pnvnonline@phunuvietnam.vn
Độc đáo những bức tượng rắn trong chùa ở Viêng Chăn
13/01/2021 - 20:10
Ghé thăm các ngôi chùa ở Thủ đô Viêng Chăn (Lào), ngoài những bức tượng Phật, du khách sẽ còn ngạc nhiên về những bức tượng rắn từ một đầu đến nhiều đầu. Đây chính là hình tượng rắn thần Naga trong tiềm thức của người Lào, còn đối với người Việt Nam nó chính là biến thể của hình tượng rồng.
Trên toàn đất nước Lào hiện nay có hơn 2.000 ngôi chùa lớn nhỏ. Chỉ tính riêng ở Thủ đô Viêng Chăn đã có tới hàng trăm ngôi chùa. Trong các ngôi chùa này, ngoài những bức tượng Phật còn có những bức tượng rắn từ một đến nhiều đầu được trang trí trên các mái chùa, các đầu đao, bậc thang, lối đi, cửa ra vào
Naga (gốc tiếng Phạn) là một linh vật á thần, gốc Hindu giáo, có hình tướng mặt người thân rắn, với cổ bành của loài rắn hổ mang.
Tại Lào, trong các truyền thuyết về Phật giáo, hình tượng rắn thần Naga có liên quan đến cuộc đời của Đức Phật từ khi ngài đản sinh cho đến khi nhập cõi Niết Bàn. Trong số đó, nổi tiếng nhất là câu chuyện về “Bảy ngày tu đầu tiên của Đức Phật”.
Phật thoại kể rằng, khi ngài đang tọa thiền dưới cội Bồ Đề thì một cơn mưa trái mùa như trút nước dội xuống thân thể ngài đồng thời tạo ra một dòng lũ lớn. Đúng lúc đó một vị vua rắn Naga liền bò ra khỏi nơi trú ẩn của mình, cuộn mình thành 7 vòng tròn, nâng Đức Phật lên khỏi dòng nước đang chảy xiết và dùng 7 chiếc đầu của mình làm thành chiếc lọng lớn che chở cho Đức Phật yên tâm thiền định.
Có lẽ qua những huyền tích như vậy, rắn thần Naga đã trở thành một hình tượng rất phổ biến trong văn hóa Phật giáo nhằm biểu hiện ý nghĩa rằng đức Phật đã cảm hóa được cái ác, để thần rắn phát nguyện phục tùng, theo hầu đức Phật.
Tuy nhiên, trước khi Phật giáo du nhập vào Lào (khoảng những năm sau Công nguyên), thì rắn (hay thuồng luồng) đã xuất hiện trong niềm tin và nhận được sự tôn kính của người Lào như là vật tổ hay thủy thần.
Bởi lẽ có phần tương đồng như Việt Nam gắn với nền văn minh lúa nước sông Hồng, còn người Lào gắn với nền văn minh lúa nước sông Mekong - những cư dân nông nghiệp chịu ảnh hưởng từ tự nhiên, gắn với những biến cố sông nước (hạn hán, ngập lụt).
Ông Hủm-Phăn Lắt-Tạ-Nạ-Vông, nguyên Viện trưởng Viện Văn hóa Lào, chia sẻ: “Trong tín ngưỡng của người Lào cổ thì Naga đã có từ hơn 2.000 năm nay. Nó được bắt đầu xuất hiện dưới triều đại vương quốc Thẻn (hay được gọi là vương quốc Nỏng Sẻ) ở vùng phía Nam Trung Quốc. Người Lào ở vùng này chọn thuồng luồng (Naga) là biểu tượng và là vật tổ của tộc người mình".
“Người Lào chọn thuồng luồng (Naga) là vật tổ vì chúng tôi sống gắn bó với sông nước, ven theo các dòng sông, là nơi đất đai trù phú thuận lợi cho canh tác nên chịu nhiều ảnh hưởng của thủy thần (Naga). Bên cạnh đó, việc chọn Naga làm vật tổ còn giúp cho sự đoàn kết thống nhất trong người Lào, bởi có cùng một quan hệ huyết thống vì đều là con cháu của Naga”, ông Hủm-Phăn Lắt-Tạ-Nạ-Vông cho hay.
Ý kiến của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có