng xã hội hoặc tiết lộ cho người khác biết nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm của con thì mới bị xử phạt hành chính. Các trường hợp còn lại thì không bị phạt tiền theo quy định trên.

Chịu trách nhiệm hình sự: Nếu cha mẹ có hành vi khác xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín, telex, fax... của người khác, đã bị kỷ luật hoặc xử phạt hành chính mà còn vi phạm thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 20 triệu đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

Điều 159 Bộ luật Hình sự về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác quy định, có thể phạt tù từ 1 đến 3 năm và phạt tiền tới 20 triệu đồng.