Di chúc lập chung, 1 người mất, người còn lại có quyền thay đổi?

Hỏi: Năm 2005, bố mẹ tôi lập di chúc chung ghi rõ cho tôi được thừa kế thửa đất 750 m² nhưng tôi phải có trách nhiệm thực hiện bổn phận nuôi dưỡng bố mẹ đến ngày các cụ mất. Năm 2006, bố tôi qua đời, tôi vào miền Nam sinh sống cho gần con trai. Năm 2007, không hiểu ai xui khiến, mẹ tôi lấy lý do tôi không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ chăm sóc mẹ già nên mẹ tôi lập di chúc tại Văn phòng Công chứng hủy di chúc chung lập năm 2005 và giao lại quyền thừa kế cho em tôi.

Tôi bất bình, gặp mẹ nói chuyện, giải thích nhiều lần nhưng không được, đưa vụ việc ra hoà giải tại UBND xã nhưng không thành. Cực chẳng đã, tôi đành phải nộp đơn kiện lên toà án nhưng toà trả lại đơn kiện. Toà án trả lại đơn khởi kiện của tôi có đúng không? Tôi có phải khiếu nại toà án không?

Nguyễn Hoàng Nghĩa (huyện Gia Lâm, Hà Nội)

Minh họa

Trả lời:

Di chúc chung của vợ chồng nếu không có thoả thuận khác thì chỉ có hiệu lực từ thời điểm người sau cùng chết hoặc tại thời điểm vợ, chồng cùng chết (Điều 668 Bộ luật Dân sự). Vì vậy, di chúc chung do bố mẹ ông lập năm 2005 chưa có hiệu lực pháp luật nên mẹ ông có quyền thay đổi di chúc đối với phần tài sản của mẹ ông.

Nếu thửa đất 750 m² là tài sản chung của bố mẹ ông thì mẹ ông chỉ được quyền quyết định cho ai được hưởng di sản thửa kế đối với một nửa diện tích đó là 375 m². Còn phần di sản của bố ông (375 m²), thì mẹ ông không có quyền thay đổi. Tuy nhiên phần di chúc đối với di sản của bố ông cũng chỉ có hiệu lực ở thời điểm mẹ ông chết. Nay mẹ ông còn sống nên yêu cầu khởi kiện của ông chưa đủ điều kiện khởi kiện. Vì vậy, việc TAND trả lại đơn kiện là có cơ sở.

Ông nên tiếp tục vận động, thuyết phục mẹ ông hoà giải không nên gây căng thẳng giữa các bên mà nên duy trì đạo lý, tình mẫu tử vì việc dân sự cốt ở hai bên, gia đình hoà thuận, đoàn kết là điều quan trọng nhất. Hy vọng rằng sau một thời gian ông thể hiện tình cảm chân thành, sự quan tâm, chăm sóc đối với mẹ ông thì mẹ ông sẽ thay đổi quan điểm và huỷ bỏ di chúc đã lập tại Văn phòng Công chứng năm 2007, giữ nguyên giá trị và nội dung của di chúc mà bố mẹ ông đã lập năm 2005.         

Luật sư, Trọng tài viên Hà Huy Từ, Công ty Luật Hà Huy

Thông tin chuyên mục có giá trị tham khảo, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp luật. Chuyên mục được thực hiện với sự cộng tác của Công ty Luật Hà Huy - Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội.