Chú trọng omega-3, bỏ qua omega-9 dễ đau tim, đột quỵ

Bác sĩ chuyên khoa II Vũ Đức Chung, Trưởng khoa Nội tiêu hóa, Bệnh viện Quân y 354, cảnh báo, hiện nhiều người rất chú trọng bổ sung omaga-3 để phòng ngừa bệnh tim mạch, chống lão hóa và ung thư mà không biết sự bổ sung thiên lệch, thiếu omega -9 sẽ khiến omega-3 không phát huy được tác dụng, mà cơ thể còn có thể bị các bệnh lý nghiêm trọng.

Theo bác sĩ Vũ Đức Chung, acid béo omega-9 thật ra là acid oleic hay còn gọi là acid béo đơn chưa bão hòa. Mặc dù không phải là acid béo thiết yếu, do cơ thể có thể tự sản xuất ra một lượng nhỏ, đáp ứng được yêu cầu của cơ thể nhưng nó lại có vai trò hết sức quan trọng khi cơ thể có sự mất cân đối giữa omega-3 và omega-6 hoặc thiếu hụt các acid này.

Omega-9 giúp cân bằng omega-3 và omega-6. Việc mất cân bằng 2 acid này sẽ gia tăng các yếu tố thúc đẩy bệnh béo phì và gây ra những hậu quả nghiêm trọng, tác động lâu dài đến sức khỏe con người. Trong quá trình thoái biến, 2 chất omega-6 và omega-3 đều sử dụng chung một số enzym, vitamin (B₃, B₆, C, E) và các chất khoáng magnesium và zinc.

Nếu omega-6 quá nhiều, nó sẽ chiếm lấy hết các enzym và vitamin cần thiết khiến omega-3 không thể hoạt động một cách hoàn hảo được, nhất là trong việc bảo vệ tim mạch và còn có thể gây nên cơn đau nhức viêm sưng, chẳng hạn như viêm khớp và suyễn.

Omega-9 có nhiều loại, gồm: Acid oleic - một chất béo không bão hòa đơn được tìm thấy trong dầu olive, dầu maca, mỡ gia cầm và mỡ lợn, có một số lợi ích nhất định cho sức khỏe; acid mead - một chất béo không bão hòa có đặc tính kháng viêm; acid erucic - một chất béo không bão hòa đơn có thể gây nguy hiểm cho con người; acid nervonic - một chất béo không bão hòa đơn quan trọng cho chức năng não khỏe mạnh, được tìm thấy trong cá hồi và các loại hạt. Omega-9 còn có nhiều trong hướng dương, hạt dẻ, hạt macca, dầu đậu nành.

Ngoài việc cung cấp năng lượng cho cơ thể (1g cho 9 calo), acid oleic còn có tác dụng tốt trong sự phát triển của trẻ em, của hệ miễn dịch, giảm cholesterol máu và tham gia chống lại nhiều bệnh lý ác tính.

Omega-9 giúp làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch, đột quỵ bằng cách tăng HDL (cholesterol tốt) và giảm LDC (cholesterol xấu). Nó đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết, giúp tăng năng lượng và cải thiện tâm trạng, hỗ trợ điều trị bệnh Alzheimer...

Cũng theo bác sĩ chuyên khoa II Vũ Đức Chung, ngoài việc tốt cho tim mạch, thần kinh… vai trò đặc biệt quan trọng của omega-9 là việc “báo no” cho cơ thể. Khi thực phẩm thiếu acid oleic hoàn toàn, người ta sẽ ăn rất nhiều, gần như là “ăn không biết no”.

Ngược lại, khi thực phẩm chứa nhiều acid oleic, trung tâm đói-no ở não bộ được báo “no” làm người ăn không muốn ăn hoặc “ngán” thức ăn béo. Ví dụ, khi ăn một bữa thịt lợn luộc cuốn bánh tráng, rau sống, chấm mắm nêm… bạn ăn rất ngon miệng và ăn rất nhiều. Thế nhưng hôm sau, lại thịt lợn luộc, bạn sẽ cảm thấy ngán không ăn được bao nhiêu.

Sử dụng kết hợp omega-3, omega-6 và omega-9 là xu thế chung của những người hiện đại quan tâm tới sức khỏe. Tuy nhiên, sử dụng như thế nào cho đúng, cho đủ thì không phải ai cũng biết. Liều dùng hay nhu cầu chung cho các acid béo omega-3, omega-6 và omega-9 khoảng 2- 4g/ngày/người lớn.

Riêng nhu cầu omega-9 cần khoảng 1g/ngày. Cơ thể có thể tự sản xuất được omega-9 nên không cần thiết phải sử dụng thực phẩm chức năng mà chỉ cần ăn uống các thực phẩm chứa nhiều omega-9 là đủ. Khi dùng omega-9 cùng với omega-3 và omega-6, cần chú ý tới nguy cơ chảy máu, nhất là ở những người có rối loạn đông máu hoặc dùng thuốc chống đông.