 |
| Hội sách được tổ chức thường niên giúp độc giả tiếp cận trực tiếp với sách |
Chưa bao giờ thị trường sách Việt Nam lại phong phú và có tính cập nhật tốt như hiện nay ở mảng văn học. Hầu như mỗi cuốn sách văn học mới ra đời gây tiếng vang ở Anh, Mỹ và quốc tế đều khó lọt khỏi tầm ngắm của các đơn vị xuất bản ở Việt Nam. Được như vậy là nhờ hiện nay các đơn vị xuất bản của chúng ta đã xây dựng được đội ngũ giao dịch bản quyền khá thạo việc, nhanh nhạy trong việc săn sách, thương thảo, ký kết bản quyền.
Trong khi nhiều bản dịch mới của các tác phẩm văn học kinh điển trên thế giới được xuất bản và đưa lên kệ sách, những tác phẩm văn học mới ra đời, gây tiếng vang trên văn đàn quốc tế được các nhà xuất bản của chúng ta cho chuyển ngữ, in ấn kịp thời để khi nguyên tác vẫn còn đang gây sốt tại chính quê hương của chúng thì ở đây bạn đọc của chúng ta đã được thưởng thức.
Có cả một danh sách dài tác phẩm văn học nổi tiếng thế giới được dịch sang tiếng Việt và xuất bản ở nước ta trong thời gian gần đây. Nhã Nam - “bà đỡ” hàng đầu của sách văn học dịch - mới đây đã cho ra mắt độc giả một loạt cuốn sách nổi tiếng như Chiến tranh và chiến tranh của cây bút nổi tiếng của văn học hiện đại Hungary Krasznahorkai László, Ngày Mười Tháng Mười Hai - tập truyện ngắn đặc sắc của George Saunders, Lâu đài sói - tác phẩm đoạt giải Man Booker của nữ nhà văn người Anh Hilary Mantel, bản dịch được trao giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 2016, Cuốn sổ vàng của Doris Lessing - nhà văn được trao giải Nobel năm 2007, Tiền của Martin Amis - 1 trong 100 tác phẩm viết bằng tiếng Anh hay nhất từ năm 1923 đến nay do Tạp chí Times bình chọn, Rabbit ơi, chạy đi của nhà văn Mỹ nổi tiếng John Updike, Thời nắng lịm của nhà văn người Đức Eugen Ruge…
Nhà Xuất bản Phụ nữ trình làng bản dịch của các tác phẩm đỉnh cao trên văn đàn thế giới như Lời nguyện cầu từ Chernobyl - của Svetlana Alexievich, nhà văn Belarus đoạt giải Nobel văn chương năm 2015, Giấc mơ Mỹ - tác phẩm đoạt giải Pulitzer 2007 của nhà văn Mỹ Steven Millhause, Người trong đêm hè - của Frans Emil Sillanpää, tác giả người Phần Lan đoạt giải Nobel văn chương năm 1939, Chim sơn ca vẫn hót của Kristin Hannah (từng được bình chọn là tiểu thuyết lịch sử hay nhất năm 2015). Trong khi đó, Công ty Văn hóa & Giáo dục Quảng Văn cho ra mắt bạn đọc tiểu thuyết dịch Ánh sáng vô hình - tác phẩm được trao giải Pulitzer năm 2015 của nhà văn Mỹ Athony Doerr, First News cho ra mắt bạn đọc bản dịch mới được in ấn rất đẹp của tác phẩm văn học Ý nổi tiếng thế giới Tấm hồn cao thượng, Bách Việt ấn hành các tác phẩm Nửa mặt trời vàng của nữ nhà văn nổi tiếng người Nigeria Chimamanda Ngozi Adichie, Thời khắc của Michael Cunningham. Nhìn chung ,chất lượng bản dịch tiếng Việt của các tác phẩm kể trên được đánh giá là khá tốt.
Ngoài các tác phẩm dịch đã được xuất bản, thêm nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng thế giới đang được dịch và sẽ sớm ra mắt độc giả Việt Nam, trong đó có tiểu thuyết đoạt Giải thưởng Sách quốc gia Mỹ Tuyến hỏa xa ngầm, tác phẩm văn học phi hư cấu Những chàng trai kẽm của Svetlana Alexievich, Người đàn bà trên cầu thang của nhà văn người Đức Bernhard Schlink, Trọn vẹn con người tôi của nhà văn người Australia Anna Funder, Thiên thần và ác quỷ của Dan Brown...
Sách hay đầy trên kệ
Các kênh phát hành của các đơn vị xuất bản cùng các hội chợ sách được mở thường xuyên (gần như quý nào cũng có một hội chợ sách với quy mô lớn) đã góp phần quảng bá, đưa sách trực tiếp đến với độc giả. Vì thế việc cập nhật sách văn học chất lượng cao giờ đây là điều khá dễ dàng đối với các độc giả thành thị. Trong khi đó, các hệ thống bán lẻ sách online (đăng ký mua sách qua mạng, giao sách tận nhà và thu tiền) như tiki, vinabook mang đến cơ hội tiếp cận các cuốn sách hay mới xuất bản cho bạn đọc ở các tỉnh.
Giá sách nói chung và sách văn học dịch ở Việt Nam nói riêng đặc biệt rẻ so với các nước phát triển, thường rẻ hơn từ 3 đến 6 lần: Cuốn Giấc mơ Mỹ được bán tại Việt Nam với giá bìa 99 nghìn đồng, trong khi bản tiếng Anh được bán ở Mỹ với giá 9,5 USD; cuốn Ánh sáng vô hình được bán trên trang Tiki với giá 90 nghìn đồng (4 USD), trong khi bản tiếng Anh được bán tại Mỹ với giá 11, 6 USD. Sở dĩ sách ngoại văn được bán với giá rẻ so với sách cùng tên ở các nước khác là do các nhà xuất bản ở nước ta căn cứ vào mức thu nhập bình quân đầu người của đại đa số người dân để tính mức giá “vừa túi tiền” cho các ấn phẩm ngoại nhập.
 |
| Cuốn Lời nguyện cầu từ Chernobyl được xuất bản ở Việt Nam với giá bìa 99 nghìn đồng (4,2 USD), trong khi giá của bản tiếng Anh, tác phẩm này được bán trên Amazon với giá 14 USD |
Để có những cuốn sách chất lượng cao, giá không cao, các nhà xuất bản đã thương lượng để mua bản quyền với giá phải chăng, giảm chi phí sản xuất hết mức có thể, bao gồm cả việc trả thù lao cho các dịch giả ở mức chưa xứng đáng với chất xám mà họ bỏ ra, thậm chí với một số cuốn kén độc giả, các đơn vị xuất bản chấp nhận bán sách văn học phi lợi nhuận, chỉ để được danh tiếng.
Có thể nói sách văn học dịch là một trong số ít sản phẩm hàng hóa nhập khẩu cao cấp có thể mua được với giá rẻ ở Việt Nam. Đó là điều may mắn và là một thuận lợi đối với độc giả của chúng ta. Tuy nhiên, hiện tượng giảm giá sách quá sâu tại các hội chợ sách được cho là cách phát triển thiếu bền vững của mảng văn học dịch trong bức tranh xuất bản. Về lý thuyết, giá sách quá rẻ cũng phản ánh phần nào sự xuống cấp của văn hóa đọc ở nước ta cũng như sự kém hiệu quả của các chính sách khuyến đọc. Những tác phẩm văn học đỉnh cao của thế giới xuất hiện ở nước ta cùng với những tấm biển giảm giá là một điều đáng buồn hơn là vui.