Cổ họng nóng rát do đâu?

Có nhiều nguyên nhân khiến cổ họng nóng rát và khiến chúng ta vô cùng khó chịu. Dưới đây là những thông tin về lý do cổ họng của bạn có cảm giác nóng rát và cách đối phó hiệu quả.

1. Cổ họng nóng rát do đâu?

Cổ họng nóng rát được mô tả là cảm giác đau rát hoặc nhức nhối ở phía sau cổ họng, đặc biệt là khi bạn nuốt.

- Cảm lạnh thông thường

Cảm lạnh là tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên nhẹ do virus gây ra. Gần 200 loại virus khác nhau có thể gây cảm lạnh, nhưng Rhinovirus là loại virus gây cảm lạnh phổ biến nhất. Những bệnh nhiễm trùng này nhắm mục tiêu vào mũi và cổ họng của bạn, gây viêm ở phía sau cổ họng và tạo ra cảm giác nóng rát.

Bên cạnh đau rát nóng họng thì các triệu chứng khác của cảm lạnh thông thường có thể bao gồm: nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, ho và đau nhức đầu. Virus cảm lạnh lây lan từ người sang người hoặc từ các bề mặt bị nhiễm bệnh. Nếu bị cảm lạnh, bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng xuất hiện từ từ vài ngày sau khi nhiễm bệnh. Cảm lạnh thường thuyên giảm sau khoảng 10 ngày.

- Cúm

Cúm là một bệnh về đường hô hấp có mức độ từ nhẹ tới nặng do virus cúm gây ra. Virus cúm xâm nhập vào mũi, họng và đôi khi là vào đường hô hấp dưới bao gồm phổi và phế quản của người bệnh gây cảm giác cổ họng nóng rát.

Các triệu chứng khác của bệnh cúm có thể bao gồm: sốt, ớn lạnh, ho, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, nhức mỏi cơ thể, mệt mỏi, nôn mửa và tiêu chảy (thường gặp ở trẻ em). Trẻ em và người già trên 65 tuổi có nguy cơ bị cúm cao và dễ nghiêm trọng hơn.

- Chảy nước mũi sau

Chảy nước mũi sau là tình trạng chất nhầy dư thừa từ mũi chảy xuống họng. Điều này khiến cổ họng của bạn bị kích ứng dẫn tới ho, đau nhức và nóng rát.

Các triệu chứng khác của chảy nước mũi sau có thể bao gồm: cảm giác như có khối u chặn ở họng, nuốt nhiều hơn, khàn giọng, khạc nhiều hơn. Chảy nước mũi sau có thể là triệu chứng của các bệnh nhiễm trùng như cảm lạnh, cúm hay dị ứng hoặc do nhiệt độ lạnh. Việc tránh các tác nhân gây dị ứng và điều trị nhiễm trùng sẽ giúp tình trạng chảy nước mũi sau thuyên giảm và khỏi hẳn.

- Viêm họng do liên cầu khuẩn

Viêm họng do liên cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ảnh hưởng tới cổ họng và amidan. Nguyên nhân gây viêm họng này là do vi khuẩn có tên Streptococcus nhóm A (strep nhóm A). Viêm họng liên cầu khuẩn là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây bỏng rát cổ họng, vì vi khuẩn gây viêm họng và amidan.

Các triệu chứng khác của viêm họng do liên cầu khuẩn có thể bao gồm: sốt, cổ họng sưng đỏ, amidan tấy lên, có các mảng mủ trắng hoặc vệt trắng trên amidan, vòm miệng có cả đốm đỏ (petechia), sưng hạch bạch huyết trước cổ.

- Bệnh bạch cầu đơn nhân

Bệnh do virus, thường là virus Epstein-Barr gây ra. Bệnh gây bỏng rát cổ họng kèm theo các triệu chứng khác như: mệt mỏi, sốt, đau đầu, đau cơ thể, sưng hạch bạch huyết ở cổ và nách, phát ban.

Các triệu chứng bệnh thường kéo dài từ 2 - 4 tuần. Việc điều trị bao gồm việc kiểm soát các triệu chứng bệnh như dùng thuốc không kê đơn để giảm sốt hoặc giảm đau.

- Trào ngược axit dạ dày - thực quản

Trào ngược axit dạ dày - thực quản khiến axit từ dạ dày di chuyển vào thực quản lên tới cổ họng và gây kích ứng các mô tại đây dẫn đến cảm giác cổ họng nóng rát như phải bỏng. Tình trạng này thường xảy ra sau khi ăn hoặc vào ban đêm; tần suất có thể hàng ngày hoặc vài lần một tuần. Nếu trào ngược axit dạ dày - thực quản thường xuyên xảy ra thành mãn tính có thể gây tổn thương thực quản.

