Đại biểu Quốc hội nêu bất cập khi chuyển mục đích sang đất ở

Ngày 19/11, thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Nguyễn Văn Lợi phân tích: "Nói nhà nước quản lý nhưng thực ra đất đai dòng họ, dòng tộc người ta để lại. Người dân nói nộp tiền như hiện nay như đi mua đất của chính mình".

Đại biểu đề nghị: "Nghị quyết lần này, nếu được xây dựng tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, đặc biệt người dân có đất thổ cư theo quy định của nhà nước, thậm chí tôi đề nghị miễn tiền thu đất đai này. Chỉ khi đất này đưa vào thị trường buôn bán, chúng ta mới thu thuế".

"Đường Bà Triệu nhân hệ số 1,5 thì đường Hàng Ngang phải lên 5 lần"

Còn đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho biết, lâu nay xác định giá đất bồi thường, hỗ trợ tái định cư áp theo giá đất cụ thể, còn theo dự thảo nghị quyết, sẽ sử dụng bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh.

"Điều này sẽ an toàn cho người quản lý, không sợ bị thất thoát. Nhưng bảng giá thường bao giờ cũng rất thấp, dù nhân với hệ số điều chỉnh nữa thì giá vẫn thấp, ảnh hưởng đến người có đất bị thu hồi", ông Hoàn Văn Cường nêu.

Đại biểu cho rằng, cần tạo thuận lợi cho nhà quản lý nhưng cũng phải đảm bảo lợi ích cho người bị thu hồi đất. Cụ thể, hệ số điều chỉnh để tính tiền bồi thường đất phải xác định đến từng vị trí đất.

"Chẳng hạn như vị trí mặt đường của đường Bà Triệu, hệ số điều chỉnh phải nhân lên 1,5 lần. Nhưng đường Hàng Ngang thì phải nhân lên 5 lần. Tức là hệ số điều chỉnh phải được xác định cho đến từng vị trí đất chứ không phải là xác định chung", ông Cường nói.

Tại phiên thảo luận tổ, nhiều đại biểu quan tâm thảo luận về quy định Nhà nước xem xét, thông qua việc thu hồi đối với dự án thông qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất đã hết thời hạn phải hoàn thành thỏa thuận, hoặc hết thời gian gia hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận mà đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất cho chủ đầu tư.

Đồng tình với chủ trưởng Nhà nước xem xét thu hồi dự án đã thỏa thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất cho chủ đầu tư, nhưng đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn TPHCM) băn khoăn cơ chế nào đảm bảo quyền lợi người dân. Đại biểu Nguyễn Thị Yến cho rằng cần xem xét về hai con số 75% trong dự thảo, vì chúng "không thể song hành với nhau".

Bà Nguyễn Thị Yến phân tích trong nhiều trường hợp, 75% người dân đồng ý thỏa thuận nhưng nhóm này lại không nắm giữ trên 75% diện tích đất; ngược lại có trường hợp nhóm đồng ý nắm giữ trên 75% diện tích đất nhưng lại không đủ 75% trong tổng số người dân.

Như vậy chỉ nên chọn một trong hai tiêu chí, hoặc trên 75% diện tích đất, hoặc trên 75% số lượng người sử dụng đất. Nếu chọn cả hai thì rất khó để thực hiện.

Một vấn đề nữa nữ đại biểu lưu ý, đó là công tác bồi thường, tái định cư trong trường hợp thu hồi với 25% còn lại. Theo bà, vì nhóm 25% không đồng ý với mức giá do chủ đầu tư đưa ra, vì thế Nhà nước sẽ đứng ra thu hồi, bồi thường.

Vấn đề đặt ra là giá bồi thường với nhóm 25% sẽ thực hiện ra sao, phải bằng hoặc cao hơn giá mà doanh nghiệp đã thỏa thuận với nhóm 75% đồng ý.

Nếu cao hơn thì sẽ khó khăn cho Nhà nước, nhưng thấp hơn thì cũng không được, ít nhất phải bằng thì người dân mới đồng thuận. Bà Yến đề nghị quy định rõ nội dung này để bảo vệ quyền lợi cho người dân.

Bên cạnh đó, nữ đại biểu đặt giả thiết 75% đồng thuận nhưng chưa chắc nằm trong phần diện tích xây dựng của dự án, trong khi 25% còn lại nằm ngay trung tâm dự án. Trường hợp này sẽ giải quyết thế nào, cũng cần nghiên cứu, quy định chi tiết.

Đai biểu lo ngại "cứ đầu tư vào đất là thắng lợi thì chẳng ai đi kinh doanh, sản xuất nữa"

Đại biểu Phạm Đức Ấn, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, nhìn nhận, nghị quyết sửa đổi là cách Quốc hội kịp thời có những điều chỉnh để tháo gỡ khó khăn hiện tại, dù Luật Đất đai 2024 vừa ban hành.

Đồng tình với dự thảo nghị quyết, song ông Phạm Đức Ấn băn khoăn bảng giá đất chưa thể giải quyết triệt để được vấn đề liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng.

"Định giá theo khung bảng giá, nhưng sau thị trường đẩy giá lên. Giá đất không kiểm soát dẫn đến hệ lụy rất lớn cho nền kinh tế", ông Phạm Đức Ấn nói và lo ngại sức cạnh tranh của nền kinh tế về lâu dài sẽ bị ảnh hưởng nếu giá đất không kiểm soát được.

Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng lo ngại, nếu không có giải pháp đồng bộ để kiểm soát giá bất động sản ở mức độ tăng nhất định thì… "người ta chẳng cần đi kinh doanh, sản xuất nữa mà cứ đầu tư vào đất là thắng lợi nhất".

Theo đại biểu, đây là một hệ lụy lâu dài cho nền kinh tế. Vì vậy, theo ông, ngoài những sửa đổi trong dự thảo lần này, cần phải có một chính sách liên quan đến cơ chế thuế, cơ chế kiểm soát về đất đai để không tập trung vào vấn đề nắm giữ bất động sản. Chỉ như thế, những vấn đề liên quan đến thu hồi đất, giải phóng mặt bằng mới có thể nhanh chóng được.