Gen Z chọn cách “yêu nhau bình yên”, không phơi bày trên mạng

Điều không ai biết là 9 tháng trước, Val, 22 tuổi, đã đính hôn với bạn trai sau 2 năm quen nhau, hiện sống cùng vị hôn phu ở Texas (Mỹ). Cô chưa từng đăng gì về sự kiện này và cũng không có ý định chia sẻ nó lên mạng xã hội. Val chia sẻ: "Chúng tôi rất hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống riêng tư bên nhau. Không có người ngoài soi mói chúng tôi qua mạng xã hội".

Val thuộc nhóm ngày càng nhiều bạn trẻ Gen Z chọn cách "yêu nhau bình yên" (quiet relationship) - tình yêu không phô bày trên mạng, không cần nhiều bạn bè hay người thân trong gia đình biết đến. Xu hướng này đánh dấu sự trở lại của lối yêu ngày trước: Hẹn hò không đăng ảnh tự sướng, tổ chức đám cưới không có album công khai và xảy ra mâu thuẫn cũng không đăng những dòng ẩn ý lên mạng xã hội.

Với một thế hệ trưởng thành trong thời đại mạng xã hội như Gen Z, việc dám từ chối áp lực đăng mọi khoảnh khắc là bước chuyển mới mẻ. Các chuyên gia tin rằng điều này có thể thay đổi cách thế hệ trẻ yêu và hẹn hò trong tương lai.

Giết chết sự lãng mạn

Rae Weiss, chuyên gia tư vấn hẹn hò Gen Z, hiện đang theo học thạc sĩ tâm lý học tại Đại học Columbia (New York), cho rằng, xu hướng đề cao sự riêng tư của thế hệ xuất phát một phần từ sự khó chịu ngày càng lớn khi mạng xã hội can thiệp và làm méo mó các mối quan hệ tình cảm.

Trên mạng, các cặp đôi thường khoe những kỳ nghỉ xa hoa, những buổi hẹn hò hoàn hảo, trang phục đôi hay những cử chỉ lãng mạn. Tuy nhiên, Gen Z đã sống trong thế giới trực tuyến đủ lâu để hiểu rằng những điều đó đều được dàn dựng kỹ lưỡng.

Weiss nói: "Chẳng có gì lạ khi mọi người chỉ đăng những khoảnh khắc lung linh nhất, những góc chụp đẹp nhất hay những bức ảnh đã chỉnh sửa cẩn thận. Người trẻ ngày nay nhận thức rõ rằng điều này có thể tạo ra cảm giác bất an và chênh lệch bởi trong đời thực, mối quan hệ không phải lúc nào cũng hoàn hảo như vậy".

Thực tế, các mối quan hệ có lúc ngượng ngùng, buồn tẻ hoặc đầy thử thách. Thế nhưng, những khoảnh khắc này hiếm khi xuất hiện trên mạng xã hội, một phần vì thuật toán ưu tiên các nội dung có sức lan truyền. Kết quả là nhiều người dễ đánh giá giá trị mối quan hệ dựa trên các bài đăng thay vì chất lượng thực sự.

Một nghiên cứu năm 2023 cũng chỉ ra rằng, việc thường xuyên công khai tình cảm trên mạng xã hội có liên quan đến mức độ hài lòng thấp hơn và cảm giác lo lắng nhiều hơn về mối quan hệ. Chính vì vậy, lựa chọn yêu đương riêng tư trở thành cách Gen Z từ chối áp lực về sự hoàn hảo và quay lại với giá trị của những khoảnh khắc thân mật ngoài đời thực.

Theo Tiến sĩ Pamela Rutledge, chuyên ngành tâm lý truyền thông tại Đại học Fielding Graduate (California), khi không phải nhìn và cố gắng đuổi theo hình ảnh tình yêu hoàn hảo của người khác, các cặp đôi sẽ ít có nguy cơ ghen tị hoặc đặt ra kỳ vọng sai lệch. Nói cách khác, sự riêng tư giúp họ sống thực tế hơn thay vì so sánh bản thân với những khung hình được dàn dựng tỉ mỉ trên mạng.

Val cũng từng trải qua áp lực phải khoe tình yêu lên mạng, nhưng sớm nhận ra điều đó khá giả tạo. "Tôi cảm giác như mình đang cố chứng minh chúng tôi yêu nhau, trong khi điều đó vốn đã hiện hữu quanh chúng tôi. Đó là những chú mèo chúng tôi cùng chăm sóc, ngôi nhà chúng tôi cùng xây dựng và cuộc sống mà chúng tôi chia sẻ cùng nhau. Bạn trai không cần tôi đăng bài về anh ấy để biết tôi yêu anh ấy", Val khẳng định.

