Đề xuất kéo dài vốn Chương trình mục tiêu quốc gia của năm 2022 sang năm 2024

Ngày 15/11, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội dành thời gian thảo luận về dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề "Việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2023".

Thay mặt lãnh đạo Đoàn giám sát, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành cho biết: Qua kiến nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, và ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại Hội trường, để đảm bảo nguồn lực thực hiện các Chương trình, việc cho phép kéo dài vốn năm 2023 chưa giải ngân hết (bao gồm cả vốn năm 2022) sang năm 2024 là cần thiết.

Theo đó, Đoàn giám sát đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với việc cho phép kéo dài nguồn vốn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia như sau: "Cho phép kéo dài vốn năm 2022 của các Chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết năm 2023 (bao gồm vốn đầu tư phát triển, kinh phí chi thường xuyên của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương) sang thực hiện trong năm 2024".

Trong đó, có 2 phương án:

Phương án 1: Trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý cho phép vốn năm 2022 của các Chương trình chưa giải ngân hết năm 2023 sang thực hiện trong năm 2024, Đoàn giám sát kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép bổ sung nội dung này vào dự thảo Nghị quyết giám sát để có cơ sở pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương khi thực hiện đồng thời Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2024 và Nghị quyết giám sát về các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Phương án 2, không đồng ý.

Về chủ trương xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới, ông Nguyễn Lâm Thành cho biết, để bảo đảm kỳ họp gần nhất Quốc hội có thể xem xét thông qua được Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện trong bối cảnh chỉ còn 2 năm thực hiện các Chương trình, Đoàn giám sát đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép thể hiện trong dự thảo Nghị quyết giám sát nội dung: Thông qua chủ trương xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện quyết định cơ cấu nguồn vốn, phân bổ sử dụng vốn ngân sách nhà nước trong triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia theo trình tự, thủ tục rút gọn. Giao Chính phủ xây dựng Hồ sơ theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, đối với việc kéo dài vốn kế hoạch năm 2022 của Chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết và kéo dài sang năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất chỉ kéo dài phần vốn sự nghiệp năm 2023 để tiếp tục thực hiện trong năm 2024.

Trên cơ sở kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, vừa qua, khi xây dựng dự toán ngân sách năm 2024 đã thông qua nội dung kéo dài vốn 2023 để thực hiện tiếp trong năm 2024. Tuy nhiên, qua thảo luận tại Hội trường, Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh bày tỏ thống nhất với sự cần thiết của việc chuyển nguồn đối với vốn sự nghiệp năm 2022 mà đến nay chưa giải ngân hết. Bên cạnh đó, dự toán năm 2024 cũng đã được Quốc hội thông qua, do đó Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm rõ thêm vấn đề này trong việc ảnh hưởng đối với dự toán của năm 2024 để Quốc hội có căn cứ xem xét.

Về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết nhất trí với chủ trương cho phép kéo dài vốn năm 2022 của các Chương trình mục tiêu quốc gia chưa giải ngân hết năm 2023 (bao gồm vốn đầu tư phát triển, kinh phí chi thường xuyên của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương) sang thực hiện trong năm 2024. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng nội dung này không đưa vào Nghị quyết giám sát chuyên đề và cũng không đưa vào Nghị quyết ngân sách, mà nên đưa vào Nghị quyết cơ chế đặc thù, cần phải đánh giá tác động vì sao chậm giải ngân, nguyên nhân, trách nhiệm thuộc về đâu, sau đó Quốc hội cho phép hoặc không cho phép kéo dài vốn năm 2021, năm 2022.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần giữ nghiêm kỷ luật kỷ cương ngân sách, không nên đưa vào Nghị quyết giám sát vì sẽ tạo tiền lệ, do đó cần đưa nội dung này vào Nghị quyết cơ chế đặc thù. Đồng thời Phó Chủ tịch Quốc hội cũng chia sẻ khó khăn của các bộ ngành và của các địa phương trong triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nguyên nhân là do đề xuất xây dựng Chương trình chưa đúng với thực tiễn, việc thẩm định, phê duyệt Chương trình chưa đến nơi đến chốn, trong đó có trách nhiệm của Chính phủ, các bộ ngành và một phần trách nhiệm của Quốc hội.

Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cần có chủ trương xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trong thời gian tới. Đề nghị Chính phủ tiếp tục chuẩn bị nội dung kỹ lưỡng, trước và sau phải tạo sự thống nhất, nếu đề xuất mới, bổ sung thêm thì cần nêu rõ.

Làm rõ một số nội dung, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết: Vốn Chương trình mục tiêu quốc gia của năm 2021 là hơn 20.000 tỷ; khi Nghị quyết của Quốc hội phê chuẩn đã đưa nguồn vốn này vào diện chưa phân bổ vì chưa đủ điều kiện để phân bổ.

Toàn bộ vốn của năm 2021 cũng chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, nên toàn bộ số vốn của năm 2021 không phân bổ được.

Bên cạnh đó, kế hoạch năm 2022 cũng được Quốc hội quyết nghị giao Chính phủ phân bổ vốn năm 2021 và năm 2022 một lần, thành dự toán của năm 2022. Tháng 7/2022, Chính phủ cũng đã trình Quốc hội toàn bộ số vốn của kế hoạch năm 2021 và năm 2022. Về bản chất, đây cũng là số vốn của năm 2021, nhưng trên thực tế năm 2021 chưa được giao dự toán và chưa phân bổ được.

Kết luận nội dung thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh: Về nội dung dự thảo Nghị quyết giám sát, các đại biểu cơ bản đồng tình với việc ban hành Nghị quyết cơ chế đặc thù theo thể thức rút gọn nhưng cách thức thể hiện như thế nào cần tiếp tục bàn thảo cụ thể đúng tinh thần đúng quy định Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, bám sát kết luận của Trung ương về vấn đề thực hiện cơ chế khoán kinh phí, giao thẩm quyền cho cấp huyện trên cơ sở điều hành của cấp tỉnh.

Đối với các vấn đề về ngân sách như quyết toán ngân sách, kéo dài vốn, Chủ tịch Quốc hội đề nghị trên cơ sở kết quả thảo luận tại phiên họp đề nghị Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chuẩn bị báo cáo chính thức của Chính phủ về vấn đề này. Giao Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội thẩm tra về nội dung này. "Tinh thần là tháo gỡ tối đa vướng mắc trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia nhưng không được để ra xung đột pháp luật", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.