Các triệu chứng khác của trào ngược axit dạ dày - thực quản bao gồm: ợ nóng, khó tiêu,...

- Viêm thực quản

Viêm thực quản là tình trạng viêm hoặc tổn thương thực quản. Nguyên nhân thường do trào ngược axit dạ dày - thực quản gây ra. Nhưng tình trạng nhiễm trùng, dị ứng thực phẩm và lạm dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDS) như Advil (ibuprofen) cũng có thể dẫn đến viêm thực quản.

Triệu chứng viêm thực quản cũng bao gồm cổ họng nóng rát, đau ở ngực, nuốt đau khó chịu, khó nuốt.

- Viêm thanh quản

Virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên thường dẫn đến viêm thanh quản. Hút thuốc, dị ứng và lạm dụng giọng nói cũng có thể gây viêm thanh quản. Những người bị viêm thanh quản thường xuyên bị đau hoặc rát họng khi nói hoặc nuốt.

Viêm thanh quản còn gây ra các triệu chứng khác như: sốt, khàn tiếng, hắng giọng thường xuyên, sưng hạch bạch huyết ở cổ.

- Hội chứng rát miệng

Khó chịu nóng rát trong miệng không phải là hiếm và có thể liên quan đến một số rối loạn khi kết hợp với các triệu chứng khác. Tuy nhiên, có đến 15% bệnh nhân lớn tuổi có thể có cảm giác nóng rát trong miệng mặc dù không có các triệu chứng rõ ràng khác. Cảm giác nóng rát này kéo dài ở lưỡi, môi, nướu, vòm miệng và cổ họng.

Người bị hội chứng rát miệng cũng có thể bị khô miệng, có/hoặc không có cảm giác miệng có vị kim loại hay vị mặn.

2. Đối phó, giảm nhẹ triệu chứng cổ họng đau rát

Có nhiều cách để khắc phục tình trạng cổ họng đau rát tại nhà. Tuy nhiên tùy thuộc vào nguyên nhân gây nóng rát cổ họng là gì mà bạn có thể cần tới các cơ sở y tế để được chăm sóc chuyên sâu hơn.

Một số biện pháp khắc phục nóng rát họng tại nhà

Nếu bệnh do virus gây ra, người bệnh cần có thời gian và nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể tự hồi phục. Các biện pháp dưới đây có thể giúp dịu cảm giác nóng rát họng tại nhà, cụ thể:

- Uống nước ấm như trà, súp để giảm đau họng

- Uống nước lạnh hoặc ăn đá bào để làm dịu cảm giác nóng rát ở họng

- Súc miệng bằng nước muối để giảm đau và viêm họng. Có thể súc miệng bằng nước muối nhiều lần trong ngày

- Bổ sung độ ẩm cho không khí trong phòng bằng máy tạo độ ẩm để giảm đau họng và các triệu chứng khác của bệnh cúm hay cảm lạnh

- Thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen có thể giúp giảm đau họng ở mức độ trung bình.

Thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng virus

Do hầu hết các trường hợp gây đau họng là do virus gây ra. Nhưng nếu nhiễm trùng gây nóng rát cổ họng là do vi khuẩn thì bạn có thể cần tới thuốc kháng sinh, chẳng hạn như viêm họng do liên cầu khuẩn.

Nếu đau rát họng là do cúm, thuốc kháng virus có thể giúp giảm cảm giác đau họng nhưng bạn cần phải sử dụng thuốc sớm ngay từ khi triệu chứng cúm đầu tiên xuất hiện và chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Nếu bạn bị nóng rát cổ họng với các triệu chứng giống như nhiễm trùng do vi khuẩn, hãy thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt để được kê đơn thuốc kháng sinh phù hợp. Bạn cũng cần gặp bác sĩ nếu cơn nóng rát cổ họng không thuyên giảm sau 10 ngày hoặc các triệu chứng trở nên ngày một nghiêm trọng hơn.

Các triệu chứng kèm theo nóng rát cổ họng cần lưu ý bao gồm:

- Sốt cao trên 3 ngày không giảm

- Sưng hạch bạch huyết ở cổ

- Phát ban

- Mất nước

- Khó thở.

Trong khi tình trạng viêm họng do virus thường thuyên giảm sau khi nghỉ ngơi ở nhà thì cảm lạnh có thể dẫn đến các bệnh khác như viêm phế quản hoặc viêm phổi. Các biến chứng của cúm cũng có thể dẫn đến viêm phổi do vi khuẩn, nhiễm trùng tai và nhiễm trùng xoang. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào, hãy tới các cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán sớm.