Hiện nay, theo báo cáo của Bộ Công an trên toàn quốc có khoảng hơn 225.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Nghiện ma túy được coi là bệnh mạn tính của não bộ, hiện chưa có phương thuốc đặc hiệu để chữa khỏi. Các giải pháp cai nghiện hiệu quả không cao, tỷ lệ tái nghiện lên đến trên 90%. Vì vậy, trên thế giới, điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc thay thế hiện được coi là một trong những giải pháp ưu việt nhất hiện nay, chủ yếu là điều trị bằng Methadone và Buprenorphine.
Với người nghiện các chất dạng thuốc phiện, hiện cả nước đã có hơn 54.000 người đang được điều trị bằng Methadone. Mặc dù Methadone là biện pháp an toàn và hiệu quả cao, tuy nhiên, việc bệnh nhân phải đến cơ sở y tế hàng ngày để uống cũng là một trở ngại trong duy trì điều trị nhất là với bệnh nhân các tỉnh miền núi hoặc vùng sâu vùng xa.
Buprenorphine ngoài lợi ích tương tự như Methadone là giúp người nghiện các chất dạng thuốc phiện giảm lệ thuộc vào heroin hoặc thuốc phiện, giảm hội chứng cai; phòng được các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C; Giảm tử vong do dùng quá liều heroin; Giảm các hành vi phạm pháp; Giúp người nghiện phục hồi chức năng tâm lý xã hội, lao động và hòa nhập cộng đồng thì do thuốc tác dụng kéo dài nên khi điều trị bằng Buprenorphine người bệnh chỉ cần 2-3 ngày mới phải đến cơ sở y tế một lần. Từ đó cũng giảm đáng kể thời gian đi lại cho người bệnh nhất là những bệnh nhân ở xa. Do không có tương tác thuốc, nên điều trị Buprenorphine ở người nghiện ma túy nhiễm HIV đang điều trị ARV cũng không cần phải tăng liều thuốc ARV.
Trên thế giới, Buprenorphine được sử dụng để điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện từ năm 1995 tại Pháp và hiện nay đã có 40 quốc gia trên thế giới áp dụng. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã đưa Buprenorphine vào danh mục thuốc thiết yếu từ năm 2005. Theo báo cáo của WHO năm 2015, khu vực châu Âu có tới 59% các nước đang triển khai điều trị bằng Buprenorphine.
Tại Việt Nam, điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Buprenorphine đã được thí điểm ban đầu từ năm 2015 trong khuôn khổ hai nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP.HCM.
TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, lợi ích của Buprenorphine giúp người nghiện giảm hoặc ngừng lệ thuộc vào heroin và các chất dạng thuốc phiện khác, giảm hội chứng cai. Do vậy họ sẽ giảm hoặc không sử dụng heroin hay các chất dạng thuốc phiện khác nữa. Vì thế, sẽ phòng được các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C. Điều trị Buprenorphine cũng làm giảm tử vong do dùng quá liều heroin. Giảm các hành vi phạm pháp. Giúp người nghiện phục hồi chức năng tâm lý xã hội, lao động và hòa nhập cộng đồng.
Khi so sánh về 2 thuốc Buprenorphine và Methadone qua các nghiên cứu cho thấy: Hiệu quả trong điều trị nghiện của Buprenorphine và Methadone tương tự nhau. Tuy nhiên do tác dụng của Buprenorphine kéo dài nên bệnh nhân chỉ phải đến cơ sở y tế 2-3 ngày một lần ngậm thuốc khi đã đạt ổn định liều trong khi bệnh nhân uống Methadone cần đến cơ sở y tế hàng ngày. Thuốc Buprenorphine cũng an toàn và ít tác dụng phụ hơn so với Methadone. Với người nghiện mà nhiễm HIV đang điều trị bằng thuốc ARV, do Buprenorphine không tương tác thuốc với ARV nên không phải tăng liều Methadone và ARV trong khi nếu dùng Methadone cần tăng liều cả 2 loại thuốc này.
Tuy nhiên, Buprenorphine cũng có một số nhược điểm khi so sánh với Methadone đó là: Phương thức sử dụng thuốc Buprenorphine phức tạp hơn Methadone. Thuốc Buprenorphine sử dụng đường ngậm dưới lưỡi, tan chậm nên thời gian người bệnh phải ngồi đợi thuốc tan hết khoảng 10-15 phút, thuốc có vị hơi đắng trong khi Methadone uống xong về được ngay. Buprenorphine chỉ hấp thu tốt khi ngậm dưới lưỡi. Nếu uống, thuốc sẽ hấp thu kém qua đường ruột nên không có tác dụng. Giá thành thuốc Buprenorphine cũng đắt hơn khi so sánh cùng liều dùng với Methadone.
|
Kết quả đánh giá cho thấy hiệu quả của điều trị Buprenorphine cho thấy rất nhiều ưu điểm cụ thể:
- Thuốc có tác dụng kéo dài tới 72 giờ, do vậy bệnh nhân ngậm thuốc 2-3 ngày/lần nên giảm thời gian đi lại tới cơ sở y tế.
- Không có hoặc không phải tăng liều ARV và liều Buprenorphine khi cùng điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV.
- Có tác dụng “trần”, không gây hại khi quá liều.
- Ít tác dụng phụ hơn.
|