Con mới hơn 10 tuổi đã biết làm ‘chuyện người lớn’’
17/08/2018 - 06:03
Lối sống “thoáng” của thời hiện đại khiến trẻ vị thành niên đứng trước nhiều nguy cơ, đặc biệt là việc mang thai ngoài ý muốn, bệnh lây truyền qua đường tình dục... Vì thế, hơn lúc nào hết, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên cần được quan tâm hơn, nhất là từ chính mỗi gia đình.
Những con số "giật mình"
Theo “Điều tra Quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam”, tuổi quan hệ tình dục lần đầu của vị thành niên, thanh niên Việt Nam hiện đã giảm xuống còn 18,1 tuổi. Trong đó, có tới 36% số thanh, thiếu niên ở nhóm tuổi từ 14-17 được điều tra đã quan hệ tình dục. Cá biệt, có những em từ 10 đến 12 tuổi cũng đã biết làm “chuyện người lớn”.
Quan hệ tình dục sớm trong khi cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, nhận thức về sức khỏe sinh sản hạn chế đã dẫn đến tình trạng mang thai ngoài ý muốn ở nhiều vị thành niên, thanh niên. Theo số liệu thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), mỗi năm nước ta có khoảng 250.000-300.000 ca phá thai được báo cáo chính thức. Đáng nói trong số này có tới 20-30% các ca phá thai là phụ nữ chưa kết hôn và hầu hết đang là sinh viên, học sinh.
Tuy nhiên, trong thực tế, những con số này chỉ là “phần nổi của tảng băng chìm”, bởi hầu hết các đối tượng thanh niên chưa kết hôn, vị thành niên mang thai ngoài ý muốn khi muốn thực hiện nạo hút thai đều tìm đến các phòng khám tư để giữ bí mật.
Điều này đã khiến các em phải đối mặt với vô số hậu quả không những cho sức khỏe, tâm lý mà còn ảnh hưởng cả về tương lai và chất lượng giống nòi. Đối với sức khỏe, nạo phá thai rất dễ dẫn đến hậu quả nguy hiểm cho giới trẻ, như: Vô sinh do tắc dính vòi tử cung, tắc vòi trứng... Mặt khác, việc nạo phá thai làm cho tâm trí của trẻ không những bị ám ảnh mà còn sợ hãi, trầm cảm...
Tư vấn sức khỏe sinh sản cho trẻ vị thành niên, thanh niên. Ảnh minh họa
Mặt khác, hoạt động tình dục ở lứa tuổi vị thành niên còn dẫn đến nguy cơ nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (như HIV, lậu, giang mai, sùi mào gà...) cho cả hai giới. Bởi khi có quan hệ tình dục với nhau, các em hầu như không thể biết bạn mình có bệnh hay không. Quan hệ của các em lúc này thường vụng trộm, thiếu điều kiện vệ sinh nên rất dễ mang theo các mầm bệnh đi sâu vào trong đường sinh dục, đặc biệt là đường sinh dục nữ.
Chưa kể, khi đã nhiễm bệnh, các em lại thường xấu hổ, giữ kín không dám đi khám để được điều trị đúng cách gây biến chứng tại đường sinh sản, ảnh hưởng đến khả năng làm cha mẹ trong tương lai.
Gia đình cần chủ động
Tỷ lệ nạo hút thai ở vị thành niên, thanh niên đang gia tăng không chỉ là do thiếu kiến thức, thiếu kỹ năng mà còn cho thấy cơ hội tiếp cận với biện pháp tránh thai của các em còn hạn chế.
Theo thống kê của Vụ sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em, tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai ở nước ta được duy trì ở mức cao (khoảng 75 - 80%) trong nhiều năm qua nhưng tỷ lệ phá thai vẫn còn cao chứng tỏ còn nhiều trường hợp không áp dụng biện pháp tránh thai và đặc biệt là thất bại trong các biện pháp tránh thai.
Rõ ràng, nhu cầu tình dục và sử dụng các biện pháp tránh thai là quyền của mỗi người. Nhưng hiện nay, hoạt động này mới tập trung vào đối tượng có gia đình chứ chưa thực sự quan tâm đến người chưa lập gia đình. Điều này dẫn đến tình trạng các em khó tiếp cận với biện pháp tránh thai.
Điều dễ thấy, khi thanh thiếu niên mua bao cao su thường bị ánh mắt soi mói của người lớn, những câu nói ám chỉ... khiến các em ngại ngùng. Ngay cả tại gia đình, không phải phụ huynh nào cũng cởi mở chia sẻ với con cái về vấn đề liên quan đến tuổi dậy thì, thậm chí có người còn cấm con hỏi hoặc lờ đi khi trẻ nhắc đến những vấn đề này.
Tất cả trở ngại đến từ phía người lớn đang là rào cản lớn, khó phá bỏ để trẻ được hưởng quyền lợi chính đáng của mình trong việc nâng cao kiến thức sức khỏe sinh sản và tìm hiểu về tình dục an toàn. Theo nhiều chuyên gia, nếu được bổ sung đầy đủ kiến thức giáo dục giới tính và biện pháp quan hệ tình dục ngay từ nhỏ, vị thành niên, thanh niên sẽ có những định hướng và hành động đúng đắn hơn.
Đặc biệt, thay vì chờ đợi, hay “phó mặc” trẻ cho nhà trường và xã hội, các bậc phụ huynh nên quan tâm nhiều hơn đến con cái mình, kiên nhẫn lắng nghe và giảng giải những tác hại, nguy hiểm mà quan hệ tình dục sớm có thể mang lại. Cần trang bị cho con, nhất là con gái lứa tuổi vị thành niên kỹ năng sống và biết cách từ chối trước những đòi hỏi hoặc dụ dỗ từ bạn tình; những cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống để giúp con tránh được những nguy cơ có thể đến với chúng.
Các thống kê của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), hiện trên thế giới có khoảng 214 triệu phụ nữ có nhu cầu tránh thai nhưng chưa tiếp cận được với các dịch vụ và biện pháp tránh thai hiện đại.
Trong khi phụ nữ tiếp cận được với kế hoạch hóa gia đình tự nguyện, họ sẽ có cơ hội giãn khoảng cách giữa các lần sinh con và điều này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của bà mẹ và con cái của họ. Thực hiện kế hoạch hóa gia đình cũng góp phần giảm nguy cơ tử vong và khuyết tật liên quan tới mang thai hoặc sinh con quá sớm/quá muộn cho phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Bên cạnh đó, thanh niên và vị thành niên tiếp cận được với càng nhiều thông tin, họ sẽ có nhiều cơ hội đưa ra những sự lựa chọn tốt hơn và có thể mang lại cho chính mình một tương lai tốt đẹp hơn.
Trong năm 2017, các biện pháp tránh thai do UNFPA cung cấp đáp ứng được khoảng 27 triệu người sử dụng.
Những biện pháp tránh thai này có thể giúp ngăn chặn: - 13,5 triệu ca mang thai ngoài ý muốn. - 32.000 ca tử vong mẹ. - 207.000 ca tử vong trẻ em. - 4,1 triệu ca phá thai không an toàn.
