Đổi mới giảng dạy lý luận chính trị trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và kinh tế số

Tọa đàm do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp với Thành ủy TPHCM tổ chức, quy tụ khoảng 500 đại biểu là lãnh đạo các sở, ban, ngành, cùng các giảng viên trực tiếp giảng dạy 5 môn lý luận chính trị của gần 100 trường đại học và cao đẳng trên địa bàn thành phố. Sự kiện đã mang lại diễn đàn khoa học, dân chủ, cởi mở và giàu giá trị thực tiễn.

Đồng chủ trì tọa đàm gồm: Giáo sư, Tiến sĩ Trần Văn Lợi - Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Nhân văn Việt Nam; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TPHCM Trần Văn Khuyên và Tiến sĩ Phạm Thị Thiểm - Phó Vụ trưởng Vụ Lý luận Chính trị, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương.

Hơn 100 tham luận chất lượng và tâm huyết

Trong không khí làm việc nghiêm túc, thẳng thắn và trách nhiệm, tọa đàm đã ghi nhận hơn 100 tham luận từ các trường đại học, cao đẳng, các nhà khoa học và đội ngũ giảng viên. Nội dung thảo luận tập trung vào những thách thức quan trọng của giáo dục lý luận chính trị hiện nay, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp nhằm đổi mới chương trình, phương pháp giảng dạy, đổi mới cách thức đánh giá theo hướng phát triển năng lực tư duy, phản biện của người học.

Nhiều tham luận, thảo luận đi sâu phân tích yêu cầu cấp thiết phải tích hợp tri thức mới về trí tuệ nhân tạo (AI), kinh tế số và các vấn đề xã hội đương đại vào bài giảng. Đây được xem là xu thế tất yếu trong bối cảnh người học ngày càng có nhu cầu tiếp cận tri thức mở, cập nhật và mang tính gắn kết với thực tiễn.

Đồng thời, các thảo luận cũng đề xuất chế độ đãi ngộ, cơ chế hỗ trợ nhằm chuẩn hóa đội ngũ giảng viên lý luận chính trị trong bối cảnh đại học tự chủ.

AI - vấn đề được nhiều sự quan tâm

Trí tuệ nhân tạo (AI) là vấn đề được quan tâm đặc biệt tại tọa đàm, đặc biệt là đối với giảng dạy lý luận chính trị. Trong phiên thảo luận chuyên sâu, Thạc sĩ Nguyễn Thị Lệ (Trường Đại học Công nghệ Sài Gòn) đã trình bày nội dung "Phân tích AI trong mối quan hệ với ý thức: tập trung vào bản chất, vai trò hay giới hạn?".

Lập luận chỉ ra những giới hạn rõ ràng của AI khi đặt trong tương quan với ý thức con người, đồng thời khẳng định AI không thay thế được năng lực tư duy, sáng tạo con người, bởi sáng tạo gắn với trực giác, cảm xúc, giá trị, kinh nghiệm và bối cảnh xã hội. Tuy nhiên, AI vẫn giữ vai trò đặc biệt quan trọng như một công cụ hỗ trợ, giúp mở rộng tri thức, nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập. Vấn đề đặt ra là cần sử dụng AI đúng hướng, đúng bản chất và có kiểm soát.

Nhiều ý kiến cũng đề cập tình trạng sinh viên lạm dụng AI, phụ thuộc máy móc và giảm khả năng tư duy tự thân - một hiện tượng được Trường Đại học Tôn Đức Thắng cảnh báo. Điều này đòi hỏi giảng viên phải điều chỉnh phương pháp giảng dạy, tăng tính tương tác và yêu cầu sinh viên thể hiện năng lực phân tích độc lập.

Tuy nhiên, phải nhìn nhận xu hướng nhiều quốc gia tỏ ra lo ngại trước tốc độ phát triển quá nhanh của AI, qua đó đặt ra yêu cầu về khuôn khổ đạo đức, an toàn và quản lý công nghệ.

5 nhóm đề xuất chính từ tọa đàm

Kết thúc 2 ngày tọa đàm khoa học, Tiến sĩ Phạm Thị Thiểm - Phó Vụ trưởng Vụ Lý luận Chính trị, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương - thay mặt Ban Tổ chức gửi lời cảm ơn và đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự tâm huyết cũng như những đóng góp trí tuệ của các đại biểu.

Từ hơn 100 ý kiến, Ban Tổ chức đã tổng hợp thành 5 nhóm đề xuất chính, gồm: Nhóm đề xuất về khung chương trình, giáo trình và công tác giáo dục chính trị; Nhóm đề xuất về phương pháp giảng dạy, kiểm tra và đánh giá; Nhóm đề xuất về công nghệ thông tin và ứng dụng AI trong giảng dạy; Nhóm đề xuất về cơ chế, chính sách và chế độ đãi ngộ đội ngũ giảng viên; Nhóm đề xuất về các điều kiện hỗ trợ khác.

Theo bà Phạm Thị Thiểm, các nội dung này sẽ được hoàn thiện trong báo cáo chính thức và trở thành cơ sở quan trọng để tham mưu lên cấp có thẩm quyền, phục vụ quá trình đổi mới chương trình đào tạo lý luận chính trị và công tác quản lý trong thời gian tới.