Chủ tịch Quốc hội: Không thể tuyển viên chức vào là "ở trong bộ máy suốt đời"

Ngày 29/9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Viên chức (sửa đổi).

Viên chức có quyền ký hợp lao động với đơn vị khác

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, dự thảo Luật sửa đổi gồm 6 Chương, 43 Điều (giảm 19 Điều so với Luật hiện hành).

Thông tin cụ thể về những điểm mới trong lần sửa đổi này, Thứ trưởng Trương Hải Long cho biết dự thảo đã đổi mới cơ chế, phương thức tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo vị trí việc làm. Theo đó, công tác tuyển dụng viên chức được đổi mới theo hướng quy định rõ việc tuyển dụng được thực hiện theo 2 hình thức: Thi tuyển và xét tuyển; bổ sung quy định về tiếp nhận đối với người có kinh nghiệm công tác ở cả khu vực công và khu vực tư vào làm viên chức.

Đáng chú ý, dự thảo luật sửa đổi đã mở rộng quyền của viên chức, cho phép ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp, tham gia góp vốn, điều hành các doanh nghiệp nếu pháp luật về phòng chống tham nhũng không cấm hoặc pháp luật chuyên ngành không có quy định khác.

Về việc mở rộng quyền của viên chức, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi ủng hộ quy định viên chức được quyền ký hợp đồng làm ngoài công việc viên chức chính thức. Tuy nhiên, ông lưu ý cần rà soát kỹ quy định liên quan để viên chức không được lợi dụng việc đó, làm ảnh hưởng đến công việc chính.

Hợp đồng làm việc với viên chức, theo ông Mãi, cũng là vấn đề rất quan trọng. "Lâu nay chúng ta tư duy viên chức như công chức, nghĩa là viên chức suốt đời. Nhưng ở đây việc ký hợp đồng là có thời hạn, có vào có ra. Chúng ta phải chuyển nhận thức từ chuyện viên chức suốt đời sang theo việc, theo thời hạn", ông Mãi nêu quan điểm.

Điểm mới thứ hai được Thứ trưởng Trương Hải Long đề cập là việc tạo liên thông trong sử dụng nguồn nhân lực giữa khu vực công và khu vực tư; thực hiện cơ chế thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao vào làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Dự thảo nêu rõ hình thức thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao gồm: Tiếp nhận vào làm viên chức và ký hợp đồng đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có kinh nghiệm, trình độ cao, kể cả người Việt Nam ở nước ngoài.

Một điểm mới khác là việc đổi mới cơ chế đánh giá viên chức nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân và xã hội. Việc đánh giá viên chức được thực hiện liên tục, đa chiều dựa trên kết quả, sản phẩm công việc, chất lượng dịch vụ công và sự hài lòng của người dân, tổ chức, doanh nghiệp; xây dựng cơ chế sàng lọc viên chức khi xác định không đáp ứng được yêu cầu.

Quản lý theo vị trí việc làm: Nói từ lâu nhưng chưa xác định được 

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, Luật Viên chức sửa đổi năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý nguồn nhân lực công vụ tại Việt Nam.

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và hội nhập quốc tế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng dự thảo Luật không chỉ khắc phục những bất cập cũ như cơ chế cứng nhắc, biên chế suốt đời, mà còn mở ra không gian sáng tạo cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các quy định trong luật phải tăng cường tính minh bạch và chống lạm dụng trong tuyển dụng. "Viên chức vào nhiều mà không đủ tiêu chuẩn thì không được", Chủ tịch Quốc hội lưu ý. Đồng thời cần xây dựng hệ thống đánh giá viên chức. "Bây giờ quy định của Đảng đã có đánh giá 3 tháng một lần, thì viên chức cũng nằm trong dạng phải đánh giá xem hoàn thành hay không, chứ không thể tuyển vào là ở trong bộ máy suốt đời", Chủ tịch Trần Thanh Mẫn cho hay.

Về việc quản lý viên chức theo vị trí việc làm, theo Chủ tịch Quốc hội: "Cái này chúng ta đã nói từ lâu nhưng chưa xác định được vị trí việc làm". Bởi vậy, cần phải đổi mới phương thức tuyển dụng viên chức, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập phải rõ, tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu ở đơn vị sự nghiệp công lập. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và đảm bảo quyền lợi và chế độ đãi ngộ viên chức.

"Người ít, việc nhiều nhưng vẫn phải hoàn thành thì phải chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Mô hình của Malaysia, Singapore hay Trung Quốc trong vấn đề quản lý này, chúng ta phải học tập để làm cho tốt", Chủ tịch Quốc hội nêu quan điểm.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, dự thảo Luật này đủ điều kiện thông qua tại kỳ họp thứ 10 để tiếp tục phục vụ cho tinh gọn tổ chức bộ máy.