Phát biểu thảo luận về kinh tế - xã hội tại Quốc hội sáng 31/10, ĐB Nguyễn Thị Xuân Thu (đoàn Khánh Hòa) cho rằng, giáo dục luôn được xem là quốc sách hàng đầu và không phủ nhận thành tựu của ngành trong thời gian qua. Tuy nhiên, cử tri rất băn khoăn về chất lượng giáo dục, về vấn đề quản lý giáo dục hiện nay ở các cấp học.
Nữ đại biểu dẫn chứng, cấp học mầm non thì vẫn tồn tại tình trạng trẻ em bị bạo hành bởi chính các cô nuôi dạy trẻ. Việc bỏ quên trẻ em trong xe đưa đón dẫn đến chết người. Hay việc quản lý các cơ sở giáo dục gọi là chất lượng cao cho thấy có nhiều lỗ hổng về quản lý, khiến cho cha mẹ học sinh hết sức bất an.
Một ví dụ đau lòng khác là việc cô giáo chấm bài học sinh, vất vở xuống đất để các em học sinh tiểu học tự lên nhặt và đánh học sinh thường xuyên đến mức cha mẹ phải lén đặt camera, cho thấy sự xuống cấp về đạo đức của một bộ phận giáo viên.
Chưa hết, vấn nạn dạy thêm, học thêm, mua điểm, gian lận thi cử hết sức nhức nhối, nhất là ở kỳ thi THPT Quốc gia tại các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Hà Giang là hậu quả của một nền giáo dục quản lý lỏng lẻo.
ĐB Xuân Thu thẳng thắn nhận định, cải tiến giáo dục không đi đôi với đổi mới cơ chế quản lý giáo dục mặc dù Quốc hội đã thông qua Luật Giáo dục. Tuy cơ sở vật chất đầu tư cho giáo dục tăng, phương tiện hỗ trợ giáo dục hiện đại nhưng học sinh không tiếp thu được nhiều kiến thức, học giả, thi giả vẫn được thừa nhận, thậm chí được cấp bằng tốt nghiệp xuất sắc và vẫn tìm được những chỗ làm tốt nhờ cơ chế mua bán, xin cho.
“Điều đó tác động rất lớn đến tâm lý học sinh, sinh viên và gia đình, làm mất động lực phấn đấu của các học sinh nghèo học giỏi, học sinh học thật thi thật. Cơ hội tìm kiếm đào tạo, bồi dưỡng nhân tài của quốc gia cũng vì thế mà mất dần, chảy máu chất xám không có dấu hiệu giảm xuống dù Chính phủ có rất nhiều cơ chế thu hút nhân tài” – bà Xuân Thu nói
Cũng liên quan đến trẻ em, ĐB Ngô Thị Minh (Đoàn Quảng Ninh) kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành sớm có giải pháp khắc phục khoảng trống những hạn chế trong việc bảo vệ quyền trẻ em, bảo đảm nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất cho trẻ em.
“Việc giải quyết các trường hợp trẻ em bị xâm hại, bạo lực, mua bán chưa có sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền các cấp. Đội ngũ làm công tác trẻ em cấp xã đa phần là cán bộ lao động thương binh và xã hội kiêm nhiệm” – bà Minh nêu thực trạng.
ĐB Ngô Thị Minh cho rằng, nhiều địa phương bố trí ngân sách chi thường xuyên cho công tác này thông qua ngành lao động thương binh xã hội còn thấp và rất thấp. Không ít chương trình, đề án dành cho trẻ em được Chính phủ phê duyệt nhưng không có nguồn kinh phí thực hiện, đặc biệt không có nguồn ngân sách để trợ giúp khi trẻ em bị xâm hại tình dục ở cấp độ hỗ trợ can thiệp do luật định trong quá trình bảo vệ quyền trẻ em, trong đó có quyền tham gia của trẻ em.
Trước thực trạng này, nữ đại biểu đề nghị Quốc hội điều chỉnh tuổi trẻ em trong Luật Trẻ em theo hướng phù hợp với Công ước quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam đã phê chuẩn nhằm bảo vệ tốt hơn nhóm trẻ em từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi, bảo đảm tương thích với chính sách của các nước trong khu vực và trên thế giới, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực vì hầu hết các nước đều coi nhóm người này vừa là trẻ em vừa là thanh niên. Theo đại biểu, vấn đề này đã được Chính phủ trình khi xem xét về Luật Trẻ em năm 2016.
Bà cũng đề nghị các cơ quan tư pháp sớm ban hành hướng dẫn về công tác điều tra, giám định pháp y về việc nhận diện những vấn đề mới về trẻ em như dâm ô với trẻ em và lao động trẻ em. Về lâu dài, cần sớm hoàn thiện dự án luật về tư pháp cho người chưa thành niên để bảo vệ tốt nhất trẻ em là nạn nhân, nhân chứng quy định các quy định cụ thể về các vấn đề điều tra, truy tố, xét xử thân thiện với trẻ em.