Doanh nghiệp bức xúc vì thuế VAT "thu dễ nhưng hoàn lại rất khó"

Chiều 28/5, Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Nghị quyết giảm thuế giá trị gia tăng (VAT).

Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam Nguyễn Văn Thân chia sẻ, ông ủng hộ việc giảm thuế VAT với mức thuế suất và thời gian áp dụng như dự thảo. Việc giảm thuế VAT trong 1,5 năm sẽ giúp các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ, có thời gian để định hướng chiến lược.

Song, có một nội dung ông Thân "tha thiết đề nghị đưa vào nghị quyết", đó là quy trách nhiệm của các cơ quan liên quan đến việc thu và hoàn thuế VAT. Ông nói, những bất cập về hoàn thuế VAT đang rất bức xúc vì "lúc thu thì rất dễ nhưng lúc hoàn thì rất khó".

Đại biểu này cho rằng, cần có sự sòng phẳng, dứt khoát giữa 2 chủ thể là doanh nghiệp và cơ quan quản lý thuế. "Doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT sẽ bị phạt, vậy nếu người ta chứng minh là người ta đúng mà cơ quan thuế của nhà nước muộn hoàn thuế cho người ta thì cũng phải chịu trách nhiệm tương tự như thế", ông nói.

Còn đại biểu Nguyễn Quang Huân - đoàn Bình Dương - đề cập đến hiện tượng một số địa phương sử dụng vốn ngân sách nợ thuế VAT với doanh nghiệp. Doanh nghiệp đòi nhiều năm nhưng không được, lại phải nợ cơ quan quản lý thuế nơi mình đóng trụ sở.

Đại biểu Huân đề nghị sớm có giải pháp cho câu chuyện trên, nhất là trong bối cảnh chuẩn bị sắp xếp đơn vị hành chính, nhiều đơn vị giải thể hoặc sáp nhập. Lúc ấy, doanh nghiệp đứng trước nguy cơ không thể đòi được khoản thuế còn dở dang.

Đại biểu Trần Khánh Thu - đoàn Thái Bình - nhận định, thuế VAT tác động tới tất cả tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

"Khi giảm thuế VAT, người tiêu dùng được hưởng lợi ngay do giảm được giá mua hàng hóa, dịch vụ. Việc mở rộng đối tượng giảm thuế với nhóm đối tượng là những hàng hóa, nguyên liệu dùng trong quá trình sản xuất cũng giúp chi phí sản xuất giảm, dẫn đến giảm giá thành sản phẩm nên người tiêu dùng được lợi ngay khi mua, còn doanh nghiệp tăng được sức cạnh tranh, mở rộng hoạt động", nữ đại biểu này phân tích.

Dù mở rộng đối tượng được giảm thuế nhưng còn 3 nhóm hàng hóa dịch vụ vẫn phải chịu thuế VAT là 10%. Cụ thể đối với hoạt động tài chính ngân hàng cũng như chứng khoán, bảo hiểm, theo báo cáo giải trình, lý do không giảm do dịch vụ thuộc lĩnh vực này thuộc đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng và các dịch vụ tài chính đều có mức tăng trưởng tốt trong thời gian qua.

Song, theo đại biểu Thu, đối với hoạt động tín dụng, đề nghị Ban soạn thảo xem xét, nếu giảm thuế VAT xuống 8% mà tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân có thể tiếp cận được nguồn vốn rẻ hơn.

"Đối với hoạt động này, người tiêu dùng ở đây là người chịu thuế, là người chịu thuế VAT, nếu được giảm thuế thì tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sẽ được tiếp cận với nguồn vốn thấp hơn và tạo điều kiện cho ngân hàng mở rộng hoạt động tín dụng", đại biểu Thu cho hay.

Sẽ chấn chỉnh để hoàn thuế sớm nhất cho doanh nghiệp

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, quy định quản lý thuế chia làm 2 nhóm. Một là những trường hợp hoàn thuế trước, sẽ làm rất nhanh. Hai là những trường hợp hoàn thuế sau, tức là sau khi kiểm tra chứng từ thì mới hoàn thuế.

Theo quy định, thời gian giải quyết tối đa cho thủ tục hoàn thuế sau là 40 ngày. Nhưng trên thực tế, cũng có trường hợp thời gian dài hơn. Ghi nhận ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói sẽ có sự chấn chỉnh để làm sao đảm bảo thời gian hoàn thuế sớm nhất cho doanh nghiệp.

Nói thêm về đề xuất giảm 2% thuế VAT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng cho biết, giảm 2% thuế VAT sẽ khiến giảm thu ngân sách. Theo thống kê, 6 tháng cuối năm 2025 sẽ giảm khoảng 39.540 tỉ đồng, năm 2026 sẽ giảm khoảng 82.200 tỉ đồng. Nhưng đổi lại, chính sách này sẽ kích thích sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho ngân sách.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, thực tế, trong giai đoạn vừa qua, khi chúng ta thực hiện chính sách miễn, giảm thuế VAT để hỗ trợ doanh nghiệp thì chúng ta cũng chưa đưa ra bài toán là việc giảm thuế, miễn thuế và ngân sách giảm như thế thì đổi lại chúng ta đạt được những kết quả cụ thể gì. "Những vấn đề này chúng tôi xin ghi nhận để trong quá trình xây dựng chính sách thì sẽ tính toán một cách cụ thể hơn để ngoài tình hình báo cáo thì có những số liệu thuyết phục để báo cáo với Quốc hội khi thực hiện những chính sách miễn, giảm thuế và có những tác động đến ngân sách nhà nước" - Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định.