"Gia đình líu lo" của NSƯT Chiều Xuân và nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân

Cha - con và âm nhạc

Người bén duyên con đường âm nhạc đầu tiên trong gia đình NSƯT Chiều Xuân chính là bố chồng chị - nhạc sĩ Đỗ Nhuận. 

Trong cuốn hồi ký "Âm thanh cuộc đời", nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã tiết lộ người thầy đầu tiên dẫn lối cho ông đến với âm nhạc chính là bố ông, một người thổi kèn Tây, bị bắt đi lính, đóng ở Hải Phòng. 

"Bố thường dẫn tôi đi nghe hòa nhạc nghiêm chỉnh ở vườn hoa, trong trại lính, trong nhà thờ, trong đình Cấm, ở trường học Hoa Kiều…". Nhờ những tiếp xúc ban đầu này, tình yêu với âm nhạc lớn dần theo từng bước đường trưởng thành của tác giả "Việt Nam quê hương tôi". Bằng nỗ lực tự học, ông có thể chơi nhiều nhạc cụ dân tộc như: sáo trúc, tiêu, đàn nguyệt, đàn tứ, đàn bầu… Sau đó, khi âm nhạc cải cách bước đầu nhen nhóm, Đỗ Nhuận cũng bắt đầu tiếp xúc với tân nhạc, học đàn guitar, banjo, kèn harmonica, violon và baian của người Nga.

17 tuổi, do tham gia in và rải truyền đơn tuyên truyền cho Cách mạng, treo cờ đỏ sao vàng trên phố huyện Kim Thành, nhạc sĩ Đỗ Nhuận bị bắt, nhận án 3 năm tù rồi bị giam giữ tại Hỏa Lò. Ở đây, không chỉ viết nhạc, viết kịch, ông còn cùng các tù nhân lấy vỏ quả bầu khô làm thùng đàn măngđôlin, mặt đàn mài từ thùng gỗ thông của hộp đựng cơm, cần đàn đẽo từ cây củi, bàn phím đàn làm từ ống bơ, dây đàn làm từ dây phanh xe đạp và dây điện, xin tóc chị em làm vĩ kéo… 

Bằng những nhạc cụ tự chế, dàn nhạc do Đỗ Nhuận cầm trịch đã biểu diễn ở các gian tù trong Hỏa Lò. Sau này, nhạc sĩ Đỗ Nhuận trở thành Tổng thư ký đầu tiên của Hội Nhạc sĩ Việt Nam khóa I và II, từ năm 1958 đến 1983. Ông cũng là 1 trong 5 người đầu tiên được Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

Khi có con trai đầu lòng, nhạc sĩ Đỗ Nhuận đã chủ động định hướng con đường âm nhạc cho con. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân kể lại: "Khi tôi lên 4-5 tuổi gì đó, bố tôi đã dạy tôi bấm những nốt đàn piano đầu tiên: Đồ, rê, mi, con chim ri. Một buổi tối, tại Nhà hát Lớn, tôi đã được biểu diễn bài "Inh lả ơi". Vì tôi còn bé quá, nên bố tôi phải kê hai cái ghế con cho vừa. Lúc đánh xong bài hát, tôi luống cuống nhảy xuống, suýt ngã trong tiếng cười của cả rạp. Đấy là buổi biểu diễn đầu tiên trong đời tôi".

Như mong muốn của bố, Đỗ Hồng Quân theo học âm nhạc khá bài bản. Anh học piano từ năm 8 tuổi cùng với Đặng Thái Sơn, do chính nghệ sỹ Thái Thị Liên, mẹ nghệ sỹ piano Đặng Thái Sơn, truyền dạy. Sau khi tốt nghiệp đại học ở nhạc viện Tchaikovsky với tấm bằng đỏ, nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân tiếp tục học cao học, hoàn thành luận án tiến sỹ nghệ thuật.

Một điều đặc biệt, ngoài sáng tác ca khúc, cả hai cha con Đỗ Nhuận và Đỗ Hồng Quân đều sáng tác khí nhạc và nhạc kịch. Giới nghiên cứu âm nhạc cho rằng, nhạc sỹ Đỗ Nhuận là người đặt nền móng cho thể loại nhạc kịch (opera) ở Việt Nam. Vở opera đầu tiên của ông là "Cô Sao" (năm 1965) cũng là tác phẩm nhạc kịch đầu tiên của Việt Nam. Sau đó, ông còn viết nhiều vở nhạc kịch ghi dấu ấn trong nền âm nhạc Cách mạng Việt Nam như "Người tạc tượng", "Nguyễn Trãi"… Riêng nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân còn có khả năng chỉ huy dàn nhạc Giao hưởng.

Con gái út theo nghề của bố

Đỗ Hồng Khanh là con gái út của cặp đôi Đỗ Hồng Quân và Chiều Xuân. Cô bé sinh năm 2004 này thừa hưởng nét đẹp của mẹ và tài năng âm nhạc của bố. Lớn lên trong gia đình có truyền thống nghệ thuật, Hồng Khanh có khả năng chơi nhiều loại nhạc cụ như: piano, guitar, đàn ukulele… Khanh cá tính từ nhỏ, theo chia sẻ của mẹ thì "lỳ" hơn chị Mi, thích cái gì sẽ theo đuổi bằng được. Khác với mẹ tương đối ít nói và bố "chỉ giỏi làm", Khanh là cô gái thích trò chuyện và giao tiếp. 

Qua giai đoạn tham gia "Giọng hát Việt nhí", Hồng Khanh theo đuổi phong cách năng động và có gần 70.000 người theo dõi trên mạng xã hội. 16 tuổi, con gái út của NSƯT Chiều Xuân ra mắt video âm nhạc đầu tay và xác định theo đuổi con đường âm nhạc.

NSƯT Chiều Xuân kể, trong nhà, Khanh và bố giống như đôi bạn. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân cũng chiều con gái út. Nếu Khanh nói thèm ăn món gì đó, bố của cô sẽ xắn tay áo vào bếp trổ tài, nhờ thế Khanh cũng học được ít nhiều khả năng nấu nướng. Bố cũng là người đích thân gọt giũa cách hát cho Khanh. Giọng hát của Khanh được giới chuyên môn đánh giá cao. Mặc dù con đường vào showbiz của cô đang rộng mở nhưng gia đình NSƯT Chiều Xuân vẫn muốn con học hành bài bản trước. 

Để tránh cho con bị áp lực về sự nổi tiếng của ông nội và bố, NSƯT Chiều Xuân đã dành nhiều thời gian để trò chuyện "khơi thông" cho con gái: "Tôi nói với Khanh rằng, trước hết, con phải học, học thật tốt những kiến thức cơ bản và nền tảng, nếu muốn đi một chặng đường dài. Sau khi học xong, con có thể bứt phá, làm những điều con say mê, yêu thích nhất. Bởi chỉ khi làm điều con yêu thích, con mới có đủ năng lượng để đi và không bao giờ thấy mệt. Khi ấy, gia đình sẽ luôn ở bên ủng hộ con và có thể gạt đi cái tôi để tiếp nhận những điều mới mẻ".

Hiện tại, Hồng Khanh đang theo học tại khoa Thanh nhạc của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.