Giữ gìn tình yêu

Jason, 21 tuổi, quen bạn gái gần 1 năm, nhưng trên các tài khoản mạng xã hội, anh không đăng bất kỳ bức ảnh nào về 2 người. Theo Jason, anh không muốn chuyện tình cảm của mình trở thành đề tài bàn tán như những gì bạn bè thường làm với các cặp đôi khác. "Tôi không thích bị đánh giá hay soi mói", Jason, sinh viên Đại học British Columbia (Vancouver), chia sẻ. "Tôi thậm chí còn ngừng kể chuyện tình cảm với nhiều người bạn bởi họ sẽ bắt đầu phán xét người yêu tôi", anh nói.

Với Jason, sự dè dặt này không đến từ nỗi sợ bị bêu xấu mà từ sự khó chịu khi phải đối mặt với những cuộc bàn tán trong nhóm, tin nhắn riêng tư, thậm chí việc bạn bè lục lọi Instagram để suy đoán về mối quan hệ của anh.

Theo Brooke Duffy, Phó Giáo sư truyền thông tại Đại học Cornell (New York), lo âu xã hội không phải là khái niệm mới nhưng với một thế hệ lớn lên cùng Internet, hội chứng này đã mang hình thức mới: Cảm giác luôn bị giám sát. Bà gọi đây là "giám sát tưởng tượng", khi con người tin rằng mọi hành động của mình đều bị một đối tượng không rõ nào đó theo dõi. Đây chính là hệ quả của mạng xã hội, nơi việc soi mói đời sống người khác trở thành điều bình thường.

"Công khai mối quan hệ đồng nghĩa với việc đem nó ra trước công chúng, cho phép người khác soi xét từng chi tiết hình ảnh hay phân tích thông điệp mà bạn chia sẻ", Duffy giải thích. Điều này vốn quen thuộc với những người có tầm ảnh hưởng. Nhưng ngày nay, cả những bạn trẻ bình thường cũng cảm nhận được áp lực ấy, bởi họ luôn ý thức rằng bất cứ nội dung nào mình đăng lên cũng có thể bị đánh giá.

Không dừng lại ở đó, nỗi sợ lớn nhất đến từ việc bị người khác săm soi, đào sâu và đưa ra những phán xét đạo đức. Những ồn ào đó, dù có thật hay chỉ trong tưởng tượng, đều có thể ảnh hưởng đến cách nhìn nhận về người kia, đặc biệt ở giai đoạn đầu của mối quan hệ.

"Tôi đã cố ý không chia sẻ chuyện tình cảm của mình với bạn bè trên mạng xã hội, thậm chí với gia đình một cách thành thật", Jillian St.Onge, 26 tuổi, hiện sống ở New York và đã đính hôn, cho biết. "Bản thân một cuộc chia tay đã đủ đau đớn rồi. Khi mọi người biết chuyện quá sớm, bạn có cảm giác như mình nợ họ, kể cả những người lạ, lời giải thích về chuyện đã xảy ra. Giữ kín chuyện tình cảm giúp tôi có không gian hình thành quan điểm riêng và thực sự tập trung cho việc xây dựng một mối quan hệ sâu sắc", cô nói.

St. Onge cũng thừa nhận, thời của việc đăng những dòng trạng thái đầy ẩn ý, chỉ trích người yêu sau mỗi lần mâu thuẫn đã qua. Việc lôi kéo người khác đứng về phía mình có thể mang lại cảm giác thỏa mãn nhất thời, nhưng theo cô, đó chỉ là giải pháp ngắn hạn và thường khiến mọi chuyện rắc rối hơn.

Dù ý thức rõ sự giám sát vô hình, Gen Z vẫn tìm ra cách để thỏa mãn nhu cầu chia sẻ. Một ví dụ là "ra mắt nhẹ nhàng" (soft-launching), không tiết lộ danh tính đối phương mà ẩn ý mình đang trong một mối quan hệ thông qua những hình ảnh như 2 chiếc đĩa trên bàn, 2 bóng người in trên tường hay 2 đôi giày đặt cạnh nhau. Đó như một lời nhắn: "Tôi đang hẹn hò nhưng chưa sẵn sàng cho mọi người biết đó là ai".

Riêng tư nhưng không bí mật

Theo Lia Huynh, chuyên gia trị liệu hôn nhân và gia đình tại California, từ góc nhìn bên ngoài, quyền riêng tư và sự bí mật có thể trông giống nhau. "Nhưng động cơ thì khác. Quyền riêng tư xuất phát từ mong muốn bảo vệ, thận trọng và chăm sóc. Người muốn có sự riêng tư không có ý định che giấu mối quan hệ, mà chỉ cảm thấy cần bảo vệ nó", Lia giải thích.

Ngược lại, sự bí mật thường mang tính bất lợi, gắn với những động cơ ích kỷ hơn, như cảm giác xấu hổ hoặc ngượng ngùng, chuyên gia nói thêm. Để phân biệt, Lia khuyên trước hết nên xác định rõ động cơ của mình. "Điều quan trọng là phải chắc chắn rằng bạn không hề xấu hổ về người kia, cũng không phải đang giữ bí mật để bản thân có thêm lựa chọn. Hãy bảo đảm rằng cả hai đều đồng thuận với quyết định giữ sự riêng tư khi yêu đương", Lia nhấn mạnh.