Độc đáo nghề vẽ tranh kính của người Khmer

Chị Huỳnh Thị Ly Na (ở Sóc Trăng), một nghệ nhân vẽ tranh trên kính, chia sẻ, những sản phẩm vẽ trên kính của người Khmer mang tính giáo dục, thường có chủ đề về cuộc đời Đức Phật, phong cảnh thiên nhiên, danh lam thắng cảnh, những câu chuyện truyền thuyết để con cháu nhớ về nguồn cội. 

Tranh được vẽ trên tấm thủy tinh trong suốt. Thông thường để làm được bức tranh vẽ trên kính, người thợ đặt tấm kính lên tờ giấy có hình mẫu vẽ ngược, rồi dùng bút lông chấm mực vẽ theo hình mẫu. 

Khi vẽ, người thợ dùng một loại sơn nhám quét lên mặt kính nhằm tạo độ bám trước khi tranh được tô vẽ bằng sơn. Vẽ tranh kính khác với vẽ trên chất liệu khác là vật tiền cảnh vẽ trước, hậu cảnh vẽ sau, cuối cùng là màu phông, rồi đem tranh phơi nắng.

Do vẽ trên kính, màu sơn lâu khô nên người thợ phải vẽ liên tục, không được dừng vẽ cho đến khi xong bức tranh. Nếu vẽ đứt đoạn, nghỉ dừng tùy ý thì bức tranh bị đậm nhạt, đứt đoạn. 

Người thợ phải luyện cho bàn tay đạt đến mức mạnh, nhanh mà uyển chuyển giống như cách vẽ thư pháp. Khâu vất vả nhất của vẽ tranh kính đó là vẽ xong một lượt màu phải đem ra phơi nắng cho khô, sau đó lại vẽ tiếp lượt màu thứ 2 rồi lại phơi. Cứ như vậy, vẽ - phơi khô cho đến khi thành phẩm.

Sau khi vẽ xong, tranh được đem đi phơi cho khô sơn từ 2 đến 4 ngày. Mỗi bức tranh thành phẩm có giá từ 200.000 đồng đến 400.000 đồng tùy kích cỡ.

Trong các chủ đề tranh được người Khmer sử dụng treo trong nhà, tranh vẽ về Đức Phật là sản phẩm khó làm nhất. Bởi việc thể hiện được đôi mắt có hồn và miệng như đang cười của Đức Phật đòi hỏi phải là những người làm tranh lâu năm mới có bàn tay thể hiện được.

Những bức tranh kính đã tạo nên một nét văn hóa độc đáo trong tâm thức của đồng bào dân tộc Khmer. Việc vẽ tranh kính không chỉ là một nghề truyền thống mà còn là nét văn hóa độc đáo nên nhiều nghệ nhân đang mở lớp học để truyền nghề cho người trẻ với mong muốn bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa của dân tộc mình.