pnvnonline@phunuvietnam.vn
Cô giáo mầm non mách cách xử lý trẻ ăn vạ theo 5 cấp độ
Cô giáo Lê Thanh đưa trẻ đi dã ngoại
Nhiều năm trong nghề, cô giáo Lê Thanh - Hiệu trưởng trường mầm non Golden Kids (Q.Long Biên, Hà Nội) - cho biết: Nhiều cha mẹ xót con, nên lập tức dỗ dành rồi đáp ứng mọi yêu cầu của con. Bên cạnh đó, một số cha mẹ khác lại không giữ được bình tĩnh đã lớn tiếng quát mắng, thậm chí dùng roi để muốn con nghe lời. Tuy nhiên, cả 2 cách này càng làm cho mọi việc trở nên tồi tệ hơn. Đôi lúc, các con còn có biểu hiện quá đà như: nằm lăn lộn xuống đất, khóc và hét lớn, bứt tóc bứt tai, đập phá đồ chơi, thậm chí có trẻ còn lao cả vào cha mẹ để cấu, đánh cho hả cơn ăn vạ.
Sự bướng bỉnh và giận dữ (thuật ngữ tiếng Anh gọi là Tantrum) hay còn gọi là thói ăn vạ, diễn ra khá thường xuyên ở trẻ nhỏ. Dựa vào thực tế, chúng tôi đã nghiên cứu và tham khảo nhiều tài liệu liên quan vấn đề này. Chúng ta phải xử lý những cơn ăn vạ này của con theo 5 cấp độ sau đây:
Cấp độ 1 - Giận dữ: Điều này cha mẹ có thể nhận ra thông qua tiếng hét/la rất lớn hoặc trút cơn giận dữ vào vật thể (đồ chơi)/bản thân trẻ hoặc người khác. Tuy nhiên, thời gian diễn ra khá ngắn và chỉ kéo dài thêm khi có ai đó tác động vào cảm xúc này.
Cấp độ 2 - Giận dữ và buồn bã: Bắt đầu bằng sự mếu máo và khóc, giãy giụa giảm dần. Thời gian diễn ra khá dài, chiếm 40% tổng thời gian Tantrum.
Cấp độ 3 - Đừng chạm vào con: Bắt đầu những biểu hiện giãy nảy lên khi bạn cố chạm vào con hoặc dỗ dành con. Thời gian diễn ra khá ngắn, chiếm 10% tổng thời gian Tantrum.
Cấp độ 4 - Con cần cái ôm: Bắt đầu với biểu hiện trẻ giảm đi những thái quá, nhìn ngó xung quanh, cơn khóc có thể vẫn còn, nhưng chịu khó nín khóc khi nghe ai đó nói đến con. Thời gian này cũng khá ngắn, chỉ tầm 10%.
Cấp độ 5 - Hết giận: Não trẻ nhỏ khó có thể mang cơn giận dữ hơn 1 tiếng đồng hồ, vì trẻ luôn trong trạng thái học hỏi cảm xúc. Bạn để ý trẻ sẽ quên và chơi lại món đồ khi nãy đã đập phá hoặc có thái độ bình thường với người ở gần con.
Cô giáo Lê Thanh lý giải: "Các mẹ hiểu quy luật của tantrum là gì? Để có cách giải quyết cho những lần tantrum của bé thì cha mẹ phải hiểu quy luật tantrum:
Nghĩa là: Bất cứ tác động nào lên cấp độ 2 (như dụ dỗ, đánh lừa, mua đồ chơi) để bé quên và chuyển sang cấp độ 5 thì tantrum lần sau sẽ mãnh liệt hơn và mẹ phải dụ dỗ con nhiều thời gian hơn, vất vả hơn.
Do đó, tôi cho rằng tác động tốt nhất tránh cơn ăn vạ của con là: Hãy để con tự trải qua cấp độ 1, 2, 3 trong an toàn. Điều này sẽ giúp con trưởng thành hơn trong cảm xúc. Các cha mẹ chỉ nên tác động khi con ở cấp độ 4, để con tự nhiên trải qua cấp độ 5 là điều được khuyến khích.
Vậy khi con ăn vạ, cha mẹ cần phải làm gì?
Theo cô giáo Lê Thanh: Hãy cắt ngay nguồn năng lượng gây ra tantrum, đừng lo lắng khi tantrum quá đà ở cấp độ 1, 2 và 3. Cha mẹ chỉ đơn thuần giữ im lặng, và cất những món đồ/giải quyết tình huống gây ra sự tantrum của con.
Cha mẹ phải đủ cứng rắn và kiên nghị trong suốt thời gian tantrum diễn ra của con ở các cấp độ từ 1, 2 và 3. Khi con ở cấp độ 4, các cha mẹ có thể nói chuyện và đừng ngại dành cho con cái ôm và tha thứ.
Con càng hét to thì bố mẹ phải càng nhỏ nhẹ, kìm chế. Bố mẹ tuyệt đối không nên lớn tiếng quát nạt con, vì điều đó chỉ làm tăng thêm sự kích thích để trẻ ăn vạ thêm. Sự bình tĩnh và giọng nói nhỏ nhẹ của bố mẹ cũng phần nào giúp trẻ bình tĩnh trở lại.
Bên cạnh đó, cha mẹ hãy tạo cho con sự lựa chọn: Khi con ăn vạ, thay vì bắt ép con làm theo ý mình, thì cha mẹ hãy cho con cơ hội được lựa chọn. Có thể trẻ đang khá giận dữ vì bị ép buộc làm điều mình không muốn.
Nếu con đang ở nơi công cộng thì cha mẹ cần giả vờ như đang ở nhà: Bố mẹ hãy cố gắng đánh lạc hướng con, làm như con đang ở nhà và không bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh đang nhìn theo dò xét, tò mò, để giúp con bình tĩnh hơn, bớt căng thẳng.
Kiểu gì cơn ăn vạ cũng sẽ qua đi, nhưng cách cha mẹ ứng xử để các cơn ăn vạ của con qua đi, sẽ mang lại một bài học lớn về cách sống, về kiểm soát cảm xúc, và cách điều chỉnh hành vi của con.
Hầu như trẻ nào cũng biết ăn vạ, nhưng chúng trở thành người có nhân cách, người điềm tĩnh, người chín chắn, người biết thỏa thuận, người biết nghe phải trái, người biết suy nghĩ trước - sau về các hành vi của mình chính là phụ thuộc rất nhiều vào cách phản ứng của cha mẹ, giúp con nhận biết thế giới bên ngoài nhanh hơn.